Болгар Арка Марий Кусараш

Пурымаш

Болгарий-влак шкешотан йылме да культуран улыт, нунышт кӱкшын аклалтыт. Болгарский-кечывалвел славян йылме, куштыжо 9 миллион утла еҥ уло тӱня мучко ойла. Пытартыш ийлаште тудо болгарий деч ӧрдыжтӧ илыше еҥ-влак коклаште палыме лийын, нуным йылмым тунемме да тудын дене пайдаланыме шотышто утларак кугу йӧным кучылтмо. Глобализаций кӱкшыт да эл-влак коклаште кыл кучымашым кумдаҥдымаш болгарский кусарыше йӧн дене утларак кӱлешан лиеш.

Болгарский кусарыме историй

Болгар йылме нунын экспанийыштын кышкарыштыже протокололгар - влакым пуртымо годым 9 курымышто нӧлталтеш. Илен-толын, болгар йылме 1878 ийыште болгарийын официал йылмыже дене шарлаш тӱҥалын. Кокымшо тӱнямбал сар деч вара йылме 1946 ийыште Калык Республикысе Болгарийын официал йылмыже лийын.

Таче болгар йылме Болгарийын официал йылмыже, тыгак Европысо ушемын официал йылмыже улеш. Тушто 11 миллион наре еҥ Болгарийыште да моло эллаште Балкан, тыгак уло тӱня мучко иммигрантский общинлаште ойла. Кусарышын суаплыкшылан кӧра тӱрлӧ йылме дене кутырышо еҥ-влак коклаште пайдале кылым ышташ йӧным ыштышашлан кугу йодмаш дене пайдаланат.

Болгар йылмыш кусарыме утларак кугу йӧн

Документ-влакым болгар йылмыш кусарымаш компаний-влаклан моткоч пайдале лийын кертеш, нунын клиентышт але партнёрышт уло. Маркетинг материалым да веб-сайтовым болгар йылмыш кусарымаш компаний-влаклан утларак кумда аудиторийым авалтен да регионысо социал клиент-влак дене кылым кучен кертеш. Тидыже тыгак лӱмын ыштыме аудиторийышт коклаште ӱшаным пеҥгыдемдаш полшен кертеш, нуно умылат да нунын йылме ден культурыштым пагалат, нунын дене кылдалташ тӧчышӧ еҥ-влакын йылмыштым да культурыштым пагалат. Кусарыме шотышто сай да ӱшанле йӧнла дене пайдаланен кертышт, предприятий-влак шке клиентыштым сайын умылен кертыт да болгар пазарыште паша лектышым кугемден кертыт.

Тылеч посна, Болгарий гыч иммигрант-влакын чотыштым кугемден толмек, кусарышын суаплыкшылан тӱрлӧ культурын представительже-влак коклаште кыл кучымаш утларак пайдаланен кертеш. Медицине документым, соглашенийым да моло официал формым болгар йылмыш кусарымаш документым чыла участник умыла да тудым чын акла манын, гарантироватлен кертеш. Пытартышлан, документ-влакым болгар йылмыш кусарымаш болгар йылмым нумалше-влакын йылмыштым да культурыштым арален кодаш полшен кертеш.

Иктешлымаш

Болгар йылмыш кусарыме суаплыкым эл-влак коклаште кушшо глобализаций да коммуникаций дене кылдалтше кугу йодмаш дене пайдаланат. Тиде суаплык регионышто социал клиент-влак дене кылым утларак кумда аудиторийым авалташ да социал клиент-влак дене кылым тӧрлаш тыршыше компаний-влаклан, тыгак культур-влак коклаште кыл кучымашым саемдаш полшышо иммигрант-влаклан пайдале лийын кертыт. Тыгай практике шотышто ешартыкыш кусарыме шотышто чын да ӱшанле йӧн дене пайдаланаш болгар йылме ден носитель-влакын йылмыштым да культурыштым арален кодаш полшен кертеш.

Могай эллаште болгар йылме дене ойлат?

Болгар йылме дене утларакшым Болгарийыште ойлат, но тушто вес эллаште тыгак Сербий, Черногорий, Йӱдвел Македоний, Румыний, Украин да Турций-Влак илат, тыгак пӱтынь тӱня мучко болгарский изи общинлаште диапор-влак улыт.

Болгар йылмын историйже могай?

Болгар йылме шуко да тӱрлӧ историй уло. Кызытсе Болгарийын 7 курымыштыжо илыше, кызытсе российын территорийыштыже илыше тюрк калыкан регионышкыжо первый гана пуртымылан шотлалтеш. Нунын кутырымо йылмышт акрет годсеколгар але кугезе руваш йылме семын палыме лийын да тиде районыш 4 курымышто керылт пурышо гунн-влакын йылмышт гыч лийын манын, тудым шотленыт.
Курым мучко булгар йылме тӱҥ калык-влакын славян йылмышт, чӱчкыдынак эрвел-кечывалвел-кечывалвел йылмышт, тидын шотыштак македон да серб йылмышт дене варналтын. Тиде варыш кокла курымласе болгар йылме гаяк палыме лийын, тушкыжо кок возымо черке черке, литератур йылме, православий черке, болгар йылме кучылталтше литератур йылме, болгар йылме гыч ышталтын.
19 курым тӱҥалтышлан кызытсе болгар йылмын стандарт формыжо лектын, черке чаплавянский, тыгак болгар литератур йылмат вашталтын. 19-ше да 20 курым мучко болгар йылме кызытсе Республикысе Болгарийын официал йылмыж дене тӱвыт вашталтын, кугу модернизацийым чытен.

Болгар йылмым шымлымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?

1. Кирилл ден Мефодий 2. Болгар кугыжа Симеон 3. Мерчиарский Паись 4. Константин Преславский 5. Болгарий Гыч Йыван Пӱгыльман

Болгар йылмын структуржым кузе ыштыме?

Болгар йылмын структуржо тыгаяк моло славян йылме-влакын структурышт. Тиде флектив йылме, туштыжо пале мут да пале мут-влак предложенийыште нунын функцийышт шот дене тӱрлӧ мучашан улыт. Глагол-влакат жап да лица шот дене тӱрлӧ мучашан улыт. Моло славян йылме семынак, болгар йылмыште лӱм мут ден пале мут-влакын куд падежышт уло: лӱм мут, аклыше, инструментал, предложений да звательный падеж. Правил семын: субъект-глагол-объект, но предложенийын структуржо але пералталт кертеш.

Кузе болгар йылмым утларак чын йӧн дене тунемаш?

1. Болгар йылме курсым эртыза: курсым Эртымаш-болгар йылмым тунемаш эн пайдале йӧн. Чын, тендан курс деч эн кугу задачым налаш чыла занятийыш мийыза да каҥашымаште активнын участвоватлыза.
2. Онайн-ресурсым кучылтса: шуко чапле онайн-ресурс Уло, кудыжо тыланда болгар йылмым тунемаш полша. Шуко сайт оҥай урокым да мероприятийым, грузитлыме паша лист ден аудиофайл-влакым, тыгак грамматике правил-влакым раш умылтарен шогаш темлат. Южо вл-сайт-влак болгар йылме носитель-влак дене илыше жапым темлат.
3. Шоналтен ончыза: Йылмым Шымлаш кӱлеш. Болгар йолташ-влакым муын ончыза але болгар культурыш грузитлыза. Болгар радиом колыштса да болгарский фильмым ончыза, музыкым колыштса да болгар йылме дене книгам кузе-гынат чӱчкыдынрак лудса.
4. Практикыште шогыза, практиковатлыза: те негызым кузе гына тунем налыда, эн кӱлешаным, мом ыштыман - тидым умбакыже шуяш! Йылме носитель-влак дене болгарла кузе-гынат шукырак ойлаш тыршыза да шке прогрессым аралаш манын, сайн-ресурсым кучылтса.

Курыкмарий йылме финн-угор йылме ешын шкешотан диалектше улеш да тӱҥ шотышто Российын регионыштыжо илыше, Эстоний да Финляндийыште илыше курыкмарий-влакын шагалрак диалектышт кучылталтеш. Меньшинствын йылме шагалрак гынат, курыкмарий-марий калыкын культур поянлыкшылан ӱшаныдыме пеш кӱлешан. Тыгеракын, тиде йылмым курык марий гыч кусарыме суаплык семын тыгай инициативым арален кодымылан утларак шекланымаш ойыралтеш.

Пытартыш ийлаште марий йылме гыч кусарыме суаплык утларак кумдан палыме лиеш. Ача-ава курык марий йылмын культур йӧнозанлык маркерла кушшо значенийже дене, тыгак янайн-кусарыме суаплыкын кумда пайдалыкше дене кылдалт шога. Онлайн-кусарыме суаплыкым кучылтын, курык марий йылмын нумалше-влак тӱрлӧ йылме носитель-влак дене кутырен кертыт. Туддеч посна онлайн-кусарыме суаплыкым тыгак курык марий йылме дене возымо кӱлешан документ ден литературым вес йылме дене кусарышашлан кучылташ лиеш.

Кусарышын суаплыкшылан курык марий йылме гыч тӱрлӧ йӧн дене пайдаланаш лиеш. Мутлан, нуным фильмлан але марий йылмын актёр-влакын участвоватлымышт дене, але курыкмарий йылмыште книга-влакым ыштышашлан марий йылме дене пайдаланаш лийме еҥ-влаклан субтитрым кучылташ лиеш. Нуно тыгак кӱлешан документ-влакым кусараш курык марий йылмышке шочмо нерген свидетельстве, юридический документ-влак да эсогыл школысо учебник-влакымат, тыгак курык марий йылмыш кусарен кертыт. Тыгай видышке курыкмарий йылме гыч кусарыме суаплыкым кучылтмо шотышто ешартыш годым тыгак тиде йылме дене мутланаш, але марий йылме дене мутерым да грамматикым ямдылышашлан да грамматике учебник-влаклан полышым пуаш тунемше йоча-влак кучылталтын кертыт.

Курык марий йылме гыч кусарыме шотышто суаплыклан тиде кӱлешан йылмым аралыме шотышто кӱлешан полышым пуа. Литературым, фильмым да курык марий йылмыште кӱлешан моло документ-влакым пуэн, курык марий йылмым нумалше-влак шке ешышт деч ойыртемалтше, культур да могай еш гыч улман еҥ-влак дене кутырен кертыт. Курык марий дене кусарыме суаплыкым ыштымек, еҥ-влак утларак да утларак оҥай йылме дене палдарат, тидын дене тудлан ончыкылык илышыштым арален кодаш полшат.

Могай эллаште курык марий йылме дене ойлат?

Курык марий йылме Дене Российыште Да Белрус-влак ойлат.

Курыкмарий йылмын историйже могай?

Курыкмарий йылме-урал йылме, кушто Россий марий калык ойла. Тиде йылме икымше гана 17 курым кыдалне документацийлалтын, кунам руш шымлызе ден шанчызе-влак марий калыкын тиде регионыштыжо путешествий нерген отчётым ышташ тӱҥалыныт. 19 курым тӱҥалтыште (лингвист-влак) йылмым умбакыже документацийлаш да тудым калыкыште кучылтмо пашам виктараш пижыныт. Совет кучем жапыште тиде йылмын популярностьшо ятырлан кушкын, садлан школышто тунемын да шуко официал документым кучылтын. Совет Ушемын шаланымыж деч вара тиде йылме уэш ылыжмым чытен, шуко самырык еҥ тудым таче тунемыт да кучылтыт.

Кӧ курык марий йылмым вияҥдымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?

1. Павел Чудинов-курык марий шанчызе, курыкмарий йылмын энциклопедийжын икымше иктешлыше авторжо 1973 ийыште савыкталтын.
2. Павел Пентков-курык марий йылмын кок мутержын авторжо, иктыже 2003 ийыште савыкталтын, а весыже - 2017 ийыште.
3. Татьяна Рудин-курык марий йылмын икымше курсшым-йоча-влакым туныкташ.
4. Курыкмарий - курыкмарий йылмым икымше тунемме книгам шочыктышо Юрий Макаров-1983 ийыште.
5. Анна Кузнецова-курыкмарий йылмым, мутерым да тунемме материалым грамматике дене икмыняр учебникын авторжо.

Курыкмарий йылмын структуржым кузе ыштыме?

Курык марий йылме урал йылме еш деке, чӱчкыдын юл-финн укшлашке ушна. Тиде агглютинатив йылме, мом ончыкта, кузе тудо суффиксым ешарыме йӧн дене грамматике кылым ончыктен пуа. Мутлан, контекст да ешарыме суффикс шот дене ик негызак "книга", "книга" але "книгам лудмаш"манмым ончыкта. Тудат йоҥйӱк, йӱк процесс гармонийым кучылтеш, тудыжо раш пале сӱретыште раш пале йоҥйӱк-влакым вашталташ йодеш. Курык марий йылмыште гендерный ойыртем уке, тудо моло финн-угор йылме-влак деч утларак консервативлан шотлалтеш, вес йылме гыч кӱсынлымӧ мут-влак шукылан огыл лийыныт.

Кузе утларак раш курыкмарий йылмым тунемаш?

1. Муза горн-марий йылмын носительжым: йылмым Эн сай йӧн туныкташ-тиде вуйге пижаш. Йылме грамматике, ойлымаш да мут шапаш нерген представленийым налаш курык марий йылмым нумалше дене кутырыза.
2. Алфавитым тунемза: у мут ден ой-влакым тунемаш тӱҥалмыда деч ончыч курык марий йылмын алфавитше дене сайын палыме лийын кертыда.
3. Тыглай мут - влакым да ой-влакым тӱҥалза: "салам лийже", "порылийза" да "тау" цифр-влакым ушеш пыштыза.
4. Йылмым тунемме шотышто занятийыш Коштса Марий Тӱлыжгӧ: тендан регионыштыда йӧн Уло Гын, йылмым Тунемме занятийыш сералташ Яҥгар Марий але онлайн-йылме курсыш возалташ шоналтыза. Пален налза, иктаж-могай верысе университет-влакым курык марий йылмылан лӱмын курсым темлат мо?
5. Эреак практиковатлыза: Радамым у йылмым тунемме годым сравоч факторлан шотлалтеш. Практиковатлаш тӧчыза да тиде йылмым кажне кечын илышыш пурташ йӧным муыда. Marillari музыкым колыштса да фильмым але Marillari Ӱпшым, шарлыше мутым да ойым шарнен кодаш манын, Палыме лийза.