क्रोएसियाली यिद्दिस अनुवाद गर्नुहोस्

नेपाली अनुवाद: अद्रियाटिक भाषाको अनलक

क्रोएसियाली क्रोएसिया र बोस्निया-हर्जेगोविनाको आधिकारिक भाषा हो, तर यो सर्बिया, मोन्टेनेग्रो, छिमेकी देशहरू, र विश्वभरका साना क्रोएसियाली अल्पसंख्यक जनसंख्याहरू द्वारा पनि बोलिन्छ । यही कारण हो कि धेरै व्यक्ति र व्यवसायहरू भाषाको खाडललाई कम गर्न क्रोएसियाली अनुवाद सेवाहरूमा फर्किरहेका छन् ।

क्रोएसियाली भाषा दक्षिण स्लाभिक भाषा हो र यसले ल्याटिन र जर्मनिक दुवै मूलबाट धेरै उधारो लिन्छ । यो क्रोएसियाको आधिकारिक भाषा हो र बोस्निया-हर्जेगोविनाको आधिकारिक अल्पसंख्यक भाषा हो । क्रोएसियाली भाषा इन्डो-युरोपेली भाषा परिवारको एक भाग हो र रूसी, पोलिश, र चेक जस्ता अन्य स्लाभिक भाषाहरूसँग साझा जरा साझा गर्दछ ।

क्रोएसियाली भाषाको साझा जराका कारण अन्य स्लाभिक भाषा बोल्नेहरूलाई सिक्न अपेक्षाकृत सजिलो छ । यो व्याकरण र वाक्य संरचनामा धेरै समानताहरू साझा गर्दछ । स्लाभिक देशहरू बीच धेरै सांस्कृतिक समानताहरू पनि छन् जसले अन्य स्लाभिक भाषाहरूको ज्ञान भएकाहरूलाई क्रोएसियाली बुझ्न सजिलो बनाउँदछ ।

अन्य स्लाभिक भाषाहरूको अनुभव नभएकाहरूका लागि क्रोएसियाली भाषा अझै पनि लिन अपेक्षाकृत सजिलो हुन सक्छ । यसको विविध सांस्कृतिक प्रभावहरूको कारण, क्रोएसियालीले अन्य भाषाहरूबाट शब्दहरू उधारो लिन्छ र यसमा ठूलो संख्यामा ऋण शब्दहरू छन् । क्रोएसियालीमा ध्वन्यात्मक वर्णमाला पनि छ, जसले अन्य भाषाहरू भन्दा सिक्न सजिलो बनाउँछ ।

क्रोएसियालीमा पनि धेरै बोलीहरू छन् जुन भौगोलिक स्थानका साथै सामाजिक र सांस्कृतिक कारकहरूमा आधारित हुन्छन् । यी बोलीहरू कहिले र कहाँ बोलिन्छन् भन्नेमा निर्भर गर्दै शब्दावली र उच्चारणमा भिन्न हुन सक्छन् ।

क्रोएसियाली अनुवादमा शुद्धता सुनिश्चित गर्ने उत्तम तरिका भनेको एक पेशेवर अनुवादकको प्रयोग गर्नु हो जो भाषामा धाराप्रवाह छ र बोलीहरूसँग परिचित छ । यसले अनुवादहरू सही, बुझ्ने र त्रुटिहरूबाट मुक्त छन् भन्ने कुरा सुनिश्चित गर्नेछ । व्यावसायिक अनुवादकहरूले अतिरिक्त सन्दर्भ र सांस्कृतिक जानकारी पनि प्रदान गर्न सक्छन् जसले अनुवादहरू लक्षित दर्शकहरूको आवश्यकताहरू पूरा गर्न सुनिश्चित गर्दछ ।

क्रोएसियाली अनुवाद सेवाहरूले भाषाको अन्तरलाई कम गर्न र तपाईंको व्यवसाय वा उत्पादनलाई नयाँ बजारमा ल्याउन मद्दत गर्न सक्छ । चाहे तपाईंले कागजातहरू, ब्रोशरहरू, वेबसाइटहरू, वा सामग्री अनुवाद गर्न आवश्यक छ, एक योग्य पेशेवरले तपाईंलाई तपाईंको लक्षित दर्शकहरूमा पुग्न मद्दत गर्न सक्छ । व्यावसायिक अनुवादकहरूले तपाईंलाई स्थानीय संस्कृति र रीतिरिवाजहरू बुझ्न मद्दत गर्न सक्दछन् ताकि तपाईं आफ्नो नयाँ बजारमा ग्राहकहरू र साझेदारहरूसँग उत्तम कुराकानी गर्न सक्नुहुनेछ ।

क्रोएसियाली अनुवादको साथ एड्रियाटिकको भाषा अनलक गरेर, तपाईं विकास र सफलताको लागि नयाँ अवसरहरू खोल्न सक्नुहुन्छ । व्यावसायिक क्रोएसियाली अनुवाद सेवाहरूले तपाईंलाई भाषा र सांस्कृतिक खाडलहरू पुल गर्न मद्दत गर्न सक्छ ताकि तपाईं आफ्नो सन्देश संसारसँग साझा गर्न सक्नुहुनेछ ।

क्रोएसियाली भाषा कुन देशमा बोलिन्छ?

क्रोएसियाली क्रोएसिया, बोस्निया र हर्जगोभिना, र सर्बिया, मोन्टेनेग्रो, र स्लोभेनियाका केही भागहरूमा आधिकारिक भाषा हो । यो भाषा अस्ट्रिया, हंगेरी, इटाली र रोमानियाका केही अल्पसंख्यक समुदायहरूमा पनि व्यापक रूपमा बोलिन्छ ।

क्रोएसियाली भाषाको इतिहास के हो?

क्रोएसियाली भाषा दक्षिण स्लाभिक भाषा हो जसको जरा ११ औं शताब्दीमा छ । यो प्रारम्भिक क्रोएट्स द्वारा प्रयोग गरिएको थियो, एक दक्षिण स्लाभिक मानिस जो प्रारम्भिक मध्य युगमा अहिलेको क्रोएशियामा बसोबास गरे । यो भाषा पुरानो चर्च स्लाभिकबाट विकसित भएको हो, जुन पूर्वी युरोपका स्लाभिक मानिसहरूले प्रयोग गर्ने ऐतिहासिक भाषा हो ।
समयसँगै क्रोएसियालीले एउटा भिन्न रूप लिन थाल्यो र पछि साहित्यमा र दैनिक जीवनका अन्य पक्षहरूमा पनि प्रयोग गरियो । १६ औं शताब्दीमा, क्रोएसियालीले उल्लेखनीय क्रोएसियाली शब्दकोशको प्रकाशनको साथ केही हदसम्म मानकीकरण प्राप्त गर्यो ।
अन्ततः क्रोएसियाली भाषा अस्ट्रिया-हंगेरी साम्राज्यको भाग बन्यो र १९ औं शताब्दीमा सर्बियाली भाषासँग धेरै मिल्दोजुल्दो भयो । प्रथम विश्वयुद्धपछि सर्ब, क्रोएट र स्लोभेनियाको राज्य, जसलाई पछि युगोस्लाभिया भनेर चिनिन्थ्यो, गठन भयो । क्रोएसियाली भाषा सन् १९९१ मा स्वतन्त्रताको घोषणासँगै क्रोएसियाको आधिकारिक भाषा नभएसम्म अपेक्षाकृत अपरिवर्तित रह्यो ।
त्यसबेलादेखि, भाषाको विकास जारी छ, हिज्जे, विराम चिह्न, र नयाँ शब्दहरू पनि शब्दकोशमा थपिएका छन् । आज क्रोएसियाली भाषा क्रोएसिया, बोस्निया र हर्जगोभिना, सर्बिया, अस्ट्रिया, हंगेरी, इटाली र स्विट्जरल्याण्डमा बस्ने करिब ५.५ मिलियन मानिसहरूले बोल्छन् ।

नेपाली भाषामा सबैभन्दा बढी योगदान गर्ने शीर्ष ५ जना को-को हुन्?

1. मार्को मारुलिक (१४५० - १५२४) आधुनिक क्रोएसियाली साहित्यका पिता मानिने र पहिलो महान क्रोएसियाली लेखक मानिने मारुलिकले कविता, नाटक र धार्मिक ग्रन्थहरू सहित विभिन्न विधामा रचनाहरू रचना गरे । उनको सबैभन्दा प्रसिद्ध कृति जुडिटा हो, जुन पुरानो नियमको जुडिथ पुस्तकमा आधारित महाकाव्य हो ।
2. इभान गुन्डुलिक (१५८९ - १६३८) एक बहुमुखी कवि जसले राष्ट्रिय महाकाव्य ओस्मान र नाटक डुब्रावका लेखेका थिए । उनी आफ्नो काममा क्रोएसियाली भाषाका तत्वहरू समावेश गर्ने पहिलो क्रोएसियाली लेखकहरू मध्ये एक थिए ।
3. जोरे ड्रिजिक (१५०८ - १५६७) ड्रिजिकलाई पहिलो क्रोएसियाली नाटककार र क्रोएसियाली थिएटरको संस्थापकको रूपमा व्यापक रूपमा मान्यता प्राप्त छ । उनका नाटकहरूमा प्रायः कालो हास्य, व्यंग्य र राष्ट्रिय चेतनाको बलियो भावना हुन्छ ।
4. मटिजा एन्टुन रेल्कोभिक (१७३५ - १८१०) रेल्कोभिकलाई क्रोएसियाली स्थानीय भाषामा लेख्ने पहिलो व्यक्ति मानिन्छ, जसले मानिसहरूलाई बुझ्न र पढ्न सजिलो बनाउँछ । उनले विज्ञान, दर्शन र राजनीति जस्ता विभिन्न विषयहरूमा धेरै पुस्तकहरू, पुस्तिकाहरू र लेखहरू पनि लेखेका थिए ।
5. पेटार प्रेराडोभिक (१८१८ - १८७२) प्रेराडोभिकलाई उनको रोमान्टिक कविता र देशभक्तिपूर्ण गानका लागि "क्रोएशियन बायरन" को रूपमा व्यापक रूपमा प्रशंसा गरिएको छ । उनी राष्ट्रिय एकतालाई बढावा दिन, विशेष गरी क्रोएसियाका दुई भागहरू बीच, र क्रोएसियाली भाषाको विकासमा उनको योगदानको लागि सम्झना गरिन्छ ।

नेपाली भाषाको अवस्था कस्तो छ?

क्रोएसियाली भाषा एक इन्डो-युरोपेली भाषा हो र दक्षिण स्लाभिक भाषा समूहको एक भाग हो । यसको संरचना बुल्गारियाली, चेक, पोलिश र रूसी जस्ता अन्य स्लाभिक भाषाहरूसँग मिल्दोजुल्दो छ । क्रोएसियाली क्रियाहरू व्यक्ति र काल अनुसार संयुग्मित हुन्छन्, संज्ञा र विशेषणहरू लिङ्ग, संख्या र केस अनुसार घट्दछन्, र त्यहाँ छ व्याकरणिक केसहरू छन् । यो ल्याटिन वर्णमाला प्रयोग गर्दछ र यसको लेखन प्रणाली ध्वन्यात्मक छ, जसको अर्थ प्रत्येक अक्षर एक अद्वितीय ध्वनिसँग मेल खान्छ ।

कसरी सबैभन्दा सही तरिकामा क्रोएसियाली भाषा सिक्न?

1. आधारभूत कुराहरूबाट सुरु गर्नुहोस्: भाषा सिक्न सुरु गर्नुअघि व्याकरण, उच्चारण र क्रोएसियाली वर्णमालाको आधारभूत समझ हुनु महत्त्वपूर्ण छ । एउटा राम्रो पाठ्यपुस्तक वा पाठ्यक्रमबाट सुरु गर्नुहोस्, जस्तै पिम्सलेर वा आफूलाई क्रोएसियाली सिकाउनुहोस् ।
2. क्रोएसियाली सुन्नुहोस्: क्रोएसियाली पोडकास्ट र कार्यक्रमहरू सुन्नु भाषा सिक्ने र परिचित हुने उत्तम तरिकाहरू मध्ये एक हो । उच्चारण र व्याकरणमा विशिष्ट पाठहरू सहित धेरै यूट्यूब भिडियोहरू पनि छन् - सकेसम्म धेरै हेर्नुहोस्!
3. एक देशी वक्ता संग अभ्यास: एक देशी वक्ता संग कुरा एक भाषा सिक्न सबैभन्दा उपयोगी र रमाइलो तरिका हो. तपाईं सजिलै अनलाइन वा आफ्नो शहर मा एक भाषा साझेदार पाउन सक्नुहुन्छ.
4. क्रोएसियाली साहित्य पढ्नुहोस्: क्रोएसियालीमा पुस्तकहरू, लेखहरू र पत्रिकाहरू फेला पार्नुहोस् र तिनीहरूलाई नियमित रूपमा पढ्नुहोस् । तपाईंलाई उपयुक्त विधा खोज्ने प्रयास गर्नुहोस् र पढ्न सुरु गर्नुहोस्!
5. शब्दावली सिक्नका लागि फ्ल्यासकार्ड प्रयोग गर्नुहोस्: नयाँ शब्दहरू सिक्ने कुरा आउँदा फ्ल्यासकार्ड एउटा उत्कृष्ट उपकरण हो, विशेष गरी क्रोएसियाली जस्ता भाषाहरूको लागि जहाँ एउटै चीजको लागि धेरै फरक शब्दहरू छन् ।
6. आफूलाई डुबाउनुहोस्: कुनै भाषामा महारत हासिल गर्ने उत्तम तरिका भनेको यसमा आफूलाई डुबाउनु हो - यदि तपाईं सक्नुहुन्छ भने क्रोएसिया जानुहोस्, वा चलचित्रहरू हेर्नुहोस् र क्रोएसियालीमा संगीत सुन्नुहोस् ।
7. मजा लिनुहोस्: क्रोएसियाली भाषा सिक्नु रमाइलो र इनामदायी अनुभव हुन सक्छ-सुनिश्चित गर्नुहोस् कि तपाईं प्रक्रियाको आनन्द लिनुहुन्छ र आफैमा धेरै दबाब नदिनुहोस् ।

यिडिश १० औं शताब्दीको जर्मनीमा जड भएको एक प्राचीन भाषा हो, यद्यपि यो मध्ययुगीन कालदेखि मध्य र पूर्वी युरोपमा बोलिन्छ । यो धेरै भाषाहरूको संयोजन हो, मुख्यतया जर्मन, हिब्रू, अरामी, र स्लाभिक भाषाहरू । यिडिशलाई कहिलेकाहीँ बोलीको रूपमा लिइन्छ, तर वास्तविकतामा यो पूर्ण भाषा हो जसको आफ्नै वाक्यरचना, रूपविज्ञान र शब्दावली छ । प्रवासी, आत्मसात र सामाजिक परिस्थितिमा परिवर्तनका कारण शताब्दीयौंदेखि भाषाको प्रयोग कम भएको छ, तर यो आज पनि केही देशहरूमा धेरै अर्थोडक्स यहूदीहरूले बोल्छन् ।

यदीशको लागि आधिकारिक भाषाको दर्जा नभए पनि, जो अझै पनि यसलाई बोल्छन् उनीहरूलाई थाहा छ कि यो भाषाई र सांस्कृतिक दुवै उद्देश्यका लागि कति महत्त्वपूर्ण छ । यही कारण संसारभरका मानिसहरु यदीश अनुवाद सेवाहरु मार्फत भाषाको संरक्षणमा समर्पित छन् । अनुवादकहरूले यदीश भाषा बुझ्नेहरू र नबुझ्नेहरूबीचको विभाजनलाई कम गर्न मद्दत गर्छन् ।

यदीश अनुवाद सेवाहरूले हिब्रू शब्दहरू पत्ता लगाउन मद्दत गर्न सक्छ जुन यदीश स्थानीय भाषाको भाग बनेका छन्, जस्तै बाइबलबाट व्युत्पन्न शब्दहरू वा धार्मिक रीतिरिवाजहरूको लागि प्रयोग गरिएका वाक्यांशहरू । अनुवादको सहायताले यी पवित्र अभिव्यक्तिहरू यदीशको लेखन वा बोलीमा राम्ररी समावेश गर्न सकिन्छ । यदीश भाषामा अनुवाद गर्न नसक्नेहरूका लागि यदीश भाषामा अनुवाद गर्न पाउनु अत्यन्तै लाभदायक हुन सक्छ ।

यिडिश कागजातहरूको अनुवाद इतिहासभरि धेरै क्षेत्रमा प्रयोग गरिएको छ, जस्तै प्रवास र आप्रवासन, धर्म, साहित्य, भाषाविज्ञान, र यहूदी इतिहास । यही कारण हो कि हिब्रू र जर्मन दुवै भाषामा प्रमाणित योग्य यिडिश अनुवादकहरू खोज्नु महत्त्वपूर्ण छ । भाषाको अतिरिक्त, यी पेशेवरहरूले विभिन्न लेखहरूको संस्कृति, सन्दर्भ र परिस्थितिहरू जान्नुपर्छ ताकि उनीहरूको अनुवादले मूल अभिप्रायलाई सही रूपमा समात्न सकियोस् ।

यदीश अनुवादले भाषा सिक्ने प्रयास गर्नेहरूलाई ठूलो सहयोग मात्र दिँदैन, तर यसले भाषालाई जीवित राख्न पनि मद्दत गर्छ । यदीश शब्दहरू र अभिव्यक्तिहरू अन्य भाषाहरूमा अनुवाद गर्न मद्दत गरेर, अनुवादहरूले भाषालाई पूर्ण रूपमा हराउनबाट रोक्न मद्दत गर्दछ । यदीश भाषाका कुशल अनुवादकहरूको सहयोगमा यदीश भाषालाई जीवित र राम्रोसँग राखिएको छ र यसले यहूदीहरूको संस्कृति र परम्परामा एउटा झ्याल प्रदान गर्दछ ।

यदीश भाषा कुन देशमा बोलिन्छ?

यिडिश मुख्यतया संयुक्त राज्य अमेरिका, इजरायल, रूस, बेलारुस, युक्रेन, पोल्याण्ड र हंगेरीका यहूदी समुदायहरूमा बोलिन्छ । यो भाषा फ्रान्स, अर्जेन्टिना, अष्ट्रेलिया, दक्षिण अफ्रिका, क्यानडा र अन्य देशहरूमा पनि कम संख्यामा यहूदीहरूले बोल्छन् ।

यदीश भाषाको इतिहास के हो?

यिडिश एक भाषा हो जसको जरा मध्य उच्च जर्मनमा छ र यो विश्वभर अश्केनाजी यहूदीहरूले बोल्छन् । यो 9 औं शताब्दीमा यसको गठन पछि अश्केनाजी यहूदीहरूको प्राथमिक भाषाको रूपमा सेवा गरेको छ, जब यहूदी समुदायहरू अहिलेको जर्मनी र उत्तरी फ्रान्समा फस्टाए । यो हिब्रू र अरामी, साथै स्लाभिक, रोमान्स र मध्य उच्च जर्मन बोलीहरू सहित धेरै भाषाहरूको मिश्रण हो ।
यिडिश पहिलो पटक १२ औं शताब्दीको आसपास युरोपेली यहूदीहरू बीच लोकप्रिय भयो, जब यो परम्परागत लिखित रूपको सट्टा मुख्यतया बोलिने भाषाको रूपमा प्रयोग हुन थाल्यो । यो यहूदी जनसंख्याको स्थानको कारण थियो, जुन प्रायः भौगोलिक रूपमा एक अर्काबाट अलग गरिएको थियो र यसैले समयसँगै फरक बोलीहरू विकास भयो । १५ औं र १६ औं शताब्दीमा यिडिश भाषा युरोपभरि व्यापक रूपमा फैलियो ।
यिडिशमा यहूदीहरू बस्ने स्थानीय भाषाहरूको पनि ठूलो प्रभाव परेको छ, त्यसैले युरोप, अफ्रिका र अमेरिकाभरि विभिन्न बोलीहरू विकास भएका छन् । आन्तरिक भिन्नताहरूको बाबजुद, यिडिशका बोलीहरू साझा व्याकरण, वाक्यरचना र मानक शब्दावली साझा गर्छन्, केही बोलीहरू हिब्रूबाट बढी प्रभावित छन् र अरूहरू हालसालै भेटिएका भाषाहरूबाट ।
१९ औं शताब्दीमा यिडिश साहित्यको विकास भयो र यस भाषामा धेरै पुस्तक र पत्रिकाहरू प्रकाशित भए । तथापि, यहूदी विरोधीको उदय, दोस्रो विश्वयुद्ध पछि धेरै यहूदीहरूको विस्थापन, र संयुक्त राज्य अमेरिकामा प्रमुख भाषाको रूपमा अंग्रेजीको अवलम्बनले बोलिने भाषाको रूपमा यिडिशमा गिरावट ल्यायो । आज पनि विश्वभरि लाखौं यिडिश बोल्नेहरू छन्, प्रायः उत्तर अमेरिका र इजरायलमा, यद्यपि यो भाषा पहिले जस्तो व्यापक रूपमा प्रयोग गरिएको छैन ।

यदीश भाषामा सबैभन्दा बढी योगदान गर्ने शीर्ष ५ व्यक्तिहरू को हुन्?

1. एलीएजर बेन-यहूदा (१८५८-१९२२): बेन-यहूदालाई हिब्रू भाषाको पुनरुत्थानको श्रेय दिइन्छ, जुन उनले हिब्रूमा धेरै यिडिश शब्दहरू ल्याएर गरे । आधुनिक हिब्रूको विस्तृत शब्दकोश तयार गर्ने पहिलो व्यक्ति पनि उनी थिए ।
2. शोलेम एलेइचम (१८५९-१९१६): एलेइचम एक प्रसिद्ध यिडिश लेखक थिए जसले पूर्वी युरोपमा यहूदीहरूको जीवनको बारेमा लेखेका थिए । टेभिए द डेयरीम्यान लगायतका उनका कृतिहरूले यिडिशलाई विश्वभरि लोकप्रिय बनाउन र फैलाउन मद्दत गरे ।
3. चाइम ग्रेड (१९१०-१९८२): ग्रेड एक प्रशंसित यिडिश उपन्यासकार र कवि थिए । यहूदी जीवनको संघर्षको इतिहास लेख्ने उनका कृतिहरूलाई यदीश भाषाको सर्वश्रेष्ठ साहित्य मानिन्छ ।
4. म्याक्स वेनराइच (१८९४-१९६९): एक भाषाविद्, प्राध्यापक र लिथुआनियाको विल्न्यसमा यहूदी अनुसन्धानका लागि यिवो संस्थानका संस्थापक र निर्देशक, वेनराइचले आफ्नो जीवनको काम यिडिशको अध्ययन र प्रवर्द्धनमा समर्पित गरे ।
5. इट्जिक मन्जर (१९००-१९६९): मन्जर एक यिडिश कवि र २० औं शताब्दीका सबैभन्दा महान लेखकहरू मध्ये एक थिए । भाषाको पुनरुत्थान र आधुनिकीकरणमा उनको ठूलो प्रभाव थियो ।

यदीश भाषाको संरचना कस्तो छ?

यदीशको संरचना जर्मनको जस्तै छ। यसमा शब्द, वाक्यांश र वाक्यहरू विषय-क्रियापद-वस्तु क्रमको साथ निर्माण गरिएको हुन्छ । यिडिश जर्मन भन्दा बढी संक्षिप्त हुन्छ, कम लेख, उपसर्ग, र अधीनस्थ संयोजनहरू प्रयोग गर्दछ । यिडिशमा जर्मनको जस्तै क्रिया संयोजन प्रणाली छैन, र केही क्रिया काल जर्मनमा भएकाहरू भन्दा फरक छन् । यडिशमा धेरै अतिरिक्त कणहरू र अन्य तत्वहरू पनि छन् जुन जर्मनमा फेला परेनन् ।

कसरी सबैभन्दा सही तरिकामा यदीश भाषा सिक्न?

यदीश भाषा सिक्ने सबैभन्दा राम्रो तरिका भनेको आफूलाई भाषामा डुबाउनु हो । यसको अर्थ यदीश कुराकानी सुन्नु, यदीश पुस्तकहरू र अखबारहरू पढ्नु, र यदीश चलचित्रहरू र टेलिभिजन कार्यक्रमहरू हेर्नु हो । तपाईं स्थानीय सामुदायिक केन्द्र, विश्वविद्यालय वा अनलाइनमा यिडिश कक्षा पनि लिन सक्नुहुन्छ । उच्चारण र व्याकरणमा अभ्यस्त हुन मद्दत गर्न तपाईं यसलाई देशी वक्ताहरूसँग बोल्ने अभ्यास गर्नुहोस् । अन्तमा, तपाईं हुन सक्छ कुनै पनि प्रश्न संग मदत गर्न एक यिडिश-अंग्रेजी शब्दकोश र क्रिया तालिका काम राख्न.