Türkçe Dili Hakkında;
Türkçe, Türk dili ya da Türkiye Türkçesi, batıda Balkanlar’dan başlayıp doğuda Hazar Denizi sahasına kadar konuşulan Altay dillerinden biridir. Yaşı, en eski hesaplara göre 8500 olan Türkçe, bugün yaşayan Dünya dilleri arasında en eski yazılı belgelere sahip olan dildir. Bu belgeler, çivi yazılı Sümerce tabletlerdeki alıntı kelimelerdir.Türk yazı dilleri içinde Oğuz sahası yazı dillerinden Osmanlı Türkçesinin devamını oluşturur. Başta Türkiye olmak üzere eski Osmanlı İmparatorluğu coğrafyasında konuşulan Türkçe, dünyada en fazla konuşulan 5. dildir. Türkçe sondan eklemeli bir dildir. Bundan ötürü kullanılan herhangi bir eylem üzerinden istenildiği kadar sözcük türetilebilir. Türkiye Türkçesi bu yönünden dolayı diğer Türk dilleriyle ortak ya da ayrık bulunan onlarca eke sahiptir. Türkçe çok geniş kullanımıyla birlikte zengin bir dil olmasının yanı sıra, genel itibarıyla “özne-nesne-yüklem” biçimindeki cümle kuruluşuna sahiptir.
Türkiye Türkçesi konuşanların dünya üzerinde yayılımı
Resmi Dil
Türkiye, KKTC, Kıbrıs, Makedonya (Şehir seviyesinde), Kosova,Irak (Bölgesel)
1.000.000 dan fazla konuşan
Almanya
500.000 – 1.000.000 arası konuşan
Bulgaristan, Suriye
100.000 – 500.000 arası konuşan
Fransa, Hollanda, Belçika, Birleşik Krallık, Avusturya, ABD, Özbekistan,Azerbaycan, Rusya
25.000 – 100.000 arası konuşan
Yunanistan, Avustralya, Kanada, Meksika, Rusya, İsveç, Danimarka, İsviçre, Romanya
25.000 az konuşan/ hiç konuşmayan
Kalan ülkeler
Türkiye Türkçesi, batıdan doğuya doğru Balkanlar, Ege Adaları, Anadolu, Kıbrıs Adası, Orta Doğu olmak üzere Avrupa ve Asya kıtalarında yazı dili ve çeşitli ağızlarıyla konuşulmaktadır. Aynı grupta yer aldığı diğer Oğuz grubu yazı dilleri de bu sahanın doğu ve güneyinde; Kafkaslar, Azerbaycan, İran, Hazar Denizi’nin güneydoğusunda konuşulmaktadır.
“İstanbul ağzı”, Türkiye Türkçesi yazı dilinin kaynağı olarak kabul edilir; yazı dili bu ağız temelinde oluşmuştur. Anadolu ağızlarında ve Türk yazı dillerinin bazılarında bulunan “açık e” (/ǝ/), “hırıltılı h” (/ḫ/) ve “öndamaksıl n” (/ŋ/) sesleri, İstanbul ağzı dolayısıyla yazı dilinde de yoktur. Ayrıca yine diğer Türk lehçe ve ağızlarında bulunan /q/, /w/ gibi fonemler de bulunmaz.
Google Genel “Türkçe Çeviri” Arama Verileri
Son Zamanlarda Popüler “Türkçe Çeviri” Aramaları
| +%1.000 | |
| +%550 | |
| +%550 | |
| +%180 | |
| +%110 | |
| +%100 | |
| +%100 | |
| +%100 | |
| +%60 | |
| +%60 |
En Sık Yapılan Türkçe Çeviriler
Bütün Türkçe Çevirileri
Türkiye Türkçesi Ağızları
Ağız Bölgeleri
Türkiye Türkçesi, tarihî Osmanlı İmparatorluğu coğrafyasında günümüzde konuşulmaya devam eden Türk ağızları bakımından bazı gruplara ayrılır. Söz konusu gruplandırma için Anadolu ve Rumeli ağız bölgelerinden söz edilir.
Anadolu Ağız Bölgesi
Türkiye Türkçesinin kollarından Anadolu kolu ana ağız grupları bakımından Doğu Grubu, Kuzeydoğu Grubu ve Batı Grubu olarak üçe ayrılır. Prof. Dr. Leylâ Karahan’ın Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması adlı çalışması Anadolu ağızları üzerine yapılmış en geniş akademik çalışmadır.
Anadolu ağız bölgesi, Türkiye’nin Anadolu topraklarını içerir. İlk aşamada sınır bu şekilde belirtilmiş ve incelenmiştir.
Doğu Grubu
Doğu 1. Grup: Ağrı, Van, Muş, Bitlis, Bingöl, Siirt, Diyarbakır, Mardin, Hakkâri, Urfa (Birecik, Halfeti hariç), Palu, Karakoçan ağızları.
Doğu 2. Grup: Kars (Ardahan, Posof hariç), Erzurum, Aşkale, Ovacık, Narman, Pasinler, Horasan, Hınıs, Tekman, Karayazı, Erzincan, Tercan, Çayırlı, Kemah, Refahiye, Gümüşhane ağızları.
Doğu 3. Grup: Ardahan, Posof , Artvin, Şavşat, Yusufeli, Ardanuç, Oltu, Tortum, Olur, Şenkaya, İspir ağızları.
Doğu 4. Grup: Kemaliye, İliç (Erzurum), Elâzığ, Keban, Baskil, Ağın, Harput, Tunceli ağızları.
Kuzeydoğu Grubu
Kuzeydoğu 1. Grup: Trabzon, Rize, Kalkandere, İkizdere, Gündoğdu, Büyükköy ağızları.
Kuzeydoğu 2. Grup: Çayeli, Çamlıhemşin, Pazar, Ardeşen, Fındıklı ağızları
Kuzeydoğu 3. Grup: Arhavi, Hopa, Borçka, Kemalpaşa, Muratlı, Ortacalar, Göktaş, Camili, Meydancık, Ortaköy ağızları.
Batı Grubu
Batı 1. Grup: Afyonkarahisar, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bilecik, Burdur, Bursa, Çanakkale, Denizli, Eskişehir, Isparta, İzmir, Kütahya, Manisa, Muğla, Uşak, Nallıhan ağızları.
Batı 2. Grup: İzmir, Sakarya ağızları.
Batı 3. Grup: Bolu (Göynük, Mudurnu, Seben, Kıbrısçık hariç), Zonguldak, Bartın, Kastamonu (Tosya hariç), Ovacık, Eskipazar ağızları.
Batı 4. Grup: Beypazarı, Çamlıdere, Kızılcahamam, Güdül, Ayaş, Göynük, Mudurnu, Seben, Kıbrısçık, Çankırı (Ovacık, Eskipazar, Kızılırmak hariç), Tosya (Kastamonu), Boyabat, Çorum, İskilip (dağ köyleri hariç), Bayat, Kargı, Osmancık ağızları.
Batı 5. Grup: Sinop (Boyabat hariç), Samsun (Havza, Ladik hariç), Ordu (Mesudiye hariç), Giresun (Şebinkarahisar ve Alucra hariç), Şalpazarı ağızları.
Batı 6. Grup: Havza, Ladik, Amasya, Tokat, Sivas (Şarkışla ve Gemerek hariç), Mesudiye, Şebinkarahisar, Alucra, Malatya, Hekimhan, Arapkir ağızları.
Batı 7. Grup: Tarsus, Ereğli, Konya merkez ilçesinin bazı köyleri, Adana, Hatay, Kahramanmaraş, Gaziantep, Adıyaman, Darende, Akçadağ, Doğanşehir, Birecik, Halfeti ağızları.
Batı 8. Grup: Ankara, Haymana, Balâ, Şereflikoçhisar, Çubuk, Kırıkkale, Keskin, Kalecik, Kızılırmak, Çorum (merkez ilçe ile güneyindeki ilçeler), Kırşehir, Nevşehir, Niğde, Kayseri, Şarkışla, Gemerek, Yozgat ağızları.
Batı 9. Grup: Konya (merkez ilçesinin bazı yöreleri ve Ereğli hariç), Mersin (Tarsus hariç) ağızları.
Rumeli Ağız Bölgesi
Türkiye Türkçesinin kollarından Rumeli kolu ana ağız grupları bakımından Doğu Rumeli ve Batı Rumeli olarak ikiye ayrılır. Ayrıca bu ağız yörelere göre Gagavuzca ile benzer ve aynı özellikler taşımaktadır.
Batı Rumeli
Batı Rumeli kolunun özellikleri Gyula Németh’in “Bulgaristan Türk Ağızlarının Sınıflandırılması Üzerine” adlı makalesinde, 8 maddede gösterilmiştir. Sonrasında birçok çalışmada da bu madde açıklaması benimsenmiş, uygulanmıştır. Batı Rumeli sahasının coğrafi sınırları Bulgaristan’da Tuna’nın hemen güneyindeki Lom’dan doğuya doğru Vraça, Sofya, Samokov’dan doğuya doğru ilerleyip Köstendil’e uzanır. Ayrıca Makedonya, Arnavutluk, Bosna-Hersek ve Sırbistan’da Adakale’yi uç olarak kapsar. Kosova da Batı Rumeli Türkçesinin içinde yer alır.
Doğu Rumeli
Batı Rumeli’nin doğusunda kalan bütün alandır. Bulgaristan’da Lom, Vraça, Sofya, Samokov ve Köstendil şehirlerinin doğusundan itibaren ülkenin tamamı, Yunanistan, Makedonya’nın güney kesimleri ve Türkiye’nin Trakya’sı (Doğu Trakya) bu sahanın içindedir.
Bögelere Göre Türkçe Temsilî Şekilleri
| Yazı Dili | Batı Rumeli Kuzey Makedonya-Kosova |
Doğu Rumeli Rodoplar (Bulgaristan-Yunanistan) |
Karadeniz | Güneydoğu Anadolu | Ege |
|---|---|---|---|---|---|
| gidiyorum | gideym/cideym | gityirin | kitéyrım/cideyrum | gidirem | gidiveyom |
| ağladığım kadar | agladıgım ka’ | ağladığım gıda(nı) | āladuğum kadar | ağladıgım gadar | ağladığım gadā |
| görmüş | gürmiş/cürmiş | gȫmüş | körmiş | görmiş | görmüş/gȫmüş |
| güzel kız | güzel/cüzel kız | güzel gız | küzel kiz | gözel gız | güzel gız |
| ne yapacakmış? | n’yapacak imiş? | ni yapçāmış? | n’ābaçāmiş? | ne yapcahmış? | n’apıvēcēmiş? |
| yağmura mı bakıyorsun? | yagmura mi bakaysın | yağmıra mı bakyısın? | yāmora mi pakayisun? | yagmıra mı bagıyorsun | yağmıra mı bakıyoñ |
| koşacağım | koşacim/koşacagım | kaşçan | koşacağum/koşeceem | goşacağam | goşçem |