Идиш Эсперанто Тәржемә итеү

Идиш боронғо тел, Тамырҙары Германияға 10 быуатта барып тоташа, Әммә Үҙәк һәм Көнсығыш Европала урта быуаттарҙан бирле һөйләшәләр. Был бер нисә телдең, тәү сиратта немец, иврит, арамей һәм славян телдәренең берләшеүе. Идиш ҡайһы берҙә диалект тип ҡарала, әммә ысынында ул үҙ синтаксисы, морфологияһы һәм һүҙлек запасы булған тулы тел. Был телде ҡулланыу быуаттар дауамында диаспора, ассимиляция һәм социаль шарттарҙың үҙгәреүе арҡаһында кәмей, әммә бөгөн ҡайһы бер илдәрҙә күп кенә православие йәһүдтәре был телдә һөйләшә.

Идиш рәсми тел статусына эйә булмаһа ла, уны һөйләүселәр уның лингвистик һәм мәҙәни маҡсаттар өсөн ни тиклем мөһим булыуын белә. Шуға күрә бөтә донъяла идиш теленә тәржемә итеү хеҙмәттәрен ҡулланып телде һаҡлап ҡалырға теләүселәр бар. Тәржемәселәр идиш телен аңлаусылар һәм быны эшләмәгәндәр араһындағы упҡынды еңеп сығырға ярҙам итә.

Идиш теленән тәржемә итеү хеҙмәттәре иврит терминдарын табырға ярҙам итә, улар идиш теленең ябай телмәренең бер өлөшө булып китә, Мәҫәлән, Изге яҙманан алынған һүҙҙәр, йәки дини йолаларҙы билдәләү өсөн ҡулланылған фразалар. Тәржемә ярҙамында был изге һүҙбәйләнештәр идиш телендә яҙыуға йәки һөйләү телмәренә тейешле рәүештә индерелергә мөмкин. Был телде белмәгәндәр өсөн идиш теленә тәржемә итеү мөмкинлеге бик файҙалы була.

Документтарҙы идиш теленә тәржемә итеү тарих дауамында күп өлкәләрҙә ҡулланыла, мәҫәлән, миграция, дин, әҙәбиәт, лингвистика һәм йәһүд тарихы. Шуға күрә иврит һәм немец телдәрендә сертификатланған квалификациялы идиш тәржемәселәрен табыу мөһим. Телдең үҙенә өҫтәп, был белгестәр төрлө әҫәрҙәрҙең мәҙәниәтен, контексын һәм шарттарын белергә тейеш, шулай итеп, уларҙың тәржемәләре тәүге ниәтен теүәл сағылдыра.

Идиш теленә тәржемә итеү телде өйрәнергә тырышыусыларға ҙур ярҙам ғына түгел, ә уны тере килеш һаҡларға ла ярҙам итә. Идиш һүҙҙәрен һәм һүҙбәйләнештәрен башҡа телдәргә күсерергә ярҙам итеп, тәржемәләр телдең бөтөнләй юҡҡа сығыуын булдырмаҫҡа ярҙам итә. Квалификациялы тәржемәселәр ярҙамында идиш тере һәм сәләмәт булып ҡала, йәһүд халҡының мәҙәниәте һәм традицияларына тәҙрә аса.

Идиш телендә ниндәй илдәрҙә һөйләшәләр?

Идиш телендә башлыса Аҡш, Израиль, Рәсәй, Белоруссия, Украина, Польша һәм Венгрияның йәһүд общиналарында һөйләшәләр. Шулай уҡ Францияла, Аргентинала, Австралияла, Көньяҡ Африкала, Канадала һәм башҡа илдәрҙә йәһүдтәрҙең һаны аҙ.

Идиш теленең тарихы ниндәй?

Идиш-тамырҙары менән урта немец теленә барып тоташҡан һәм бөтә донъя буйынса ашкеназ йәһүдтәре һөйләшкән тел. Ул 9 быуатта барлыҡҡа килгәндән алып, хәҙерге Германия һәм төньяҡ Франция территорияһында йәһүд общиналары сәскә атҡандан алып, ашкеназ йәһүдтәренең төп теле булып хеҙмәт итә. Был бер нисә телдең, шул иҫәптән иврит һәм арамей, шулай уҡ славян, роман һәм урта герман диалекттарының ҡатнашмаһы.
Идиш европа йәһүдтәре араһында тәүге тапҡыр яҡынса 12 быуатта популяр була, ул традицион яҙма форма булараҡ түгел, ә һөйләү теле булараҡ ҡулланыла башлай. Был йәһүд халҡының урынлашыуы менән бәйле, улар йыш ҡына географик яҡтан бер-береһенән айырылып тора һәм, шулай итеп, ваҡыт үтеү менән төрлө диалекттар үҫешә. 15-16 быуаттарҙа идиш Бөтә Европала тарала, европа йәһүдтәре араһында аралашыу теле булып китә.
Идиш шулай уҡ йәһүдтәр йәшәгән урындағы телдәрҙең көслө йоғонтоһона дусар була, шуға күрә Бөтә Европа, Африка һәм Америка буйлап төрлө диалекттар барлыҡҡа килә. Эске айырмалыҡтарға ҡарамаҫтан, идиш диалекттарының дөйөм грамматикаһы, синтаксисы һәм стандарт һүҙлек запасы бар, ҡайһы бер диалекттарға иврит, ә башҡаларына һуңыраҡ телдәр көслө йоғонто яһай.
19 быуатта идиш әҙәбиәте сәскә ата, һәм был телдә бик күп китаптар һәм журналдар нәшер ителә. Әммә антисемитизмдың үҫеше, Икенсе донъя һуғышынан һуң күп йәһүдтәрҙең күсеп килеүе һәм ҡушма штаттарҙа инглиз теленең өҫтөнлөклө тел булараҡ ҡабул ителеүе идиштың һөйләү теле булараҡ бөлгөнлөккә төшөүенә килтерә. Бөгөнгө көндә бөтә донъя буйынса, Башлыса Төньяҡ Америкала һәм Израилдә, миллионлаған кеше идиш телендә һөйләшә, әммә был тел элекке кеүек киң ҡулланылмай.

Идиш телен үҫтереүгә ҙур өлөш индергән тәүге 5 кеше араһында кем бар?

1. Элиэзер Бен-Иегуда (18581922): бен-Иегудаға боронғо еврей телен тергеҙеүҙе йөкмәтәләр, ул иврит теленә күп кенә идиш һүҙҙәрен индереп, шулай эшләгән дә. Ул шулай уҡ хәҙерге иврит теленең тулы һүҙлеген төҙөгән һәм был тел буйынса мәҡәләләр һәм китаптар яҙған беренсе кеше була.
2. Шолом-Әлейхем (18591916): Әлейхем Көнсығыш Европала йәһүдтәрҙең тормошо тураһында яҙған билдәле идиш яҙыусыһы була. Уның әҫәрҙәре, шул иҫәптән" Һөтсө Тевье " идишты бөтә донъяға таратырға ярҙам итә.
3. Хаим Грейд (19101982): Грейд билдәле романист һәм идиш шағиры була. Йәһүд тормошоноң ауырлыҡтары тураһында бәйән иткән әҫәрҙәре идиш телендәге иң яҡшы әҙәбиәт әҫәрҙәренең береһе тип һанала.
4. Макс Вайнрайх (18941969): лингвист, профессор, Литваның Вильнюс ҡалаһында YIVO йәһүд тикшеренеүҙәре Институтына нигеҙ һалыусы һәм уның директоры, вайнрайх бөтә ғүмерен идишты өйрәнеүгә һәм популярлаштырыуға бағышлай.
5. Ицик Мангер (19001969): Мангер идиш телендә шағир һәм 20 быуаттың бөйөк яҙыусыларының береһе була. Ул телдең тергеҙелеүенә һәм модернизацияланыуына ҙур йоғонто яһай.

Идиш теленең структураһы нисек ҡоролған?

Идиш структураһы немец теленең структураһына оҡшаш тиерлек. Ул субъект-глагол-объект тәртибендә төҙөлгән һүҙҙәрҙән, фразаларҙан һәм һөйләмдәрҙән тора. Идиш, ҡағиҙә булараҡ, немец теленә ҡарағанда лаконик, унда артиклдәр, предлогтар һәм буйһондороу союздары әҙерәк ҡулланыла. Идишта немец телендәге кеүек ҡылымдарҙы ҡушыу системаһы юҡ, һәм ҡайһы бер ҡылымдар заманы немец телендәге ҡылымдарҙан айырылып тора. Идишта шулай уҡ немец телендә булмаған бер нисә өҫтәмә киҫәксә һәм башҡа элементтар бар.

Идиш телен иң дөрөҫ ысул менән нисек өйрәнергә?

Идиш телен өйрәнеүҙең иң яҡшы ысулы - был телгә баш менән сумдырылыу. Был идиш телендә һөйләшеүҙәр тыңлау, идиш телендә китаптар һәм гәзиттәр уҡыу, шулай уҡ идиш телендә фильмдар һәм телешоуҙар ҡарау тигәнде аңлата. Шулай уҡ һеҙ урындағы йәмәғәт үҙәгендә, университетта йәки онлайн идиш курстарына яҙыла алаһығыҙ. Телде һөйләүселәр менән һөйләшеүҙә мотлаҡ күнекмәләр яһағыҙ, был һеҙгә әйтелеш һәм грамматикаға күнегергә ярҙам итер. Ниһайәт, ҡулығыҙҙа идиш-инглиз һүҙлеген һәм ҡылымдар таблицаһын тотоғоҙ, улар һеҙгә теләһә ниндәй һорауҙарға яуап бирергә ярҙам итер.

Эсперанто - 1887 йылда поляк сығышлы табип һәм лингвист доктор Л.л. Заменгоф тарафынан төҙөлгән халыҡ-ара тел. Ул халыҡ-ара кимәлдә үҙ-ара аңлашыуға һәм аралашыуға булышлыҡ итеү, шулай уҡ төрлө илдәрҙән килгән кешеләр өсөн һөҙөмтәле икенсе тел булыу өсөн эшләнгән. Бөгөн 100-ҙән ашыу илдә бер нисә миллион кеше эсперанто телендә һөйләшә, һәм ул күп кенә халыҡ-ара ойошмалар тарафынан эш теле булараҡ ҡулланыла.

Эсперанто грамматикаһы бик ябай тип һанала, был уны башҡа телдәр менән сағыштырғанда өйрәнеүҙе күпкә еңеләйтә. Был ябайлаштырыу уны тәржемә итеү өсөн айырыуса яҡшы итә. Бынан тыш, эсперанто киң таралған һәм аңлайышлы, был уны тәржемә проекттарында ҡулланырға мөмкинлек бирә, юғиһә бер нисә тел талап ителә.

Эсперантоға тәржемә итеү тәржемә донъяһында уникаль урын биләй. Башҡа тәржемәләрҙән айырмалы рәүештә, эсперанто теленә тәржемә эсперанто телен дә, төп нөсхә телен дә яҡшы белгән тәржемәселәргә таяна. Был тәржемәселәргә теүәл тәржемә итеү өсөн теге йәки был телдә һөйләшеү мотлаҡ түгел тигәнде аңлата.

Материалды бер телдән эсперантоға тәржемә иткәндә, төп телдең һөҙөмтәле тәржемәлә теүәл күрһәтелгәнлегенә инаныу мөһим. Был еңел булмаҫҡа мөмкин, сөнки ҡайһы бер телдәрҙә туранан-тура эсперантоға тәржемә итеп булмаҫлыҡ идиоматик фразалар, һүҙҙәр һәм төшөнсәләр бар. Бәлки, төп нөсхә теленең был нескәлектәрен эсперантоға тәржемә итеүҙә тейешле кимәлдә сағылдырыуын тәьмин итеү өсөн махсус әҙерлек һәм тәжрибә кәрәк булыр.

Бынан тыш, эсперантола билдәле бер төшөнсәләр йәки һүҙҙәр өсөн эквиваленттар булмағанлыҡтан, был идеяларҙы аныҡ һәм теүәл аңлатыу өсөн тирә-яҡты ҡулланыу мөһим. Был эсперанто теленә тәржемә итеүҙең башҡа телдәрҙәге тәржемәләрҙән ныҡ айырылып торған ысулдарының береһе, унда бер үк фраза йәки төшөнсә туранан-тура эквивалентлы булырға мөмкин.

Дөйөм алғанда, эсперантоға тәржемә итеү халыҡ-ара үҙ-ара аңлашыуға һәм коммуникацияға булышлыҡ итеү өсөн уникаль һәм файҙалы инструмент булып тора. Төп нөсхә телен дә, эсперантоны ла тәрән аңлаған тәржемәселәргә таянып, тәржемәләр тиҙ һәм теүәл башҡарылырға мөмкин. Ниһайәт, ҡатмарлы төшөнсәләрҙе һәм идиомаларҙы белдереү өсөн тирә-яҡты ҡулланып, тәржемәселәр төп телдең мәғәнәһе эсперантоға тәржемә иткәндә теүәл тапшырылыуын гарантиялай ала.

Эсперанто телендә ниндәй илдәрҙә һөйләшәләр?

Эсперанто бер илдә лә рәсми танылған тел түгел. Бөтә донъя буйынса яҡынса 2 миллион кеше эсперанто телендә һөйләшә ала, шуға күрә был телдә донъяның күп илдәрендә һөйләшәләр. Ул Германия, Япония, Польша, Бразилия һәм Ҡытай кеүек илдәрҙә киң таралған.

Эсперанто теленең тарихы ниндәй?

Эсперанто - 19 быуат аҙағында поляк офтальмологы Л.л. Заменгоф тарафынан төҙөлгән халыҡ-ара тел. Уның маҡсаты-мәҙәниәттәр, телдәр һәм милләттәр араһында киң ҡулланылған күпер булып торған тел булдырыу. Ул лингвистик яҡтан ябай тел һайлай, уны, уның фекеренсә, булған телдәргә ҡарағанда өйрәнеү еңелерәк булыр ине.
Заменгоф үҙенең теле тураһында Беренсе китапты доктоua Libro (Беренсе китап) 1887 йылдың 26 июлендә доктор Эсперанто псевдонимы аҫтында баҫтырып сығара (был "өмөтләнеүсе" тигәнде аңлата). Эсперанто тиҙ тарала, һәм быуаттар сигендә ул халыҡ-ара хәрәкәткә әйләнә. Был ваҡытта был телдә бик күп етди һәм ғилми хеҙмәттәр яҙыла. Беренсе Халыҡ-ара конгресс Францияла 1905 йылда үтә.
1908 йылда телде популярлаштырыу һәм халыҡ-ара үҙ-ара аңлашыуға булышлыҡ итеү маҡсатында Бөтә донъя эсперанто ассоциацияһына (UEA) нигеҙ һалына. 20-се быуат башында бер нисә ил эсперантоны үҙҙәренең рәсми ярҙамсы теле итеп ҡабул итә, һәм бөтә донъя буйынса бер нисә яңы йәмғиәт ойошторола.
Икенсе донъя һуғышы эсперанто үҫешенә баҫым яһай, әммә ул үлмәй. 1954 ЙЫЛДА UEA Эсперантоның төп принциптары һәм маҡсаттары яҙылған Булон декларацияһын ҡабул итә. Бынан һуң 1961 йылда эсперанто хоҡуҡтары Декларацияһы ҡабул ителә.
Бөгөн бөтә донъя буйынса бер нисә мең кеше эсперанто телендә һөйләшә, башлыса хобби булараҡ, ҡайһы бер ойошмалар уны халыҡ-ара тел булараҡ ҡулланыуҙы хуплай.

Эсперанто телен үҫтереүгә ҙур өлөш индергән тәүге 5 кеше араһында кем бар?

1. Людовико Заменгоф эсперанто телен булдырыусы.
2. Уильям Олд шотланд шағиры һәм авторы, ул, атап әйткәндә, эсперантола Классик “Адя" поэмаһын, шулай уҡ был телдә башҡа бик күп әҫәрҙәр яҙа.
3. Хамфри Тонкин америка профессоры һәм бөтә донъя эсперанто ассоциацияһының элекке президенты, эсперантола тиҫтәнән ашыу китап яҙған.
4. Л.Л. Заменгоф Людовико Заменгофтың улдары һәм эсперантоның беренсе рәсми грамматикаһы һәм һүҙлеге "Эсперанто Нигеҙҙәре" н нәшер итеүсе.
5. Пробал дасгупта һинд авторы, мөхәррире һәм тәржемәсеһе, эсперанто грамматикаһы буйынса Һуңғы китап яҙған яңы ябайлаштырылған эсперанто грамматикаһы. Шулай уҡ уға Һиндостанда был телдең тергеҙелеүе лә йөкмәтелә.

Эсперанто теленең структураһы нисек ҡоролған?

Эсперанто - ул конструкцияланған тел, тимәк, ул даими, логик һәм өйрәнеү еңел булһын өсөн аңлы рәүештә эшләнгән. Был агглютинатив тел, йәғни яңы һүҙҙәр тамырҙар һәм аффикстар ҡушылыуы һөҙөмтәһендә барлыҡҡа килә, был телде тәбиғи телдәргә ҡарағанда өйрәнеү өсөн күпкә еңелерәк итә. Уның төп һүҙ тәртибе европа телдәренең күпселегендәге кеүек үк шаблонға тап килә: субъект ҡылым объект (SVO). Грамматикаһы бик ябай, сөнки исемдәрҙә аныҡ йәки билдәһеҙ артикль юҡ һәм гендер айырмаһы юҡ. Бында ла бер ниндәй ҙә боҙоуҙар юҡ, тимәк, ҡағиҙәләрҙе өйрәнеп, уларҙы теләһә ниндәй һүҙгә ҡуллана алаһығыҙ.

Эсперанто телен иң дөрөҫ ысул менән нисек өйрәнергә?

1. Эсперанто теленең нигеҙҙәрен өйрәнеүҙән башлағыҙ. Грамматика, һүҙлек запасы һәм әйтелеш нигеҙҙәрен өйрәнегеҙ. Интернетта Duolingo, Lernu һәм La Lingvo Internacia кеүек күп кенә бушлай ресурстар бар.
2. Телде ҡулланырға өйрәтегеҙ. Эсперантола телдә һөйләшеүселәр менән йәки эсперанто онлайн-берләшмәһендә һөйләшегеҙ. Мөмкин булһа, эсперанто буйынса сараларға һәм семинарҙарға йөрөгөҙ. Был һеҙгә телде тәбиғиерәк өйрәнергә һәм тәжрибәле телдә һөйләшеүселәрҙән кире бәйләнеш алырға ярҙам итәсәк.
3. Китаптарҙы уҡығыҙ һәм эсперанто фильмдарын ҡарағыҙ. Был һеҙгә телде аңлауҙы үҫтерергә һәм һүҙлек запасын тулыландырырға ярҙам итәсәк.
4. Әңгәмәсегеҙҙе табығыҙ йәки эсперанто курсын үтегеҙ. Телдә даими шөғөлләнергә мөмкин булған кешегә эйә булыу-өйрәнеүҙең бик яҡшы ысулы.
5. Телде мөмкин тиклем йышыраҡ ҡулланығыҙ. Теләһә ниндәй телде иркен белеүҙең иң яҡшы ысулы - уны мөмкин тиклем йышыраҡ ҡулланыу. Дуҫтарығыҙ менән аралашаһығыҙмы, әллә электрон хаттар яҙаһығыҙмы, мөмкин тиклем күберәк эсперанто ҡулланығыҙ.