Qyrǵyz Irland Aýdarma

Qyrǵyz tiline aýdarý Qazaqstan men Qytaı shekarasynda ornalasqan Ortalyq Azıa memleketi Qyrǵyzstandaǵy jeke tulǵalar men kásiporyndar úshin tildik kedergiler arqyly qarym-qatynas jasaýdyń mańyzdy quraly bolyp tabylady. Qyrǵyz tilimen tanys emes adamdar úshin bul Qyrǵyzstannyń resmı tili, biraq orys tili de keń taralǵan. Qyrǵyz-túrki tili, ony mońǵol, túrik, ózbek jáne qazaq tilderimen baılanystyrady.

Qujattardy bir tilden ekinshi tilge dál aýdara alatyn kásibı aýdarmashylardyń bolýy Bıznestiń sáttiligi men halyqaralyq qatynastar úshin óte mańyzdy. Qyrǵyz tiline aýdarýdyń kásibı qyzmetteri Qyrǵyzstan turǵyndaryna bir-birin jáne óz shekaralarynan tys álemdi jaqsy túsinýge kómektesý arqyly ártúrli mádenıetter arasyndaǵy baılanys alshaqtyqtaryn joıýǵa kómektesedi.

Qyrǵyz tilindegi aýdarmalar kóbinese zańdy jáne qarjylyq qujattar, sondaı-aq medısınalyq jazbalar, iskerlik kelisimsharttar, marketıńtik materıaldar jáne bilim berý resýrstary sıaqty memlekettik qujattar úshin qoldanylady. Qujattardy nemese veb-mazmundy qyrǵyz tiline nemese odan aýdarý qajet bolǵanda, kásibı aýdarmashylar dáldikti qamtamasyz etý úshin til týraly bilimderin jáne onyń biregeı mádenı kontekstin paıdalanady.

Kásiporyndar kóbinese halyqaralyq marketıńtik strategıalardy ilgeriletý úshin qyrǵyz tiline aýdarma qyzmetterine súıenedi. Lokalızasıalanǵan aýdarymdar kompanıalarǵa jańa naryqtarǵa shyǵýǵa kómektesedi, bul klıenttermen berik qarym-qatynas ornatýdy jáne satylymdy arttyrýdy jeńildetedi. Aýdarmashylar tondaǵy, ádet-ǵuryptaǵy jáne jargondaǵy aıyrmashylyqtardy eskere otyryp, túpnusqa habarlamany dál jetkizýi kerek.

Sonymen qatar, jeke aýdarymdar Qyrǵyzstandaǵy ımıgranttar men bosqyndarǵa jańa mádenıetine ońaı enýge kómektesedi. Ómirlik mańyzdy qujattar men sertıfıkattardyń kásibı aýdarmalary otbasylarǵa densaýlyq saqtaý, bilim berý jáne basqa da negizgi qyzmetterge qol jetkizýdi jeńildetedi.

Qyrǵyz tiline aýdarý iskerlik, bilim berý nemese jeke sebepter boıynsha Qyrǵyzstanda jumys isteıtin nemese turatyn kez kelgen adam úshin óte mańyzdy. Aýdarylǵan qujattardyń durystyǵyna jáne mádenı erekshelikterdiń esebine kepildik berý úshin eldiń mádenıetin túsinetin bilikti aýdarmashyny tabý mańyzdy.

Qaı elderde qyrǵyz tilinde sóıleıdi?

Qyrǵyz tilinde negizinen Qyrǵyzstanda jáne Ortalyq Azıanyń basqa bólikterinde, sonyń ishinde Ońtústik Qazaqstan, Tájikstan, Ózbekstan, Soltústik Aýǵanstan, qıyr batys Qytaı jáne Reseı Respýblıkasynyń shalǵaı aýdandarynda sóıleıdi. Sonymen qatar, Túrkıada, Mońǵolıada jáne Koreı túbeginde etnıkalyq qyrǵyz halqynyń shaǵyn oshaqtary bar.

Qyrǵyz tiliniń tarıhy qandaı?

Qyrǵyz tiliniń uzaq jáne kúrdeli tarıhy bar. Bul Ortalyq Azıanyń proto-túrki tilinen shyqqan shyǵys túrki tili. Bul til týraly eń alǵashqy jazbasha dálelder 8 ǵasyrdan bastap ejelgi túrki alfavıtimen jazylǵan Orhon jazbalarynda kezdesedi.
Qyrǵyz tiline kórshi tilder-uıǵyr jáne mońǵol tilderi qatty áser etti. 16 ǵasyrda qyrǵyz tili ádebı tilge aınaldy, al qyrǵyz tiliniń alǵashqy sózdigi 1784 jyly jazyldy. Til 19 ǵasyrda damı berdi, al 1944 jyly qyrǵyz tili Qyrǵyzstannyń resmı tili boldy.
1928 jyly qyrǵyz tiliniń jazý júıesin standarttaǵan Biryńǵaı alfavıt dep atalatyn belgileý júıesi engizildi. Sodan beri qyrǵyz tili aýyzeki jáne jazbasha túrde damydy. Qazirgi ýaqytta latyn jáne Kırıll alfavıtteri tildiń zamanaýı jazbasha túri úshin qoldanylǵanymen, dástúrli arab qaraǵashtary áli kúnge deıin qyrǵyz tilinde Qasıetti mátinder jazý úshin qoldanylady.
Búginde qyrǵyz tilinde Qyrǵyzstanda, Qazaqstanda, Tájikstanda, Ózbekstanda jáne Qytaıda 5 mıllıonnan astam adam sóıleıdi.

Qyrǵyz tiliniń damýyna eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Shyńǵys Aıtmatov (1928-2008): qyrǵyzdyń eń uly avtorlarynyń biri retinde tanymal, ol qyrǵyz tilinde birqatar shyǵarmalar jazdy jáne onyń ádebı formasyn damytqan.
2. Sholponbek Esenov (1891-1941): qyrǵyz tiliniń alǵashqy izasharlarynyń biri, ol qyrǵyz tilinde alǵashqy gazet shyǵardy jáne tildiń jazbasha túriniń tanymal jańashyly boldy.
3. Orosbek Toqtoǵazıev (1904-1975): qyrǵyz tiliniń zamanaýı standartty nusqasyn ázirleýdegi taǵy bir mańyzdy tulǵa. Ol kóptegen oqýlyqtar jazdy jáne osy til úshin sóz qoldanýdy damytýǵa kómektesti.
4. Alıchan Ashymqanov (1894-1974): ómirin qyrǵyz tili men dıalektileri týraly zertteýler men maqalalar jazýǵa arnaǵan kórnekti lıngvıs.
5. Ázimbek Beknazarov (1947 - qazirgi ýaqytqa deıin): qyrǵyz tili salasyndaǵy bedel dep sanalatyn, ol tildi jańǵyrtýǵa jáne jańa sózder men jazý stılderin jasaýǵa jaýapty boldy.

Qyrǵyz tiliniń qurylymy qalaı?

Qyrǵyz tili-dástúrli túrde úsh dıalektke bólinetin túrki tili: Soltústik, Ortalyq jáne Ońtústik. Bul aglútınatıvti til, ıaǵnı ol túbir sózderge jurnaqtar qosý arqyly kúrdeli sózderdi quraıdy. Qyrǵyz tilinde jurnaqtarǵa emes, prefıksterge basa nazar aýdarylady, bul oǵan qısyndy qurylym beredi. Sıntaksıstik turǵydan qyrǵyz tili ádette sov (sýbekt-obekt-etistik) bolyp tabylady jáne kóptegen túrki tilderi sıaqty etistik-aqyrly qurylymǵa ıe. Sondaı-aq, tilde ár túrli dybystar nemese ıntonasıalar sózderge múldem basqa maǵyna bere alatyn aıqyn fonematıkalyq aspekt bar.

Qyrǵyz tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Tildiń negizderin úırenýden bastańyz. Siz qyrǵyz tiliniń negizderimen tanystyratyn kóptegen onlaın nemese betpe - bet kýrstardy taba alasyz. Buǵan negizgi sózdik pen gramatıka, jalpy sóz tirkesteri men negizgi sandar kiredi.
2. Ana tiliniń jazbalaryn tyńdańyz. Qyrǵyz tilinde sóıleıtinderdiń áńgimeleri men jazbalaryn tyńdaý sizge tildiń qalaı sóıleıtinin jaqsy túsinýge kómektesedi.
3. Osy tilde seriktespen sóılesýge mashyqtanyńyz. Qyrǵyz tilinde sóıleıtin adamdy taýyp, onymen osy tilde sóılesýge mashyqtanyńyz. Bul sizdiń sóılesý daǵdylaryńyzdy damytýdyń mańyzdy qadamy.
4. Kitaptar, sózdikter jáne onlaın quraldar sıaqty resýrstardy paıdalanyńyz. Bul tildi úırenýge kómektesetin kóptegen resýrstar bar. Buǵan kitaptar, sózdikter, gramatıkalyq anyqtamalyqtar jáne t.b. kiredi.
5. Kóńil kóterýdi umytpańyz. Tildi úırený qyzyqty bolýy kerek. Fılmderdi kórýge, kitap oqýǵa jáne ana tilindegi is-sharalarǵa ýaqyt bólińiz. Bul oqý prosesin áldeqaıda jaǵymdy jáne paıdaly etedi.

Irland tiline aýdarma ırland tiliniń erekshe jáne kúrdeli sıpatyna baılanysty lıngvısıkanyń mamandandyrylǵan salasy bolyp tabylady. Irlandıada shamamen 1,8 mıllıon adam jáne Ulybrıtanıa men Amerıkanyń bólikterinde taǵy 60 000 adam sóıleıtin bul til Irlandıa Respýblıkasynyń resmı tili jáne Soltústik Irlandıada resmı túrde tanylǵan azshylyq tili bolyp tabylady.

Irland tiline aýdarýdyń maqsaty-mátinniń boljamdy maǵynasyn bir tilden ekinshi tilge dál jetkizý. Bul eki tildi de, mádenı, áleýmettik jáne saıası kontekstti de keń bilýdi qajet etedi. Mysaly, jalqy esimder men habarlamalardy dál aýdarý úshin belgili bir dıalektiler qajet bolýy múmkin.

Irland tiline aýdarma tehnıkalyq jáne shyǵarmashylyq prosesterdi qamtıdy. Tehnıkalyq daǵdylar gramatıkany, sıntaksısti jáne kompozısıa erejelerin túsinýdi, sondaı-aq belgilengen aýdarma hattamalaryn ustanýdy qamtıdy. Shyǵarmashylyq daǵdylar bastapqy materıaldy dál túsindirý jáne berý mindetine kóbirek kóńil bóledi.

Kásibı ırlandıalyq aýdarmashylar kóbinese medısına, ınjenerlik, zańdy nemese qarjylyq qujattar sıaqty belgili bir salada mamandanǵan. Aýdarmashylar ózderi aınalysatyn pán týraly tereń bilimge ıe bolýy kerek, sonymen qatar maqsatty jáne bastapqy tilderdi erkin meńgerýi kerek.

Irlandıalyq aýdarma qyzmetteri suranysqa ıe, óıtkeni ırlandıalyq mátinderdiń, qujattardyń jáne basqa materıaldardyń sany aǵylshyn tiline jáne kerisinshe aýdarylady. Buǵan kitaptar, kelisimsharttar, marketıńtik materıaldar, veb-better, baǵdarlamalyq jasaqtama nusqaýlyqtary, teledıdar jáne radıo habarlary jáne t.b. kiredi.

Kez kelgen aýdarymdardy tıisti dárejesi nemese sertıfıkaty bar bilikti maman oryndaıtynyna kóz jetkizý mańyzdy. Sonymen qatar, uıymdar ózderiniń maqsatty aýdıtorıasynyń naqty tildik qajettilikteri týraly habardar bolýy kerek jáne aýdarmalar muny kórsetetinine kóz jetkizýi kerek.

Irland tiline aýdarma ırland halqynyń mádenıeti, tili men tarıhynyń dál saqtalýyn jáne búkil álemge berilýin qamtamasyz etýdiń ajyramas bóligi bolyp tabylady. Bul sondaı-aq halyqaralyq kópirler salýǵa, ózara túsinistikti tereńdetýge jáne elder arasyndaǵy yntymaqtastyqty damytýǵa kómektesedi.

Irland tilinde qaı elder sóıleıdi?

Irland tilinde negizinen Irlandıada sóıleıdi. Ol sondaı-aq Ulybrıtanıanyń, Amerıka Qurama Shtattarynyń, Kanadanyń jáne ırland tektes adamdar qonystanǵan dúnıe júzindegi basqa elderdiń shaǵyn eldi mekenderinde sóıleıdi.

Irland tiliniń tarıhy qandaı?

Irland tili (Gaeilge) - kelt tili, Eýropadaǵy eń kóne jáne keń taralǵan tilderdiń biri, jazbasha tarıhy 2500 jyldan asady. Bul Irlandıada shamamen 1,8 mıllıon adam sóıleıtin Irlandıa Respýblıkasynyń resmı tili, AQSH - ta, Ulybrıtanıada jáne Kanadada taǵy 80 000 adam, al basqa elderde az sóıleıdi.
Irland jazýynyń eń alǵashqy belgili úlgileri shamamen b.z. 4 ǵasyrǵa jatady, al eski ırland tiliniń dálelderi 6 ǵasyrdan beri bar. Irland tiliniń eń alǵashqy tirkelgen túri bizdiń zamanymyzdyń 7-8 ǵasyrlarynda jasalǵan ejelgi ırlandıalyq quqyqtyq mátinderde, Brehon zańdarynda kýálandyrylǵan. Alaıda, 11 ǵasyrǵa qaraı bul til orta ırland tilimenesystyryla bastady.
Qazirgi Irland tili orta ırland tilinen shyqqan jáne ádette eki dıalektke bólinedi: Múnster (Mhýmhaın) jáne konnachta (Konnachta). 19 ǵasyrǵa qaraı Irland tili eldiń kóptegen aımaqtarynda azshylyq tiline aınaldy, biraq ırland tilin úırenýshiler 19 ǵasyrdyń aıaǵy men 20 ǵasyrdyń basynda gel tiliniń qaıta jandanýynyń arqasynda onyń mańyzdylyǵyn arttyrdy. Osy kezeńde ırland tilindegi ádebıetter órkendep, osy tildi úırenýge jáne onymen sóılesýge qyzyǵýshylyq artty.
Sodan beri ana tilinde sóıleıtinderdiń sany ırland tilinde habar taratatyn radıo jáne teledıdar stansıalaryn qurý, ırland tilin bastaýysh jáne orta mektepterdiń oqý baǵdarlamalaryna pán retinde engizý jáne sońǵy jyldary Irland tili men mádenıetine degen qyzyǵýshylyqty jandandyrý arqyly turaqty túrde ósti.

Irland tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Dýglas Haıd (1860-1949): ol 1893 jyly Gael lıgasynyń negizin qalaýshylardyń biri boldy jáne osy taqyrypta birqatar kitaptar jazyp, ırland tilin nasıhattaý úshin tynymsyz jumys jasady.
2. Shon O Lýıng (1910-1985): ol ádebıet pen Irland tili týraly kóp jazǵan aqyn jáne ǵalym, sonymen qatar tildi saqtaý men nasıhattaýdaǵy jetekshi tulǵalardyń biri boldy.
3. Maıre Mhak an Saoı (1920-2018): ol ırland tilinde óz shyǵarmalaryn jazǵan ırlandıalyq aqyn jáne jazýshy boldy. Onyń eń tanymal óleńi "Ceo Draíochta" ("jumbaq tuman") dep atalady.
4. Padreıg Mak Pıaraıs (1879-1916): ol Irlandıanyń kórnekti saıası balýandarynyń biri, sonymen qatar ırland tiliniń jalyndy qorǵaýshysy boldy. Ol 1916 jylǵy Pashadaǵy Irlandıa revolúsıasyn shabyttandyrdy jáne ırland halqynyń óz tilin qalpyna keltirý qabiletine qatty sendi.
5. Braıan O ' Kýıv (1939 jyly týǵan): ol 1997-2011 jyldary qaýymdastyqtar, aýyldyq jerler jáne Galtah isteri mınıstri bolǵan ırlandıalyq saıasatker. Ol galtaht Zańy jáne ırland tilin damytýdyń 20 jyldyq strategıasy sıaqty bastamalardy engizý arqyly ırland tiliniń jandanýyna aıtarlyqtaı úles qosty.

Irland tiliniń qurylymy qalaı jumys isteıdi?

Irland tili (gel nemese ırland-gel ústeýi dep te atalady) - birqatar dıalektilerdi qoldanatyn kelt tili. Ol etistik-sýbekt-obekt tártibiniń aınalasynda qurylymdalǵan jáne fleksıalyq morfologıasy joq. Til negizinen sıllabıkalyq, ár sózdiń bastapqy býynyna basa nazar aýdarylady. Qarapaıym jáne kúrdeli ıdeıalardy bildirý úshin etistik jáne ataýly formalardyń keń aýqymy qoldanylady.

Irland tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Til úırenýge batyryńyz. Irlandıa radıosyn tyńdańyz jáne til men onyń aıtylýymen tanysý úshin ırlandıalyq teleshoýlardy kórińiz.
2. Negizderin bilińiz. Irland tiliniń eń kóp taralǵan sózderin, sóz tirkesterin jáne gramatıkalyq erejelerin úırenýden bastańyz. Kirispe sabaqtardyń nemese kitaptardyń kópshiligi muny qamtıdy.
3. Ana tilinde sóıleıtindermen tájirıbe jasańyz. Irland tilindegi sabaqtarǵa baryńyz, sol tilde sóıleıtin adamdarmen tanysyńyz jáne olarmen sóılesýge mashyqtanyńyz. Siz sondaı-aq ırland tilinde sóıleıtindermen sóılesýge bolatyn onlaın talqylaý taqtalaryn nemese chattardy taba alasyz.
4. Kitaptardy, gazetter men jýrnaldardy oqyp, tyńdańyz. Irland tilinde kitap oqý jáne aýdıokitaptardy tyńdaý bul tildiń qalaı dybystalatynyn estýge kómektesedi.
5. Irland mádenıetine degen súıispenshilikti damytyńyz. Eger siz de mádenıetke enseńiz, tildi úırený ońaıyraq bolady. Irland mádenıeti týraly túsinik alý úshin ırland fılmderin kórińiz, ırland ádebıetin oqyńyz jáne ırland mýzykasyn úırenińiz.
6. Jattyǵýdy eshqashan toqtatpańyz. Sońynda, úırengenińizdi umytpaý úshin kún saıyn jattyǵyńyz. Neǵurlym kóp jattyǵý jasasańyz, soǵurlym jaqsy bolasyz!