Túrik Parsy Aýdarma

Túrik tili-myńdaǵan jyldarǵa sozylǵan jáne búkil álem boıynsha mıllıondaǵan adamdar qoldanatyn Ortalyq Azıada tamyry bar ejelgi, tiri til. Túrik tiliniń shet tili retinde salystyrmaly túrde sırek kezdesetinine qaramastan, ásirese batys Eýropada jazbasha aýdarma qyzmetterine degen qyzyǵýshylyq pen suranys artty, óıtkeni el barǵan saıyn jahandanyp, ózara baılanysty bola bastady.

Uzaq jáne kúrdeli tarıhynyń arqasynda Túrik tili álemdegi eń mánerli tilderdiń biri bolyp tabylady, onyń erekshe gramatıkasy men leksıkasynda mádenıet pen sıntaksıstiń núanstary beınelengen. Osy sebepti aýdarmashy qyzmetterin sóıleýdiń dáldigi men erkin sóıleýin qamtamasyz etý úshin tildi jaqsy biletin ana tilinde sóıleıtin mamandar usynýy kerek.

Túrik tilinen nemese túrik tilinen aýdarǵanda tildiń jargon men ıdıomaǵa toly ekenin eskerý mańyzdy. Sonymen qatar, standartty jazbasha nusqadan basqa kóptegen dıalektiler bar, sondyqtan maqsatty aýdıtorıanyń jergilikti aıtylýy men sózdik qoryna erekshe nazar aýdarý qajet.

Túrik tiline aýdarýdyń taǵy bir problemasy-bul tildegi jurnaqtardyń óte egjeı-tegjeıli júıesi. Ár áripti gramatıkalyq erejege sáıkes ózgertýge bolady; osy erejelerdi taný jáne durys qoldaný úshin tájirıbeli aýdarmashy qajet.

Jalpy, túrik tili-kúrdeli jáne ádemi til, baı aýyzsha dástúri bar, ony dál aýdarý úshin Sheber qol qajet. Bilikti aýdarmashy sizdiń qujattaryńyz túrik tilinde nemese onsyz berilgende bastapqy maǵynasyn saqtaıtynyna kóz jetkizýge kómektesedi.

Túrik tilinde qaı elder sóıleıdi?

Túrik tili negizinen Túrkıada, sondaı-aq Kıpr, Irak, Bolgarıa, Gresıa jáne Germanıanyń bólikterinde sóıleıdi.

Túrik tiliniń tarıhy qandaı?

Túrki tili dep atalatyn túrik tili-Altaı tilder otbasynyń bir tarmaǵy. Ol bizdiń zamanymyzdyń birinshi myńjyldyǵynyń alǵashqy ǵasyrlarynda qazirgi Túrkıa aýmaǵyndaǵy kóshpeli taıpalardyń tilinen shyqqan dep esepteledi. Til ýaqyt óte kele damydy jáne oǵan arab, parsy jáne grek sıaqty Taıaý Shyǵys jáne Ortalyq Azıa tilderi qatty áser etti.
Túrik tiliniń eń alǵashqy jazbasha túri shamamen 13 ǵasyrǵa jatady jáne osy kezeńde Anadolynyń kóp bóligin jaýlap alǵan Seljuq túrikterine jatady. Olar qoldanǵan til "eski Anadoly-túrik" dep ataldy jáne kóptegen parsy jáne arab qaryzdary boldy.
Osmanly kezeńinde (14-19 ǵasyrlar) Stambýl dıalektisine negizdelgen standarttalǵan til paıda boldy, ol qoǵamnyń barlyq deńgeılerinde jáne ımperıa aımaqtarynda qoldanyla bastady. Bul arab, parsy jáne grek sıaqty basqa tilderden kóptegen sózderdi alǵan Osmanly-túrik tili retinde belgili boldy. Ol negizinen arab qaraǵashymen jazylǵan.
1928 jyly qazirgi Túrik Respýblıkasynyń negizin qalaýshy Atatúrik túrik tiline jańa alfavıt engizip, arab jazýyn ózgertilgen latyn alfavıtimen almastyrdy. Bul túrik tilinde tóńkeris jasap, ony úırený men qoldanýdy jeńildetti. Búginde túrik tilinde búkil álem boıynsha 65 mıllıonnan astam adam sóıleıdi, bul ony Eýropadaǵy eń kóp sóıleıtin tilderdiń birine aınaldyrady.

Túrik tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Mustafa Kemal Atatúrik: Túrkıa Respýblıkasynyń negizin qalaýshy jáne Tuńǵysh Prezıdenti kóbinese túrik tilinde túbegeıli reformalar júrgizdi, sonyń ishinde álipbıdi jeńildetý, sheteldik sózderdi túrik balamalaryna aýystyrý jáne tildi oqytý men qoldanýǵa belsendi yqpal etý.
2. Ahmet Djevdet: Osmanly ǵalymy Ahmet Djevdet kóptegen arab jáne parsy sózdikterin qamtıtyn jáne túrik sózderi men sóz tirkesterine standartty maǵynalar berilgen alǵashqy zamanaýı túrik sózdigin jazdy.
3. Halıt Zıa Ýshaklygıl: 20 ǵasyrdyń basyndaǵy áıgili roman Jazýshy Ýshaklygıl 16 ǵasyrdaǵy Osmanly aqyny Nazım Hıkmettiń poetıkalyq stıline degen qyzyǵýshylyqty jandandyrdy, sonymen qatar sóz oınaý jáne rıtorıkalyq suraqtar sıaqty ádebı quraldardy qoldanýdy keńinen nasıhattady.
4. Rejep Taıyp Erdoǵan: Túrkıanyń qazirgi prezıdenti Erdoǵan óziniń sóılegen sózderi men túrik tilin qoǵamdyq ómirde qoldanýdy qoldaý arqyly ulttyq biregeılik sezimin nasıhattaýda mańyzdy ról atqardy.
5. Bedrı Rahmı Eıýboglý: 1940 jyldardan bastap qazirgi túrik poezıasynyń jetekshi qaıratkerleriniń biri, Eıýboglý batys ádebıeti men dástúriniń elementterin túrik ádebıetine engizýge, sondaı-aq kúndelikti túrik leksıkasyn qoldanýdy nasıhattaýǵa yqpal etti.

Túrik tiliniń qurylymy qalaı?

Túrik tili-aglútınatıvti til, ıaǵnı ol sózderge kóbirek aqparat pen núanstar berý úshin affıksterdi (sózderdiń aıaqtalýy) qoldanady. Onda sýbekt-obekt-etistik sózderiniń reti de bar. Túrik tili de daýysty dybystardyń salystyrmaly túrde kóp bolýymen jáne daýysty dybystardyń uzyndyǵymen erekshelenedi. Onda birneshe daýyssyz toptar, sondaı-aq býyndardaǵy ekpinniń eki túrli túri bar.

TÚRIK TILIN eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Alfavıt jáne negizgi gramatıka sıaqty tildiń negizderin úırenýden bastańyz. 2. Bilimińizdi arttyrý úshin Túrik tili kýrstary, podkasttar jáne beıneler sıaqty tegin onlaın resýrstardy paıdalanyńyz. 3. Aptasyna keminde bir ret til úırenýge mindetteme alý arqyly ózińizge turaqty sabaq kestesin jasańyz. 4. Túrik tilinde sóıleýshilermen nemese til almasý baǵdarlamalary arqyly sóılesýge mashyqtanyńyz. 5. Kilt sózder men sóz tirkesterin este saqtaýǵa kómektesetin kartalar men basqa este saqtaý quraldaryn paıdalanyńyz. 6. Mádenıet týraly kóbirek bilý jáne tyńdaý daǵdylaryn jaqsartý úshin Túrik mýzykasyn tyńdańyz jáne túrik fılmderin kórińiz. 7. Ózińizge úırengenderińizdi qorytýǵa jáne jattyǵýǵa ýaqyt berý úshin únemi úzilis jasańyz. 8. Qatelikter jasaýdan qoryqpańyz; qatelikter oqý prosesiniń bóligi bolyp tabylady. 9. Ózińizdi synap kórińiz, jańa nárseni kórińiz jáne shekarańyzdy ıterińiz. 10. Oqý kezinde kóńil kóterińiz!

Eger siz parsy tilindegi qajettilikterińizge senimdi, dál jáne kásibı aýdarmashy izdeseńiz, Siz durys jerge keldińiz. Parsy tili, sondaı-aq parsy tili retinde belgili, Taıaý Shyǵysta negizinen Iran, Aýǵanstan jáne Tájikstan turǵyndary sóıleıtin negizgi til. Bul bızneste, Úkimette jáne dıplomatıada jıi qoldanylatyn til. Kóptegen sóıleýshilermen eki tilde de dál sóılese alatyn aýdarmashyny tabý mańyzdy.

Persian Translation Services kompanıasynda biz óz klıentterimizge eń jaqsy aýdarma qyzmetterin usynýǵa tyrysamyz. Bizdiń barlyq joǵary bilikti jáne tájirıbeli aýdarmashylar toby osy salada kóp jyldyq tájirıbesi bar jáne dáldikti qamtamasyz etý úshin eń jańa tehnologıalardy qoldanatyn parsy tilinde sóıleıtinder. Bizdiń qyzmetterimiz negizgi aýdarymdardan bastap, zańdy jáne medısınalyq aýdarymdar sıaqty tehnıkalyq salalarǵa deıin, bul bizdiń barlyq klıentterimizge qajetti sheshimderdi alýdy qamtamasyz etedi.

Biz óz klıentterimizge eń joǵary sapaly aýdarymdardy usynýǵa tyrysamyz. Bizdiń aýdarmashylar parsy jáne aǵylshyn tilderin jaqsy biledi, sondyqtan olar qujattardy sapasyna nuqsan keltirmesten tez jáne dál aýdara alady. Biz sondaı-aq barlyq qujattardyń eń joǵary standarttarǵa sáıkes keletinine kóz jetkizý úshin óńdeý jáne túzetý qyzmetterin usynamyz.

Persian Translation Services kompanıasynda biz jazbasha aýdarma qyzmetterine qatysty qaýipsizdik pen qupıalylyqtyń mańyzdylyǵyn túsinemiz. Biz alatyn qujattardyń tutastyǵyn qorǵaýǵa kóp kóńil bólemiz jáne eshqashan úshinshi tulǵalarǵa eshqandaı aqparat bermeımiz. Bizdiń barlyq qyzmetkerler qupıalylyqtyń eń joǵary deńgeıin qamtamasyz etý úshin jarıa etpeý týraly kelisimge qol qoıady.

Eger siz parsy tilindegi qajettilikterińizge senimdi, dál jáne kásibı aýdarma qyzmetterin izdeseńiz, búgin bizge habarlasyńyz. Biz sizge eń jaqsy qyzmet kórsetýdi jáne qajetti sheshimderdi usynýdy asyǵa kútemiz.

Parsy tilinde qaı elder sóıleıdi?

Parsy tilinde (Parsy dep te atalady) negizinen Iran, Aýǵanstan jáne Tájikstanda sóıleıdi. Ol sondaı-aq Irak, Birikken Arab Ámirlikteri, Bahreın, Túrkıa, Oman jáne Ózbekstan sıaqty keıbir basqa elderdiń belgili bir aımaqtarynda sóıleıdi.

Parsy tiliniń tarıhy qandaı?

Parsy tili álemdegi eń kóne úndi-eýropalyq tilderdiń biri bolyp tabylady jáne ol bizdiń dáýirimizge deıingi 8 ǵasyrda Irannyń ońtústiginde paıda bolǵan dep esepteledi. Bastapqyda ejelgi parsy tilinde qazirgi Irannyń ońtústik-batys bóliginde ornalasqan persıs turǵyndary sóıledi. 550 jyly Ahemenıdter ımperıasy quryldy, al eski parsy tili patsha saraıynyń tiline aınaldy. Keıingi ǵasyrlarda Ahemenıdter ımperıasy keńeıip, eski parsy tili Taıaý Shyǵystyń, Aýǵanstannyń, Ortalyq Azıanyń jáne Eýropanyń keıbir bólikteriniń kóp bóligine birtindep taraldy.
651 jyly ıslamdyq jaýlap alý bastalǵan kezde arab tili musylman áleminiń resmı tiline aınaldy. Parsy tili ýaqyt óte kele kóptegen arab sózderi men termınderin ózgerip otyratyn ýaqyttarǵa ilesý úshin qabyldady. Bul prosestiń nátıjesi "orta Parsy" dep atalatyn jańa dıalektiniń paıda bolýy boldy (ony Pehlevı nemese Parfıa dep te ataıdy). Orta parsy tili búkil aımaqqa taraldy jáne saıyp kelgende basqa zamanaýı Iran tilderiniń damýyna áser etti.
Bizdiń zamanymyzdyń 10 ǵasyrynda orta parsy tiliniń evolúsıasy nátıjesinde jańa parsy tili paıda boldy. Novopersıd arab, túrik jáne basqa tilderden kóptegen sózderdi aldy, biraq orta parsy gramatıkasynyń bir bóligin saqtap qaldy. Osy kezeńde parsy ádebıetiniń mańyzdy bóligine aınalatyn poetıkalyq metrler de damydy.
Búgingi tańda parsy tili Iran, Aýǵanstan, Tájikstan, Ózbekstan jáne álemniń basqa bólikterinde 65 mıllıonnan astam adamnyń týǵan jeri bolyp tabylady. Ol áli kúnge deıin aımaqtaǵy negizgi ádebı til bolyp tabylady jáne osy elderdegi halyqtardyń mádenıeti men tarıhymen tyǵyz baılanysty.

Parsy tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Fırdoýsı (shamamen 940-1020): ejelgi ıran áńgimelerin baıandaıtyn epıkalyq poema "Shahnamanyń" eń uly parsy aqyny jáne avtory bolyp sanalady.
2. Rýmı (1207-1273): parsy sopylarynyń eń uly aqyndarynyń biri jáne mýzyka men poezıa arqyly ǵıbadat etetin dinı orden Mevlevı ordeniniń negizin qalaýshy.
3. Omar Haııam (1048-1131): parsy matematıgi, astronomy jáne eń tanymal parsy aqyndarynyń biri.
4. Saadı Shırazı (shamamen 1184-1283): parsy mıstıkalyq aqyny, jemisti jazýshy jáne eki óleńniń avtory: "Býstan" jáne "Gúlıstan".
5. Hafez (1315-1390): lırıkalyq jáne sezimtal poezıasymen tanymal parsy aqyny, Rýmımen birge jıi aıtylady.

Parsy tiliniń qurylymy qalaı?

Parsy tiliniń qurylymy aglútınatıvti morfologıaǵa negizdelgen, ıaǵnı sózder morfemalardy sózdiń maǵynasy ózgeretin etip biriktirý arqyly jasalady. Parsy tilinde sov sózderiniń reti (sýbekt-obekt-etistik) jáne zat esim-syn esim-etistik sóz tirkesiniń qurylymy bar. Ol sondaı-aq keıbir basqa tilderdegideı predlogtardy emes, keıingi sózderdi paıdalanady. Etistikterde ýaqyt, kóńil-kúı jáne tulǵa sıaqty aspektilerdi kórsetetin kóptegen prefıkster men jurnaqtar bar. Aqyrynda, onyń tilekterin bildiretin optıv dep atalatyn etistik formasynyń erekshe túri bar.

Parsy tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Parsy tili kýrstaryna jazylyńyz: parsy tilin úırenýdiń eń jaqsy tásili-jergilikti ýnıversıtette nemese til mektebinde tildik kýrstarǵa jazylý. Bul sizge qurylym men basshylyqty, sondaı-aq sizdiń úlgerimińiz týraly Keri baılanys bere alatyn bilimdi nusqaýshylardy qamtamasyz etedi.
2. Til úırený qoldanbalaryn paıdalanyńyz: Duolingo, Babbel jáne Memrise sıaqty til úırený qoldanbalary kez kelgen tildi úırenýdiń tamasha quraly bolyp tabylady. Olar parsy tilinde sóılesý úshin bilý kerek sózdik pen gramatıkany jattyqtyrýǵa jáne bekitýge kómektesetin qyzyqty jáne ınteraktıvti sabaqtardy usynady.
3. Parsy fılmderi men teleshoýlaryn qarańyz: parsy tilindegi fılmder men teleshoýlardy kórý - tilge enýdiń jáne ártúrli ekpinder men dıalektilerge jaqsyraq beıimdelýdiń tamasha tásili. Internette kóptegen parsy fılmderi men shoýlaryn taba alasyz nemese DVD dıskilerin satyp ala alasyz.
4. Tildik seriktes tabyńyz: eger siz ózińizben birge jattyǵýǵa daıyn parsy tilinde sóıleıtin adamdy taba alsańyz, bul sizdiń tildik daǵdylaryńyzdy jetildirýdiń tamasha tásili bolýy múmkin. Siz olarǵa sózder men sóz tirkesteri týraly suraqtar qoıa alasyz, aıtylymdy jattyqtyra alasyz jáne tildik seriktesińizben sóılesý arqyly Irannyń mádenıeti men ádet-ǵurpyn jaqsy túsine alasyz.
5. Parsy mýzykasyn tyńdańyz: parsy mýzykasyn tyńdaý-tildi meńgerýdiń tamasha tásili. Bul tilde keremet mýzyka jasaıtyn Iran men Taıaý Shyǵystan kelgen kóptegen sýretshiler bar. Olardy tyńdaý tilmen jaqsyraq tanysýǵa jáne sózderdi taný daǵdylaryn jaqsartýǵa kómektesedi.