Арка Марий зулула Кусараш

Курыкмарий йылме финн-угор йылме ешын шкешотан диалектше улеш да тӱҥ шотышто Российын регионыштыжо илыше, Эстоний да Финляндийыште илыше курыкмарий-влакын шагалрак диалектышт кучылталтеш. Меньшинствын йылме шагалрак гынат, курыкмарий-марий калыкын культур поянлыкшылан ӱшаныдыме пеш кӱлешан. Тыгеракын, тиде йылмым курык марий гыч кусарыме суаплык семын тыгай инициативым арален кодымылан утларак шекланымаш ойыралтеш.

Пытартыш ийлаште марий йылме гыч кусарыме суаплык утларак кумдан палыме лиеш. Ача-ава курык марий йылмын культур йӧнозанлык маркерла кушшо значенийже дене, тыгак янайн-кусарыме суаплыкын кумда пайдалыкше дене кылдалт шога. Онлайн-кусарыме суаплыкым кучылтын, курык марий йылмын нумалше-влак тӱрлӧ йылме носитель-влак дене кутырен кертыт. Туддеч посна онлайн-кусарыме суаплыкым тыгак курык марий йылме дене возымо кӱлешан документ ден литературым вес йылме дене кусарышашлан кучылташ лиеш.

Кусарышын суаплыкшылан курык марий йылме гыч тӱрлӧ йӧн дене пайдаланаш лиеш. Мутлан, нуным фильмлан але марий йылмын актёр-влакын участвоватлымышт дене, але курыкмарий йылмыште книга-влакым ыштышашлан марий йылме дене пайдаланаш лийме еҥ-влаклан субтитрым кучылташ лиеш. Нуно тыгак кӱлешан документ-влакым кусараш курык марий йылмышке шочмо нерген свидетельстве, юридический документ-влак да эсогыл школысо учебник-влакымат, тыгак курык марий йылмыш кусарен кертыт. Тыгай видышке курыкмарий йылме гыч кусарыме суаплыкым кучылтмо шотышто ешартыш годым тыгак тиде йылме дене мутланаш, але марий йылме дене мутерым да грамматикым ямдылышашлан да грамматике учебник-влаклан полышым пуаш тунемше йоча-влак кучылталтын кертыт.

Курык марий йылме гыч кусарыме шотышто суаплыклан тиде кӱлешан йылмым аралыме шотышто кӱлешан полышым пуа. Литературым, фильмым да курык марий йылмыште кӱлешан моло документ-влакым пуэн, курык марий йылмым нумалше-влак шке ешышт деч ойыртемалтше, культур да могай еш гыч улман еҥ-влак дене кутырен кертыт. Курык марий дене кусарыме суаплыкым ыштымек, еҥ-влак утларак да утларак оҥай йылме дене палдарат, тидын дене тудлан ончыкылык илышыштым арален кодаш полшат.

Могай эллаште курык марий йылме дене ойлат?

Курык марий йылме Дене Российыште Да Белрус-влак ойлат.

Курыкмарий йылмын историйже могай?

Курыкмарий йылме-урал йылме, кушто Россий марий калык ойла. Тиде йылме икымше гана 17 курым кыдалне документацийлалтын, кунам руш шымлызе ден шанчызе-влак марий калыкын тиде регионыштыжо путешествий нерген отчётым ышташ тӱҥалыныт. 19 курым тӱҥалтыште (лингвист-влак) йылмым умбакыже документацийлаш да тудым калыкыште кучылтмо пашам виктараш пижыныт. Совет кучем жапыште тиде йылмын популярностьшо ятырлан кушкын, садлан школышто тунемын да шуко официал документым кучылтын. Совет Ушемын шаланымыж деч вара тиде йылме уэш ылыжмым чытен, шуко самырык еҥ тудым таче тунемыт да кучылтыт.

Кӧ курык марий йылмым вияҥдымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?

1. Павел Чудинов-курык марий шанчызе, курыкмарий йылмын энциклопедийжын икымше иктешлыше авторжо 1973 ийыште савыкталтын.
2. Павел Пентков-курык марий йылмын кок мутержын авторжо, иктыже 2003 ийыште савыкталтын, а весыже - 2017 ийыште.
3. Татьяна Рудин-курык марий йылмын икымше курсшым-йоча-влакым туныкташ.
4. Курыкмарий - курыкмарий йылмым икымше тунемме книгам шочыктышо Юрий Макаров-1983 ийыште.
5. Анна Кузнецова-курыкмарий йылмым, мутерым да тунемме материалым грамматике дене икмыняр учебникын авторжо.

Курыкмарий йылмын структуржым кузе ыштыме?

Курык марий йылме урал йылме еш деке, чӱчкыдын юл-финн укшлашке ушна. Тиде агглютинатив йылме, мом ончыкта, кузе тудо суффиксым ешарыме йӧн дене грамматике кылым ончыктен пуа. Мутлан, контекст да ешарыме суффикс шот дене ик негызак "книга", "книга" але "книгам лудмаш"манмым ончыкта. Тудат йоҥйӱк, йӱк процесс гармонийым кучылтеш, тудыжо раш пале сӱретыште раш пале йоҥйӱк-влакым вашталташ йодеш. Курык марий йылмыште гендерный ойыртем уке, тудо моло финн-угор йылме-влак деч утларак консервативлан шотлалтеш, вес йылме гыч кӱсынлымӧ мут-влак шукылан огыл лийыныт.

Кузе утларак раш курыкмарий йылмым тунемаш?

1. Муза горн-марий йылмын носительжым: йылмым Эн сай йӧн туныкташ-тиде вуйге пижаш. Йылме грамматике, ойлымаш да мут шапаш нерген представленийым налаш курык марий йылмым нумалше дене кутырыза.
2. Алфавитым тунемза: у мут ден ой-влакым тунемаш тӱҥалмыда деч ончыч курык марий йылмын алфавитше дене сайын палыме лийын кертыда.
3. Тыглай мут - влакым да ой-влакым тӱҥалза: "салам лийже", "порылийза" да "тау" цифр-влакым ушеш пыштыза.
4. Йылмым тунемме шотышто занятийыш Коштса Марий Тӱлыжгӧ: тендан регионыштыда йӧн Уло Гын, йылмым Тунемме занятийыш сералташ Яҥгар Марий але онлайн-йылме курсыш возалташ шоналтыза. Пален налза, иктаж-могай верысе университет-влакым курык марий йылмылан лӱмын курсым темлат мо?
5. Эреак практиковатлыза: Радамым у йылмым тунемме годым сравоч факторлан шотлалтеш. Практиковатлаш тӧчыза да тиде йылмым кажне кечын илышыш пурташ йӧным муыда. Marillari музыкым колыштса да фильмым але Marillari Ӱпшым, шарлыше мутым да ойым шарнен кодаш манын, Палыме лийза.

Зулус йылмыш кусарымаш-африканский йылмыш кусарыме популяр формо, тудо йылмым да культурым келге умылымашым кусарыше деч йодеш. Тиде кусарыме тип чӱчкыдынак коммерций, юридический ден медицине документ-влаклан кучылталтеш. Тудо тыгак образований сферыште документ-влакым кусараш школ тунемме книга-влакым кучылталтеш.

Пагулын йылмыже Африкын ятыр районлаштыже, поснак Кечывалвел Африкыште кумдан шарлен. Тӱняште тиде йылмым 11 миллион утла нумалше шотлалтеш манын шотлен лукмо. Тиде тудым тӱняште эн кумдан кучылталтше йылме-влак кокла гыч иктыжым ышта. Уэш зулус йылме гыч кусарыме суаплыклан йодмаш.

Кусарышым зулус йылмыш кусараш кусарыме годым икмыняр факторым шотыш налаш кӱлеш. Кусарыше эн ончычак йылмым сайын кучышаш да йылмын культур нюансше-влак дене палыме лийшаш. Тидлан гарантий пуалтеш: кусарымаш тӱҥалтыш материалын кӱлешлыкшым чын да чын пуа. Тылеч посна кусарыше келшен толшо кусарымашым налашлан шке стильшым келыштарен моштышаш.

Чын кусараш йӧным ыштышашлан тӱрлӧ ошкыл уло. Кусарыше икымше кечылаште текст дене сайын палыме лийшаш да раш пален налшаш: тудо мут ден фразын значенийыштым умыла. Вараже текстыште кеч-могай йоҥылышын але келшыдымашын улмыштым тергышаш да кеч-могай тӧрлатымашым пуртышаш улыт.

Умбакыже кусарыше текстыште илен кертше кеч-могай культур проблемым палышаш да нуным зулус йылмыш кусараш тӧчен ончышаш. Тидым англичан йылме дене шарыдыме идио але кутырымо ой-влакым кучылтмаш пуртен кертеш. Пытартышлан кусарыше лӱмын ыштыме аудиторий нерген кеч-кунамат пален налшаш да тудын йымалне шке стильжым ылыжтышаш. Тиде лудшылан текстым сайынрак умылаш полша.

Колтымо оксам Maslauslaurlausurlalius-ойлыманат огыл, тудо кӱкшӧ да ӱшанле кусарен кертеш. Тиде кусарыме тип чӱчкыдынак деловой ден юридический документлаште кучылталтеш, туштыжо чын улмыжо обязательно шотлалтеш. Тудат книгам да моло тунемме материалым ышташ кучылталтеш. Культур ойыртемым шотыш налын, точно кусарен, зулус кусарыше-влак чын передачым гарантлен кертыт.

Могай эллаште пагулын йылме дене ойлат?

Пагулын йылмыштыже утларакшым Кечывалвел Африкыште, тыгак Зимбабвыште, Чодыра, Малавий, Мозамбикыште да Свазилендыште ойлалтыт.

Зулус йылмын историйже могай?

Пагулын йылмыже, тыгак пагуллан палыме, бантлан йылме шотлалтеш,кудыжо кечывалвел группо банту, нигеро-конголез ешын. Тиде Эн кумдан кучылталтше йылме Кечывалвел Африкыште, куштыжо чумыр налмаште 11 миллион еҥ ойла. Пагулын йылмыже шӱдӧ ий гыч лекше поян историй уло.
Йылме историй-влакым рӱдӧ Африка гыч 16 курымышто возымо нгунян племяж марте шымлен лекташ лиеш. Нгуня калык тӱрлӧ тӱшкалан шелалте, пагулын йылмыже диалект гыч вияҥе, туштыжо Кызытсе Квазулын территорийыштыже ойлат-Натале. Но 1818 ийыште гына Зулус йылме Пьер Жубер лӱман французский протестант миссионерлан икымше гана возалтын. Тиде чынже денак йылмын стандартизацийлан негызым пышталтын.
19 курым жапыште зулус йылме умбакыже вияҥмым чытен. Утларак сай: тиде йылме дене "Инкондло януу" да "Амазиау зулу" (зулусский муро) ден " Амазиау зуло мут — влак) палыме кок литератур произведений савыкталтын. Тылеч посна, тиде жапыште зулус йылме миссионер школлаште туныктымо йылме шотеш луктын.
Таче зулус йылме дене шуко ресурс пура, йылме кечывалвел африкан культурын кӱлешан ужашыжым умбакыже шуя.

Кӧ пагулын йылмым вияҥдымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?

1. Джон Дубе (1871-1946) - педагог да политике лидер, кудыжо зулус йылмым ышташ полшышо, возен пуымо мутерым да грамматикын тунемме книгаже-влакым возен пуэн.
2. Олым Кампаний (1872-1959) - зулус йылмым стандартизацийлаш полшышо да тудлан эн кугу грамматике системым ыштен.
3. Бенедикт (1906-1947) - поэт, прозаик да педагог, кудыжо зулус йылме дене стандартизироватлыме литератур формым ямдыла, тиде йылме дене возен.
4. Дж. Б. Пейрес (1924-2005) - зоулым шымлыше антрополог ден шымлыше, культур да историй дене новатор пашам автор.
5. Бенедикт Картрайт (1925-2019) - зулус йылме нерген шуко возышо миссионер ден технолог) - тудым вияҥдымашке кугу надырым пуэн.

Зулус йылмын структуржым кузе ыштыме?

Пагулын йылмыже бантлан йылмын структуржым уэш ешара, тудыжо субъект-глагол-ОБЪЕКТ (SV) мут радам дене каласалтеш. Тиде аффикс-влак нунын значенийыштым але грамматике функцийым вашталташ мут деке ешарат манмым ончыктышо агглютинатив йылме. Тушто лӱм мут, префикс ден суффикс-влакын классышт кучылталтыт. Зулус йылмыштат кум тонн (кужу, начар да шагалрак) системе уло, нунат мутын значенийжым вашталтен кертыт.

Кузе зулус йылмым утларак чын йӧн дене тунемаш?

1. Тӱҥ гыч тӱҥалза: зулус алфавит ден ойлымаш-влакым тунемза. Ончалза янайн-аудиовозись-влак зоян йылме дене возымо, нуно тыланда буква ден мутым чын ойлаш полшат.
2. Мут шапашым вияҥдымаште пашам ыштыза. Книгам лудса, зулус йылме дене телео ден фильм-влакым ончыза але Интернетыште мут шапаш спискым ончыза.
3. Кутырымо йылме дене пагуллан йылмым туныктышо-влак дене практикылыза. Колтымо-Влакым зулус йылме дене занятийыш возыза, иктаж-кӧм муза, кӧ дене мутланаш лиеш гын, Але Йылме алмашташ Приложений-Влакым Ойлыманат Огыл: Maelamellamallliiii.
4. Теле радиопрограммым, кӱвуйым да муро-влакым колыштса. Культур да йылме дене палыме лиймаш тыланда тиде йылме илыш ситуацийлаште кучылталтме нерген представленийым налаш полша.
5. Зулус йылмын тӱрлӧ диалектше-влакым тунемза. Умылыза, кушто тӱрлӧ термин ден грамматике структур-влак верланеныт.
6. Йылмым шымлаш Инструмент-Влакым кучылтза, Neris Але Meri Semes, нуно тыланда зулусский лексикым да грамматикым тунемаш полшат.
7. Шке ончыкыда изирак сеҥымашан цельым шындыза. Кужу жаплан пашам ыштыза да мотивацийым арален кодаш прогрессым эскерыза.
Сайын кодса!