Босния телендә ниндәй илдәрҙә һөйләшәләр?
Босния телендә башлыса Босния һәм Герцеговинала һөйләшәләр, Әммә Сербияның ҡайһы бер өлөштәрендә, Черногорияла, Хорватияла һәм башҡа күрше илдәрҙә лә һөйләшәләр.
Босния теленең тарихы ниндәй?
Босния теленең тарихи тамырҙары (шулай уҡ босния, босанчицкий йәки серб-хорват теле булараҡ билдәле) ҡатмарлы һәм күп яҡлы. Был тел көньяҡ славян теле, күрше телдәргә, хорват һәм серб телдәренә оҡшаш. Ул тамырҙары менән урта быуаттарҙа был районда босний христиандары һөйләшкән урта быуат балҡан теленә барып тоташа. Тел яйлап үҫешә, 20 быуат башында үҙ аллы телгә әйләнә.
19 быуатта Хорватия һәм Сербия лингвистары бергәләп төбәктең бөтә көньяҡ славян телдәре өсөн берҙәм яҙма булдырыу өҫтөндә эшләй, әммә ҡайһы берәүҙәр, һөҙөмтәлә өс тел дә серб-хорват теле булараҡ билдәле бер үк телдең диалекттары тип һанала башлай, тип раҫлай.
1980-се йылдар аҙағында һәм 1990-сы йылдар башында Босния һәм Герцеговина Югославиянан бойондороҡһоҙлоҡ иғлан итә. Был боснийдар араһында милләтселектең күтәрелеүенә килтерә, был “босний теле”концепцияһын тыуҙыра. Был тел ғәрәп, төрөк һәм башҡа телдәрҙән алынған яңы һүҙҙәр һәм фразалар индереү кеүек телдә камиллаштырыуҙар арҡаһында барлыҡҡа килгән.
Бөгөн босния теле босния һәм Герцеговинала рәсми тел тип танылған һәм мәктәптәрҙә уҡытыла, шулай уҡ халыҡ араһында киң таралған. Босния теленең стандарт төрөнә өҫтәп, илдең билдәле бер төбәктәрендә һөйләшкән босния теленең тағы ике төрө бар: штокав һәм кайкав.
Босния телен үҫтереүгә ҙур өлөш индергән тәүге 5 кеше араһында кем бар?
1. Матия Дивкович (15 быуат) хорват гуманисы һәм полиглоты, беренсе билдәле босний һүҙлеге авторы.
2. Павао Риттер Витезович (17 быуат) хорват яҙыусыһы, уға Уның “трактат о происхождении и приращении славянского иллирийского языка”китабында босний телен стандартлаштырыуҙы йөкмәтәләр.
3. Франьо Рачки (19 быуат) хорват тарихсыһы, филологы һәм слависы, босний теле һәм мәҙәниәте буйынса бер нисә хеҙмәт авторы.
4. Андрия Качич Миосич (19 быуат) хорват шағиры, прозаик һәм драматург, хәҙерге босний әҙәбиәте үҫешенә үҙ өлөшөн индерә.
5. Август Чезарец (20 быуат) хорват шағиры, яҙыусы, лингвист, мөхәррир һәм нәшриәтсе, босний теле һәм мәҙәниәте тураһында күп мәҡәләләр һәм китаптар авторы.
Босния теленең структураһы нисек ҡоролған?
Босний теле көньяҡ славян теле, ул хорват һәм серб телдәре менән тығыҙ бәйле. Ул хорват һәм серб телдәре кеүек үк фонологик системаға эйә, әммә һуҙынҡы өндәрҙә ҡайһы бер айырмалар менән. Босний теле Босния һәм Герцеговинаның рәсми теле булып тора, Шулай уҡ Черногорияла, Сербияла һәм Хорватияла һөйләшәләр. Уның грамматикаһы башлыса ике төп диалектҡа нигеҙләнгән: көнсығыш герцеговина-истрия диалекты һәм көнбайыш штокавка диалекты. Босния теленең грамматик структураһы исемдәрҙең ауышлығын, ҡылымдарҙың ҡушылыуын һәм киләсәк, үткән һәм хәҙерге ваҡиғаларҙы белдереү өсөн ҡулланылған ҡатмарлы ваҡыт системаһын үҙ эсенә ала.
Босний телен иң дөрөҫ ысул менән нисек өйрәнергә?
1. Рәсми дәреслек йәки башҡа материалдар алығыҙ. Босния теле дәреслеген йәки был телде өйрәнеүселәр өсөн махсус эшләнгән уҡыу материалдарын эҙләгеҙ. Был материалдар, ҡағиҙә булараҡ, босний телен өйрәнеүгә иң комплекслы, структуралы ҡараш тәьмин итә.
2. Онлайн-ресурстарҙы файҙаланығыҙ. Бушлай дәрестәр һәм саралар менән бик күп веб-сайттар бар, Улар Һеҙгә Босний телен Өйрәнергә Ярҙам итә, Мәҫәлән, Duolingo, LiveMocha һәм Memrise. Бынан тыш, бик күп подкасттар, видео һәм йырҙар бар, улар һеҙгә күнекмәләргә ярҙам итәсәк.
3. Телдә һөйләшкән кеше менән аралашығыҙ. Әгәр һеҙ босний телендә һөйләшкән кешене беләһегеҙ икән, был үҙ тел оҫталығығыҙҙы камиллаштырыу өсөн бик яҡшы мөмкинлек! Улар менән мөмкин тиклем йышыраҡ һөйләшергә тырышығыҙ, был телде үҙләштереү өсөн.
4. Босния фильмдарын һәм телевидениеһын ҡарағыҙ. Босния фильмдарын һәм телешоуҙарын ҡарау – телде яҡшыртыуҙың иң тиҙ ысулдарының береһе. Әйтелешкә һәм яңы һүҙлек запасына мотлаҡ иғтибар итегеҙ.
5. Мотивацияны һаҡлағыҙ. Телде өйрәнеү-сәйәхәт һәм процесс. Мотивацияны һаҡлап ҡалырға тырышығыҙ, үҙегеҙгә реалистик маҡсаттар ҡуяһығыҙ, билдәле бер сигенә еткәс үҙегеҙҙе бүләкләйһегеҙ, һәм уҡыған ваҡытта рәхәтлек алырға тырышығыҙ.
Bir yanıt yazın