Arapçada iki çeşit cümle yapısı bulunmaktadır.
İsim Cümlesi: Arapçada İsim ile başlayan cümleye isim cümlesi denir.
Fiil Cümlesi: Arapçada fiil ile başlayan cümleye fiil cümlesi denir.
İsim cümlesi mübteda ve haberden oluşur. mübteda + Haber
Özneye mübteda yükleme ise haber denir. Önce mübteda gelir, sonra haber.
Örneğin: اَللهُ اَحَدٌ = ALLAH birdir.
Fiil cümlesi:
Fiil, fail ve mef’ul’den oluşur.Fiil + Fail + Mef’ul
Örneğin: خَلَقَ اللهُ الْاَرْضَ = Yeryüzünü ALLAH yarattı.
Soru Cümlesi
Arapça’da soru isim ve harfleri fiil ve isim cümlesinin başında olur.
Soru kelimesi + Fiil Cümlesi
Soru kelimesi + İsim Cümlesi
Örneğin: مَنْ خَلَقَ الْاَرْضَ؟ = Yeryüzünü kim yarattı? Bu cümle fiil cümlesi soru kelimesine örnektir.
Cevap Cümlesi
Başta cevap kelimesi ve sonra isim ya da fiil cümlesi kullanılır.
Cevap kelimesi + Fiil Cümlesi
Cevap kelimesi + İsim Cümlesi
Fiil Cümlesi (Gerekmediği için başına cevap kelimesi koyulmamıştır.)
مَنْ خَلَقَ ا ْلاَرْضَ؟ soru cümlesi
خَلَقَ الله ُا ْلاَرْضَ. Cevap cümlesi
İsim cümlesi cevap kelimesi
هَلْ اَللهُ اَحَدٌ؟ Soru cümlesi
نَعَمْ, اَللهُ اَحَدٌ. Cevap cümlesi
Şart Cümlesi
Genelde fiil cümlesi şeklinde kullanılır. Cümlenin başında şart edatları kullanılır. Her şart cümlesi için bir de cevap cümlesi olmalıdır. Cevap cümlesi için ceza/karşılık cümlesi de diyebiliriz.
Cevap cümlesi Şart cümlesi örneği: اِنْ تَقْرَاْ تَفْهَمْ. = eğer okursan anlarsın.
Arapçada cümleler yapı bakımından ikiye ayrılır. Bunlar basit cümle ve bileşik cümledir. Basit cümle bir cümleden meydana gelmekle beraber isim ya da fiil cümlesi olabilir.
Örneğin: ذَهَبَ كَنَان اِليَ الْمَسْجِدَ = Kenan Mescide gitti. = Basit fiil cümlesi
Örneğin: Mef’ul Fail Fiil = اَلْكِتَابُ نَافِعٌ = Kitap faydalıdır. = Basit isim cümlesi
Bileşik Cümle
Fiil Cümlesi: Öğrenciyi gördüm. + Fiil Cümlesi: Sınıfta ders çalışıyor.
Bileşik Cümle: Sınıfta ders çalışan öğrenciyi gördüm.
İki cümlenin bir araya gelmesiyle bileşik (mürek-keb) bir cümle oluşur.
Bileşik cümlelerde isim ve fiil cümleleri bir arada olabilir. Ana cümlenin durumuna göre cümle bileşik isim veya bileşik fiil cümlesi diye adlandırılır.