Удмурт Тылын Туһунан

Удмурт тылынан ханнык дойдуларга саҥаралларый?

Удмурт тыла сүрүннээн Удмурт Өрөспүүбүлүкэтигэр, Арассыыйа иэнигэр баар дииллэр. Онно эмиэ Россия атын чаастарыгар, ону тэҥэ ыаллыы сытар Казахстан, Беларусь, Финляндия курдук дойдуларга эмиэ этэллэр.

Саха тылын историята хайдаҕый?

Удмурт тыла Урал тылын чилиэнинэн буолар уонна финно- угорскай тыллары кытта ыкса сибээстээх. Онно 680 000 кэриҥэ киһи этиллэр, сүрүннээн Удмурт Республикатыгар (Россия) уонна кини эйгэлэригэр. Кини сурун формата кириллицаҕа олоҕурбут нуучча православнай аҕабыыттар 18- с үйэҕэ кодификацияламмыттара. Сурук- Бичик бу системата 19- с уонна 20- с үйэ устата өссө кэҥээн, тупсан, аныгы сурук- Бичик үөскээн эрэрэ. Удмурт тыла баччааҥҥа диэри регионнарга, нэһилиэнньэлээх пууннарга туһаныллар, ону тэҥэ оскуолаларга уонна университеттарга үөрэтиллэр.

Саха тылын сайдыытыгар саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Василий Иванович Аламов- лингвист уонна элбэх үлэ автора, тыл бүтэһиктээх грамматикатын суруйан, билиҥҥэ диэри туттуллар элбэх быраабыланы уонна усулуобуйаны олохтообута.
2. Вячеслав Иванович Иванов-удмурт поэзиятын тыл уонна култуураҕа, ол иһигэр тыл грамматикатын уонна чинчийэр структураларын бары тус- туһунан үлэлэр автордара.
3. Нина Витальевна Кирсанова – уус- уран тыл уобалаһыгар родионова- новатор, бу тылынан бастакы кинигэлэри суруйтарбыта уонна бастакы украинскай- удмурт тылдьытын оҥорбута.
4. Михаил Романович Павлов – удмурт тылын, литературатын уонна фольклор уобалаһыгар бэйэтин көдьүүстээх кылаатынан биллэр, кини регион төрүт олохтоох норуоттарын ырыаларын суруйтарбыта уонна докумуонун оҥорбута.
5. Ольга Валерьевна Федорова – Ложкина-удмурт тылын уонна культуратын үөрэтэр- үөрэтэр биир бастакы дьонуттан биирдэстэрэ, удмурт тылынан бастакы хаһыаттары таһаартаран грамматика уонна да атын үөрэх матырыйаалларын суруйтарбыта.

Удмурт тылын структурата хайдах оҥоһулунна?

Удмурт тыла финскэй уонна эстон тыллары кытта ыкса сибээстээх, онон коми- зырянскай уонна пермяк тыллардаах. Кини структурата агглютинативнай морфологиянан характеристикаланар,ол аата тыл араас суолталаах уонна өйдөбүллээх сыһыарыылары үөскэтэр. Тыл дорҕооннор уонна уустук ситимнэригэр дьүөрэлэһиилэринэн уратылаах. Туохтуурдары үтүктүү, араас киэптэри, арыт, ардыгар дьүөрэлэһиилэрин ортотугар фундаментальнай уратылардаах.

Удмурт тыла ордук сөптөөх ньыманан үөрэтэрий?

1. Тылы билиһиннэрииттэн саҕалааҥ. Алфавит уонна айымньы туһунан билиҥ, ону тэҥэ грамматика туһунан базовай өйдөбүлү ылыаххыт.
2. Төрөөбүт дойду удмурт ресурсаларын ааҕыҥ уонна истиҥ. Олохтоох сонуннары истиэҕиҥ уонна музыкаҕа уонна телепрограммаҕа.
3. Кэпсэтии уонна сурукка- бичиккэ тэпсиҥ. Найдите языкового партнера или использовать онлайн- форумами и чатам для практики.
4. Узмурт тылын курса барыҥ. Удмурт тылын курстарын үөрэтэр тыл институттара бааллар, ону онлайн булан көрүөххүтүн сөп.
5. Культураҕа, тылга тиэйиэххит. Сиргитигэр- уоккутугар сылдьан олохтоох диалектар уонна култууралар тустарынан элбэҕи билээри, тыл тутааччылары кытта кэпсэтиҥ.