Taı Monǵol Aýdarma

Taı tiline aýdarma únemi ósip kele jatqan álemdik naryqtyń mańyzdy bóligi bolyp tabylady, óıtkeni ol kompanıalarǵa Taılandta jańa klıentterdi tartýǵa múmkindik beredi. Jazbasha sózderdiń dál jáne oryndy aýdarmasyna kepildik berý úshin kásibı Taı aýdarmashysynyń qyzmetterin paıdalaný mańyzdy.

Taı tilinen aýdarmashyny tańdaǵanda, til men mádenıette úlken tájirıbesi bar adamdy tabý mańyzdy. Aýdarmashy tildi qalaı qoldaný kerektigin ǵana emes, sonymen qatar mádenıetter arasynda qalaı tıimdi qarym-qatynas jasaý kerektigin de jaqsy bilýi kerek. Bul sizdiń aýdarmashyńyz ana tilinde sóılemeıtinderdiń túsinýi qıyn bolýy múmkin sózder men sóz tirkesterin anyqtaı alýy kerek jáne túpnusqa mátinniń maǵynasyn ózgertpesten Taı tiline durys aýdarmany qamtamasyz etýi kerek degendi bildiredi.

Tildiń ózinen basqa, mádenı núanstardy eskerý mańyzdy. Mysaly, keıbir mádenıetter basqalarǵa qaraǵanda formaldy, sondyqtan sizdiń aýdarmashyńyzǵa aýdarmalarynyń únin sáıkesinshe retteý qajet bolýy múmkin. Aýdarmashylar sonymen qatar sypaıy sózderdi qoldaný jáne qorlaıtyn dep sanalýy múmkin sózderden aýlaq bolý sıaqty jergilikti ádet-ǵuryptar týraly bilýi kerek.

Sońynda, jobanyń talaptaryn qarastyryńyz. Keıbir qujattar arnaıy sertıfıkattardy nemese belgili bir stıl nusqaýlyǵyn qajet etýi múmkin. Sizdiń aýdarmashyńyz tańdaý prosesinde belgili bir jobaǵa qoıylatyn kez kelgen talaptardy biletinine kóz jetkizińiz.

Eger durys oryndalsa, Taı tiline aýdarý sizge áldeqaıda keń aýdıtorıaǵa jetýge jáne klıenttik bazańyzdy keńeıtýge kómektesedi. Sizdiń aýdarmashyńyz bastapqy habarlamanyń maǵynasyn joǵaltpaıtyn dál jáne tıimdi aýdarmalardy usyna alýy kerek. Sizdiń tarapyńyzda durys aýdarmashy bolǵan kezde, sizdiń habarlamańyz taı tilinde sóıleıtinderge de, sol tilde sóılemeıtinderge de áser etetinine senimdi bola alasyz.

Taı tilinde qaı elder sóıleıdi?

Taı tili negizinen Taılandta jáne Amerıka Qurama Shtattary, Kanada, Sıngapýr, Avstralıa sıaqty elderde, sondaı-aq Eýropa men Taıaý Shyǵys elderinde turatyn Taı dıasporasynyń músheleri arasynda sóıleıdi.

Taı tiliniń tarıhy qandaı?

Taı tili, sondaı-aq Sıam nemese ortalyq taı tili retinde belgili, Taılandtyń ulttyq jáne resmı tili jáne taı halqynyń ana tili. Ol taı-kadaı tilder otbasynyń múshesi jáne Laos, Shan jáne Chjýan sıaqty aımaqtaǵy basqa tildermen tyǵyz baılanysty.
Taı tiliniń naqty shyǵý tegi belgisiz, degenmen ol qazirgi Taılandtyń kóp bóligine taralǵan b.z. d. birinshi myńjyldyqtaǵy mon halqynyń tilinen shyqqan dep esepteledi. 13 ǵasyrǵa qaraı onyń turǵyndarynyń tili belgili bir túrge aınaldy prototaı. Bul til tas jazýlarda qoldanylǵan jáne Sýhotaı kezeńinde (1238-1438) myqtap bekitilgen. Til 16 ǵasyrda zamanaýı alfavıt pen jazý júıesi engizilgen kezde úlken qaıta qurýdan ótti.
19 ǵasyrda taı tili aıtarlyqtaı modernızasıa men standarttaý kezeńin bastan ótkerdi. Bul onyń jazbasha túrin jaqsartýǵa, sózdik qoryn arttyrýǵa jáne gramatıkalyq erejelerdi keńeıtýge kúsh salýdy qamtydy. Taı tili mektepter men ýnıversıtetterde de oqytyla bastady jáne oqýshylarǵa kómektesý úshin sózdikter jasaldy. 20 ǵasyrda teledıdar men radıo jelileriniń qurylýymen taı tili odan da keń aýdıtorıaǵa usynyldy. Búginde bul 60 mıllıonnan astam adam sóıleıtin Taılandtyń resmı tili.

Taı tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Uly Ramhamhaeng patsha Taı alfavıti men jazý júıesin qurǵan dep esepteledi.
2. Sýrıotaı patshaıymy Taı tilin qoldanýdy keńeıtip, ony standarttaǵan dep esepteledi.
3. Koról Vadjıravýd taı tilinde jańa sózderdi, sóz tirkesterin jáne jazý stılderin engizip, tanymal etti.
4. Praıa Chonlasın-Taı tilin bilim berý praktıkasynda jáne ádebı shyǵarmalarda qoldanýdy nasıhattaýdyń eńbegi.
5. Praıa Anýman Radjadhon-memlekettik basqarýda jáne resmı qujattarda Taı tilin qoldanýdyń izashary bolyp sanalady.

Taı tiliniń qurylymy qalaı jumys isteıdi?

Taı tili-taı-kadaı tilder otbasynyń múshesi jáne kúrdeli býyn qurylymymen tanymal. Ol analıtıkalyq til bolyp sanalady, ıaǵnı ol kúrdeli gramatıkalyq formalardy qoldanýdyń ornyna ıdeıalardy sóz tártibi arqyly jetkizedi. Taı tilindegi zat esimder, esimdikter men etistikter formalaryn ózgertpeıdi, al sıntaksıstik aıyrmashylyqtar bólshekter men basqa elementterdi qoldaný arqyly júzege asyrylady. Til sonymen qatar ıntonasıaǵa, ekpin qurylymyna jáne gramatıkalyq aqparatty berý tonyna baılanysty.

Taı tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Taı tili kýrsynan ótińiz. Jergilikti jerde de, ınternette de jan-jaqty sabaqtar usynatyn bedeldi mektep nemese taı tili kýrsyn tabyńyz.
2. Taı tilin úırený úshin onlaın platformany nemese qoldanbany paıdalanyńyz. Babbel jáne Pimsleur sıaqty ondaǵan qosymshalar bar, olar qyzyqty Taı sabaqtaryn usynady.
3. Aýdıovızýaldy materıaldardy qoldanyńyz. Taı tilindegi kirispe beıne nemese aýdıo kýrsty jumys dápterlerimen birge alyńyz.
4. Tıimdi oqý quraldaryn paıdalanyńyz. Kartalar men praktıkalyq testter negizgi uǵymdardy este saqtaýǵa jáne taldaýǵa kómektesedi.
5. Únemi jattyǵý jasańyz. Kez - kelgen tildi úırenýdiń eń jaqsy tásili-ony jıi aıtý. Taı tilinde sóıleıtinderdi tabýǵa tyrysyńyz nemese taı tilin úırenýge bolatyn onlaın forýmdarǵa qosylyńyz.
6. Taı gazetteri men kitaptaryn oqyńyz. Taı tilinde jazylǵan gazetterdi, romandardy jáne basqa ádebıetterdi oqý sizge osy tildi jaqsy bilýge kómektesedi.

Mońǵolıa-Ortalyq Azıada ornalasqan jáne ǵasyrlar boıǵy mádenıet pen dástúrlerge toly el. Mońǵol dep atalatyn erekshe tildiń arqasynda adamdarǵa onyń sóıleýshilerin túsiný jáne olarmen sóılesý qıynǵa soǵýy múmkin. Alaıda mońǵol tilinen aýdarma qyzmetine degen suranystyń artýy halyqaralyq kompanıalar men uıymdardyń jergilikti turǵyndarmen qarym-qatynasyn jeńildetedi.

Mońǵol-Mońǵolıa men Qytaıda, sondaı-aq Reseı, Soltústik Koreıa jáne Qazaqstan sıaqty basqa elderde shamamen 5 mıllıon adam sóıleıtin Altaı tili. Ol kırıllısa arqyly jazylǵan jáne óziniń erekshe dıalektileri men ekpinderi bar.

Mońǵol tilinen aýdarýǵa keletin bolsaq, másele tilde belgilengen standarttalǵan jazý júıesi joq. Bul lıngvıs mamandarǵa qujattar men aýdıo jazbalardy dál aýdarýdy qıyndatýy múmkin. Sonymen qatar, mońǵol tili núanstarǵa, aıtylýyndaǵy ózgeristerge jáne dıalektilik varıasıalarǵa toly, olardy tilde ómir súrmeı nemese jumys jasamaı-aq túsiný qıyn bolýy múmkin.

Sońǵy aýdarmalardyń durystyǵyna kepildik berý úshin mońǵol tilinen kásibı aýdarma qyzmetterinde tildiń naqty dıalektilerimen tanys jáne mádenıetke engen ýaqytty ótkizgen tájirıbeli ana tilinde sóıleıtin lıngvıser jumys isteıdi. Olar bastapqy materıaldy túsindirý úshin birqatar ádisterdi qoldanady, sonyń ishinde jergilikti kontekstti zertteý jáne aýdarma tilinde sózder men sóz tirkesteriniń maǵynasyn anyqtaý.

Kásibı lıngvıser mońǵol tiline aýdarǵanda mádenı náziktikter men jergilikti ádet-ǵuryptardy eskerýi kerek, óıtkeni olar mátinniń nemese sózdiń keń maǵynasyna áser etýi múmkin. Mysaly, qurmetti ataqtar, ótinish formalary men etıket aımaqqa baılanysty ózgerýi múmkin, sondyqtan habarlamany durys jetkizý úshin jergilikti formany túsiný mańyzdy.

Osylaısha, mońǵol tiline aýdarý standarttalǵan jazý júıesiniń jáne onyń kúrdeli dıalektileri men ekpinderiniń bolmaýyna baılanysty ártúrli qıyndyqtardy týdyrady. Tájirıbeli aýdarmashylar bul qıyndyqtardy túsinedi jáne ózderiniń bilimderi men tájirıbelerin mádenıet pen jergilikti ádet-ǵuryptardyń núanstaryn kórsetetin joǵary sapaly aýdarmalar jasaý úshin paıdalanady. Bul bızneske, uıymdarǵa jáne jeke tulǵalarǵa tildik kedergilerdi eńserý kezinde tıimdi qarym-qatynas pen yntymaqtastyqqa múmkindik beredi.

Mońǵol tilinde qaı elder sóıleıdi?

Mońǵol tilinde negizinen Mońǵolıada sóıleıdi, biraq Qytaıda, Reseıde, Qazaqstanda jáne Ortalyq Azıanyń basqa bólikterinde keıbir sóıleýshiler bar.

Mońǵol tiliniń tarıhy qandaı?

Mońǵol tili-13 ǵasyrdan bastaý alatyn álemdegi eń kóne tilderdiń biri. Bul túrki tilder otbasynyń mońǵol-manchjýr tobyna kiretin jáne uıǵyr, qyrǵyz jáne qazaq tilderimen týysqan Altaı tili.
Mońǵol tili týraly eń alǵashqy jazbasha eskertý eski mońǵol tilinde jazylǵan 12 ǵasyrdaǵy "mońǵoldardyń Qupıa tarıhynda" kezdesedi. Bul tildi Mońǵol ımperıasynyń bıleýshileri qoldandy jáne 18 ǵasyrǵa deıin Mońǵolıanyń negizgi ádebı tili boldy, ol birtindep mońǵol jazýyna kóshti. Ol 20 ǵasyrdyń basyna deıin ádebıet jazý úshin qoldanyla berdi.
Qazirgi mońǵol tili 19 ǵasyrda burynǵy formadan damyp, 1924 jyly Mońǵolıanyń resmı tili retinde qabyldandy. 1930 jyldardan bastap ol birqatar reformalar men tildik tazartýlardan ótti, onda orys, qytaı jáne aǵylshyn tilderinen kóptegen jańa termınder engizildi.
Búginde Mońǵolıanyń keıbir turǵyndary áli kúnge deıin klasıkalyq mońǵol tilinde sóıleıdi, biraq eldegi adamdardyń kópshiligi qazirgi mońǵol tilin qoldanady. Mońǵol tili Reseıdiń, Qytaıdyń jáne ishki Mońǵolıanyń bólikterinde de sóıleıdi.

Mońǵol tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Natalá Gaerlan – Garvard ýnıversıtetiniń lıngvısi jáne mońǵol profesory 2. Gomboıav Ochırbat-Mońǵolıanyń burynǵy premer-mınıstri jáne álemge áıgili Mońǵol sarapshysy 3. Ýndarma Djamsran-mońǵol tili men ádebıetiniń qurmetti profesory 4. Bolormaa Týmýrbaatar-qazirgi mońǵol sıntaksısi men fonologıasynyń kórnekti teoretıgi 5. Bodo Veber-ınformatıka profesory jáne mońǵol tilindegi ınovasıalyq esepteý quraldaryn jasaýshy

Mońǵol tiliniń qurylymy qalaı?

Mońǵol tili mońǵol tilder otbasyna jatady jáne qurylymy boıynsha aglútınatıvti bolyp tabylady. Bul oqshaýlaý tili, onda sózjasamnyń negizgi prınsıpteri túbirge affıkster qosý, túbirdi nemese bútin sózderdi eki ese kóbeıtý jáne burynnan bar sózderdiń týyndylary bolyp tabylady. Mońǵol tilinde sýbekt-obekt-etistik sózderiniń reti bar, al keıingi sózder jaǵdaı sıaqty gramatıkalyq fýnksıalarǵa silteme jasaý úshin qoldanylady.

Mońǵol tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Negizderden bastańyz. Tildiń negizgi dybystaryn jáne sózderdi qalaı durys aıtý kerektigin bilgenińizge kóz jetkizińiz. Mońǵol tiliniń aıtylýy týraly jaqsy kitap alyńyz jáne ony úırenýge biraz ýaqyt bólińiz.
2. Mońǵol tiliniń gramatıkasymen tanysyńyz. Mońǵol gramatıkasy týraly kitap alyńyz jáne erejelerdi bilińiz.
3. Mońǵol tilinde sóılesýge mashyqtanyńyz. Sóılesý daǵdylaryn jattyqtyrý jáne jetildirý úshin kitaptar, aýdıo baǵdarlamalar jáne onlaın til oqytýshylary sıaqty onlaın resýrstardy paıdalanyńyz.
4. Sózdik qoryn úırenińiz. Jaqsy sózdik jasańyz jáne kúndelikti sózdik qoryńyzdy jańa sózdermen tolyqtyryńyz. Olardy sóılesýlerde qoldanýdy umytpańyz.
5. Mońǵol tilin oqyp, tyńdańyz. Mońǵol tilinde kitaptar oqyńyz, Fılmder kórińiz jáne podkasttar tyńdańyz. Bul sizge tilmen jaqsyraq tanysýǵa, sondaı-aq sózdik qoryńyzdy keńeıtýge kómektesedi.
6. Tárbıeshini tabyńyz. Ana tilinde sóıleýshimen jumys isteý shet tilin úırenýde shynymen paıdaly bolýy múmkin. Sizge jeke nazar aýdara alatyn jáne bolashaqta jaqsartýǵa kómektesetin tájirıbeli tárbıeshini tabýǵa tyrysyńyz.