Ózbek Sýndanskıı Aýdarma

Ózbek tiline aýdarma-bul jazbasha qujattardy, daýystyq daýystardy, mýltımedıany, veb-saıttardy, aýdıo faıldardy jáne basqa da kóptegen baılanys túrlerin ózbek tiline aýdarý prosesi. Ózbek tiline aýdarmanyń negizgi maqsatty aýdıtorıasy ózbek tilinde Ana tili retinde sóıleıtin, onyń ishinde Ózbekstanda, Aýǵanstanda, Qazaqstanda jáne Ortalyq Azıanyń basqa da elderinde turatyn adamdar bolyp tabylady.

Ózbek tiline aýdarýǵa keletin bolsaq, sapa óte mańyzdy. Aýdarmashynyń kásibı qyzmetteri aýdarylǵan materıaldyń tabıǵı estilýin jáne qatesiz bolýyn qamtamasyz etýge kómektesedi. Aýdarmashylar ózbek tilin jáne onyń mádenı núanstaryn jaqsy bilýi kerek, sonymen qatar maqsatty mátinde qoldanylatyn arnaıy termınologıany túsinýi kerek. Dáldik pen oqylymdy qamtamasyz etý úshin lıngvıs ózbek tilimen de, túpnusqa tilimen de tanys bolýy kerek.

Ózbek naryǵyna shyǵýdy kózdeıtin kompanıalar úshin jaqsy oryndalǵan aýdarma jobasy barlyq aıyrmashylyqty jasaı alady. Marketıńtik materıaldar, ónim nusqaýlyqtary, veb-saıttar jáne bıznestiń basqa da mańyzdy komponentteri dál aýdarylǵanyna kóz jetkizgennen keıin, kompanıalar keń aýdıtorıaǵa jetip, olarmen ózara árekettese alady. Sonymen qatar, lokalızasıalanǵan aýdarmalar kompanıalar men olardyń klıentteri arasyndaǵy senimdi nyǵaıtýǵa kómektesedi, bul olardyń maqsatty aýdıtorıasynyń tildik qajettilikterin qanaǵattandyrýǵa ýaqyt bólgenin kórsetedi.

Kitaptar, jýrnaldar men blogtar sıaqty kórkem aýdarma jobalary úshin ózbek aýdarmashylary bastapqy maǵynany túsiný jáne oqyrmandarǵa mátin týraly naqty túsinik berý úshin bastapqy materıaldy tereń túsinýi kerek. aýdarmashylar sonymen qatar belgili bir sózder men sóz tirkesteriniń tarıhı, saıası jáne mádenı maǵynalaryn bilýi kerek. Aýdarmashynyń ózbek alfavıtimen jáne onymen baılanysty jazý erejelerimen tanys bolýy da mańyzdy.

Ózbek tiline aýdarma-bul dáldik pen aıqyndyqtyń mańyzdylyǵyn túsinetin joǵary bilikti mamandardy qajet etetin kúrdeli jáne názik jumys. Veb-saıtty, qujatty, aýdıojazbany nemese komýnıkasıanyń basqa túrin aýdarǵyńyz kelse de, ózbek tiline kásibı aýdarma qyzmetin jaldaý - sátti nátıjege kepildik berýdiń eń jaqsy tásili.

Qaı elder ózbek tilinde sóıleıdi?

Ózbek tilinde Ózbekstan, Aýǵanstan, Tájikstan, Qazaqstan, Túrikmenstan, Qyrǵyzstan, Reseı jáne Qytaıda sóıleıdi.

Ózbek tiliniń tarıhy qandaı?

Ózbek tili-túrki tilder otbasynyń qarluq tarmaǵyna jatatyn shyǵys túrki tili. Onda negizinen Ózbekstanda, Tájikstanda, Qyrǵyzstanda, Qazaqstanda jáne Ortalyq Azıa men Reseıdiń basqa bólikterinde turatyn shamamen 25 mıllıon adam sóıleıdi.
Ózbek tiliniń qazirgi túri 18 ǵasyrda ózbek tildi aımaqtyń bóligi bolǵan Buhara handyǵy memleketin qalpyna keltirý kezinde damı bastady. Osy kezeńde ózbek tiline parsy yqpalynyń joǵary dárejesi qosyldy, ol búgingi kúnge deıin mańyzdy sıpat bolyp qala beredi.
19 ǵasyrda Buhara ámiri Nasrýlla han júrgizgen reformalar ámirlikte ózbek dıalektilerin qoldanýdy taratýǵa kómektesti. Bul negizinen onyń birtutas ımperıa qurý úshin sýbektileri arasynda parsy jáne arab saýattylyǵyn yntalandyrý saıasatyna baılanysty boldy.
1924 jyly Ózbek tili Keńestik Ortalyq Azıada resmı til bolyp jarıalandy jáne onyń jazýynyń negizi retinde kırıll alfavıti engizildi. 1991 jyly Keńes Odaǵy ydyraǵannan keıin Ózbekstan táýelsizdik alyp, ózbek tilin óziniń resmı tiline aınaldyrdy. Táýelsizdik alǵannan beri tilde jáne onyń jazbasha túrinde kóptegen reformalar júrgizildi, sonyń ishinde latyn tiline negizdelgen jazýdy engizý jáne 1992 jyly Ózbek tili akademıasyn qurý.

Ózbek tiliniń damýyna eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Álisher Naýaı (1441-1501): Naýaı ózbek tilin jazý álemine engizgen dep esepteledi. Onyń poezıasy men jazý stıli bolashaq aqyndar men jazýshylarǵa úlgi boldy.
2. Abdýrashıd Ibragımov (1922-2011): Ibragımov zamanaýı emle men ózbek emlesi men gramatıkasyn standarttaýda mańyzdy ról atqarǵan belgili ózbek lıngvısi boldy.
3. Zebýnısa Djamalova (1928-2015): Djamalova ózbek tilinde jazǵan alǵashqy áıelderdiń biri boldy jáne onyń jumysy búgingi kúnge deıin yqpaldy bolyp qala beredi.
4. Mýhandıslar Gýlamov (1926-2002): Gýlamov ózbek tili úshin fonetıkalyq alfavıt jasaýǵa jaýapty boldy, sodan beri ony kóptegen basqa tilder qabyldady.
5. Sharof Rashıdov (1904-1983): Rashıdov keńes zamanynda ózbek tilin qoldanýdy nasıhattaǵan jáne ony mektepterdegi oqý baǵdarlamasyna engizgen. Ol sondaı-aq ózbek ádebıeti men mádenıetin paıdalanýdy yntalandyrdy.

Ózbek tiliniń qurylymy qalaı?

Ózbek tili-Altaı otbasynyń quramyna kiretin túrki tili, oǵan túrik jáne mońǵol tilderi de kiredi. Ol latyn álipbıimen jazylǵan jáne arab, parsy jáne orys tilderiniń keıbir erekshelikterine ıe. Tilde segiz daýysty dybys, jıyrma eki daýyssyz dybys, úsh jynys (erkek, áıel jáne orta), tórt jaǵdaı (nomınatıvti, aıyptaýshy, deratıvti jáne genıtatıvti jaǵdaılar), tórt etistik shaq (Qazirgi, ótken, Bolashaq jáne ótken-Bolashaq kezeń) jáne eki aspekt (minsiz jáne jetilmegen). Sózderdiń reti negizinen kelesideı: Sýbekt-obekt-etistik.

Ózbek tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Ózbek tilin úırený úshin bilikti oqytýshyny nemese tárbıeshini tabyńyz. Bilikti muǵalimniń nemese tárbıeshiniń bolýy tildi durys jáne óz qarqynyńyzben úırenýge kepildik beredi.
2. Oqýǵa ýaqyt bólińiz. Kún saıyn jattyǵýǵa jáne zertteletin materıaldy qaıta qaraýǵa az ýaqyt bólýge tyrysyńyz.
3. Internette qol jetimdi resýrstardy paıdalanyńyz. Ózbek tilin úırenýge arnalǵan sabaqtar men jattyǵýlardy usynatyn kóptegen veb-saıttar men mobıldi qosymshalar bar.
4. Aldymen aýyzeki sóılemderdi úırenińiz. Kúrdeli gramatıkalyq taqyryptarǵa kóshpes buryn negizgi aýyzeki sóılemderdi úırenýge nazar aýdarý mańyzdy.
5. Ózbek mýzykasyn tyńdap, ózbek fılmderi men teleshoýlaryn kórińiz. Ózbek mýzykasyn, beıneklıpterin jáne fılmderin tyńdaý-til men mádenıetke enýdiń tamasha tásili.
6. Ana tilinde sóıleıtindermen sóılesińiz. Múmkin bolsa, ózbek tilinde sóıleıtin adamdy tabýǵa tyrysyńyz, ol sizge osy tilde sóıleý jáne jazý jattyǵýlaryn jasaýǵa kómektesedi.

Sýndan tili-Indonezıadaǵy eń kóp taralǵan tilderdiń biri. Bul avstronezıa tilder otbasynyń bóligi jáne Sýnda aımaǵynda 40 mıllıonnan astam adam sóıleıdi. Kóptegen jyldar boıy bul til kóptegen lıngvıser men ǵalymdardyń zertteý taqyryby boldy jáne onyń ǵasyrlar boıy qalyptasqan baı mádenı tarıhy bar.

Sýndan tilinen aýdarma-bul tildiń tanymaldyǵy men tanylýynyń mańyzdy bóligi. Dúnıe júzindegi ana tilinde sóıleıtinderdiń salystyrmaly túrde az sanyn eskere otyryp, materıaldar men resýrstardyń sýndan tilinde qoljetimdi bolýyn qamtamasyz etý mańyzdy, sondyqtan ol jarqyn jáne barlyǵyna qoljetimdi bolyp qalady.

Materıaldyń qaı túrine aýdarylatynyna baılanysty sýndan tiline aýdarýdyń birneshe túrli ádisteri bar. Mysaly, dinı mátinder úlken dáldikti, sondaı-aq dinı sımvolızm men rásimderdi bilýdi talap etedi. Jalpy aýdarmalardy kóbinese ana tilinde sóıleıtinder jasaı alady, al bul erekshe jaǵdaılarda kóbinese osy salada mamandandyrylǵan bilimi bar kásibı aýdarmashylar qajet.

Sýndan tilinen aýdarma tek sóz emes ekenin eskerý mańyzdy. Til mádenıettiń bir bóligi bolǵandyqtan, materıaldardy sýndan tiline sátti aýdarý úshin eskerý qajet kóptegen núanstar bar. Bul tildi meńgerýdiń belgili bir deńgeıi men tájirıbesin, sondaı-aq jergilikti ádet-ǵuryptar men mádenıetti túsinýdi talap etedi.

Aýdarma qyzmetterin usynýmen qatar, qazirgi jaǵdaıda sýndan tilin tiri jáne ózekti etýdiń basqa joldary bar. Eń mańyzdy nárselerdiń biri-ınternettegi sýndan tilindegi resýrstarǵa ońaı qol jetkizýdi qamtamasyz etý. Bul Internet baılanysy bar kez kelgen adam paıdalana alatyn veb-sózdikter men basqa materıaldardy jasaýdy bildiredi. Til damyp kele jatqandyqtan, mundaı resýrstar tildiń ózektiligin saqtaýǵa jáne onyń sóıleýshilerdiń qajettilikterine sáıkes kelýine kómektesedi.

Sýndan tilinen aýdarma qazirgi álemde tildiń serpindi jáne jandy bolýyn qamtamasyz etýdiń mańyzdy bóligi bolyp tabylady. Kásibı mamandardyń da, ana tilinde sóıleıtinderdiń de kúsh-jigeriniń arqasynda til elde kúsh pen maqtanysh kózi bolyp qala beredi, sonymen qatar mádenıetter arasyndaǵy baılanysty jaqsartýǵa yqpal etedi.

Sýndan tilinde qaı elder sóıleıdi?

Sýndan Indonezıanyń Banten jáne Batys Iava provınsıalarynda, sondaı-aq Ortalyq Iavanyń bólikterinde sóıleıdi. Sondaı-aq, Indonezıanyń, Sıngapýrdyń jáne Malaızıanyń basqa bólikterinde turatyn etnıkalyq sýndandyqtardyń sany az.

Sýndan tiliniń tarıhy qandaı?

Sýndan tili-Indonezıanyń Batys Iava jáne Banten provınsıalarynda turatyn shamamen 30 mıllıon adam sóıleıtin avstronezıalyq til. Bul eldegi Iava tilinen keıingi ekinshi eń kóp taralǵan til jáne 14 ǵasyrdan bastap sot ádebıetiniń tili boldy. Sýndan tilindegi eń alǵashqy belgili hattar bizdiń zamanymyzdyń 11 ǵasyryna jatady jáne bul til kem degende 1500 jyl boldy dep esepteledi. Sýndan tili avstronezıa tilder otbasynyń Batys malaı-polınezıalyq tarmaǵynyń bóligi bolyp tabylady jáne Iava jáne Balı tilderimen baılanysty. Sýndan tili kúndelikti qarym-qatynas úshin, saýda tili retinde, sondaı-aq dástúrli bılerde, kóleńkeli qýyrshaq teatrynda (Vaıang golek) jáne kechapı sýlıng dep atalatyn tanymal halyq stılindegi mýzykada kórinetin óner men mádenıetti taratý quraly retinde qoldanylady. Bul til ǵasyrlar boıy bilim berý mekemelerinde de qoldanylǵan, al eski qoljazbalar kóbinese sýndan tilinde nemese sýndan men Iava tilderiniń qospasynda jazylǵan.

Sýndan tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. "Sýndan poezıasynyń anasy" degen atpen tanymal sýndanarı 1700 jyldary sýndan tilin poetıkalyq formaǵa engizgen áıgili sýndan aqyny boldy.
2. A. a. maramıs (1914-1995), jazýshy, aýdarmashy jáne lıngvıs, sýndan tili týraly bilimin edáýir keńeıtip, alǵashqy sýndan til bilimi akademıasyn qurdy.
3. Dardırı M. Arıef (1917-1996), kórnekti aqyn, 20 ǵasyrda qazirgi sýndan ádebı tiliniń damýyna úles qosyp, mańyzdy shyǵarmalardy Iavan tilinen sýndan tiline aýdardy.
4. Profesor doktor H.Kesmanto (1929-2016), belsendi jáne ǵalym, Bandýng ýnıversıtetinde til men ádebıettiń barlyq túrlerine arnalǵan ádebıet fakúltetin qurdy jáne sýndan tili týraly kóptegen kitaptar men jýrnal maqalalarynyń avtory.
5. Sýrádı (1934 j.t.), áıgili sýndandyq aqyn jáne qoǵam qaıratkeri, sýndan tilinde de, Indonezıada da kóp jazdy jáne sýndan halqynyń dástúrleri men mádenıeti týraly eńbekteri úshin úlken qurmetke ıe.

Sýndan tiliniń qurylymy qalaı?

Sýndan tili-avstronezıa tili, shamamen 39 mıllıon adam sóıleıdi, negizinen Indonezıadaǵy Iava aralynyń batys bóliginde. Ol avstronezıalyq tilder otbasynyń malaı-polınezıalyq kishi tobyna jatady jáne Iava, madýrez jáne Balı tilderimen tyǵyz baılanysty.
Sýndan-bul SVO (sýbekt-etistik-obekt) til. Etistikter olardyń argýmentterine tulǵa, san jáne jynys turǵysynan sáıkes keledi. Zat esimder is boıynsha búgilmeıdi jáne olarda belgili nemese belgisiz maqalalar joq. Úsh jynys (erkek, áıel jáne orta) jáne eki San (jekeshe jáne kópshe) bar. Sýndan tilinde etistik affıksteriniń óte kúrdeli jıyntyǵy bar, onyń ishinde birneshe ýaqytsha markerler jáne basqa aspektilik markerler bar. Til sonymen qatar sóz tártibin maǵynany bildirý quraly retinde qoldanady.

Sýndan tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Sýndan tilinde sóıleıtin adamdy taýyp, onymen únemi sóılesińiz. Eń durysy, siz tildi úırenýge jáne bir-birińizge úırenýge kómektesetin suhbattasýshy bolǵanyńyz jón.
2. Osy til týraly birneshe kitap nemese aýdıo materıal satyp alyp, ony ózińiz zertteı bastańyz. Jaqsy resýrstarǵa gramatıkalyq kitaptar, oqýlyqtar, jumys dápterleri jáne aýdıo jazbalar kiredi.
3. Jekelendirilgen oqytý men keri baılanysty qamtamasyz ete alatyn tárbıeshilermen tildik kýrstarǵa nemese jeke sabaqtarǵa jazylyńyz.
4. Daıyn bolǵan kezde Indonezıaǵa sapar shegip, tilge tolyǵymen enýge tyrysyńyz. Osylaısha, siz ana tilinde sóıleıtinderdi tyńdaý jáne olarmen sóılesý arqyly til úırenýge bolady.
5. Ana tilinde sóıleıtindermen sóılesý jáne oqýǵa kómektesetin qosymsha materıaldardy tabý úshin veb-saıttar, forýmdar jáne áleýmettik medıa sıaqty onlaın resýrstardy paıdalanyńyz.