Турко Йылме Нерген

Могай эллаште турко йылме дене ойлат?

Турко йылме дене тӱҥ шотышто Турцийыште, тыгак южо ужашыштыже Кипр, Ирак, Болгарий, Греций да Германий ойлалтыт.

Турко йылмын историйже могай?

Тудо (турко йылме) тюрк йылме семын палыме, алтай ешын укшыжлан шотлалтеш. Тудо куснылшо племя-влакын йылмышт деч мемнан эра эҥерын икымше тӱжем ийжын икымше курымыштыжо лийше турций-влакын йылмышт гыч лийын. Йылме илен-толын вияҥын, Лишыл Эрвел да Рӱдӧ Азийын йылме-влакын виян мутышт йымалне лийын, арабский, перс да гречский гай.
Турко йылмын эн эр возымо формыжо 13 курым гутлаште пуалтеш да Тиде жапыште Анатолийын Кугу ужашыжым анатолийын налын кертше турк-сельжук-влаклан возалтеш. Нунын дене пайдаланыме йылмыштым “старостанатолий турко” маныт ыле, а тушто перс ден араб кӱсынлымашат шуко лийын.
Осман империй (14 курым гыч 19 курым марте) стандартизацийлыме йылме толын, тудым обществын чыла кӱкшытыштыжӧ да империйын регионыштыжо кучылталтын. Тиде османск-турко йылме гыч кузе лектын, тудо вес йылме гыч шуко мутым луктын, араб йылме гай перс да гречский. Тӱҥ шотышто тудо араб вязь дене возалтын.
1928 ийыште ататюк, кызытсе Турко Республикын негызше, турко йылмылан у алфавитым, араб возыктышым латин алфавит дене вашталтен, пуртен. Тиде революцийым турко йылме дене ыштен да тудым тунеммаш да кучылтмаш куштылемден. Таче турко дене 65 миллион утла еҥ Европышто эн кумдан шарлен кийыше йылме-Влак кокла гыч мом ышта, тудо пӱтынь тӱня мучко ойлалтеш.

Турко йылмым шымлымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?

1. Мустафа Кемал Ататюрк: Турко Республикын Негызшылан да икымше президентшылан турко йылме дене радиальный реформым эртараш, тидын шотыштак алфавитым куштылемдымаш, вес эл мут-влакым турко эквивалент дене вашталтымаш да йылмым туныктымо да кучылтмо шотышто чолган йӧным ыштымаш возат.
2. Ахмет Джевдет: Осман шанчызе, Ахмет Джевдет кызытсе турко мутерым возен, тудо пеш шуко араб ден перс кӱсынлымашыш пурен да турко мут ден фразе-влаклан стандартлан значенийым пуэн.
3. Халит Зия Ушаклыгильлан: Кумдан палыме романистлан 20 курым тӱҥалтыште Ушаклыгилялан хикметым Лӱмдымӧ 16 курымысо поэзий стильышкыже, тыгак литератур приёмым, мут ден риторике йодыш-влакым кучылтмо шотышто популяцийым ылыжтымаш возат.
4. Реджеп Тайп Эрдоган: Тенийысе президентше Эрдоган калыкле идентичностьым калыкле идентствым тарватымаште, турко йылмым мер илышыште кучылтмылан полшымо йӧн дене кӱлешан рольым шуктен.
5. Рахим Эйбоглан: кызытсе турко поэзийын 1940-ше ийла гыч ик вӱдышӧ фигуржо, Эйбогла касвел литературын да традицийын элементшым шыҥдараш, тыгак кеч-могай турко лексикым кумдан кучылтын мошташ полшен.

Турко йылмын структуржо кузе ышталтын?

Турко-агглютинатив йылме, мом ончыкта, тудо аффиксым (мут-влакым) утларакше информаций ден нюслан пуаш кучылтеш. Тушто Тыгак Субъект-глаголын мут радамже уло. Турко йылме тыгак йоҥйӱк да йоҥйӱк ойыртем шотышто ойыртемалтеш. Тушто тыгак слогысо кок тӱрлӧ типан кок тӱшка уло.

Кузе турко йылмым утларак чын йӧн дене тунемаш?

1. Йылмын негызшым, алфавит да баз грамматике гай-влакым шымлыме гыч тӱҥалза.
2. Онайн-ресурсым, турко йылме курс гай кӱвуйым да видеом, шке шинчымашдам кумдаҥдаш кучылтза.
3. Занятий кӱрылтдымӧ графикым ыштыза, йылмым арнялан ик гана деч шуэн огыл тунемаш товатлымашым налза.
4. Йылмым носитель-влак дене але йылме вашталтымаш программе дене ваш-ваш кутырымаште практикылыза.
5. Тыланда сравоч мут ден ой-влакым шарнен кодаш полшышо картычке ден моло средствам кучылтса.
6. Турко музыкым колыштса да аудиторийын шке моштымашыжым утларак палаш манын, турко фильм-влакым ончыза.
7. Мом палымыдам, практиковатлышашдам тыланда пуаш эреак перерывым ыштыза.
8. Йоҥылышым ышташ ида лӱд; йоҥылыш-туныктымо процессын ужашыже.
9. Шкендам терген ончыза, ала-мом ум тӧчен ончыза да шке чекдам ойырен налза.
10. Туныктымо годым куанымашым налза!