Белорус Монгол Кусараш

Россий Дене гранитлыше Беларусь-эрвел европысо эл, Украина, Польша, Литва да Латвий. Белорус йылмыш документ-влакым, литературым да сайт-влакым белорус йылмыш кусарымаш белорус ден моло калык коклаште веле огыл, эл кӧргыштат тӱнямбал обществын тӱҥ ужашыжлан шотлалтеш. 10 миллион наре калык улмо годым тиде тӱрлӧ элыште обществын чыла лончыжо дене пайдалын кутырен мошташ кӱлын.

Белорус-влакын официал йылмышт дене белорусский шотлалтеш, да возымо кок тӱҥ йӧн уло, нунын кокла гыч кажныжат кусарыме годым чӱчкыдын кучылталтеш: латин алфавит ден кириллице. Латин алфавит латынь, Рим империй йылме деч ышталтеш да ятыр касвел эллаште кучылталтеш; тудо польский алфавит дене чак кылдалтын. Тиде жапыште шемшыдаҥ алфавит дене кылдалтше да монах-влак дене ваш кылдалт шогышо кириллице руш йылме дене чак кылдалтын да Эрвел Европышто да Рӱдӧ Азийыште шуко эллаште кучылталтеш.

Белорус кусарыше тӱҥалтыш текстын ыҥжым раш каласаш кок алфавит денат сайын умылтарен шогышаш. Кусарыше тыгак белорус грамматике да лексике дене, тыгак белорус культурын шинчымашыжым раш кусараш пеш сайын кучышаш.

Англичан гыч белорусский але белорусский гыч англичан йылме дене кусарымым кусарыше йылмым умыла да увертарымашым чын каласен кертеш гын, тунарак неле огыл. Но задаче изишак неле: кӧ белорус гыч вес йылмыш кусараш шона, немыч, француз але испанский гай. Тиде теве мо дене кылдалтын, кусарыше кусарыме йылме дене увертарымашым, белорус йылмыште уке мут але ой-влакым кучылтын, кусарен кертеш.

Эше ик проблеман, туштыжо белоруссий кусарыше-влак керылт пурат, тудо факт шотлалтеш: ятыр мут ден ой-влак контекст шот дене икмыняр кусаралт кертыт. Тылеч посна южо годым англичан да белорусс йылме дене тӱрыс тӱрлӧ значениян шомак-влак улыт, садлан кусарыше тиде ойыртем нерген палышаш да шке кусарымым кӱлеш семын коррективлышаш.

Пытартышлан, белорус йылмыш кусарыме годым культурный контекстым эскераш да иктаж-могай культур але культур шиждыме терминым але фразе-влакым сайынрак эскераш кӱлеш. Кусарыше уверым белорус йылме дене чын каласаш манын, йылмын анюансше, тудын грамматике структуржо да белорус обществын культур контекстше дене палыме лийшаш.

Белорус йылмыш кусарымаш могай задачым ончыде, кугу шинчымашан да опыт улмо годым сай шинчымашан лийын кертеш. Йылме кузе ышталтмым умыленат, культур контекстын кӱлешан улмыжым шотыш налын, опытан белорус кусарыше йылме кӱрылтмашым сеҥаш да кӱлешан кылым рашемдаш полшен кертеш.

Могай эллаште белорус йылме дене ойлат?

Белорус йылме дене утларакшым Российын южо районлаштыже, Украин, Литва, Латвий да Польшылаштыже кутырат.

Белорус йылмын историйже могай?

Белорус калыкын тӱҥалтыш йылмыже акрет годсо-славянский ыле. Тиде йылме 11 курымышто лийын да Киевский русь саманын йылмыже 13 курымышто йӧрлмешкыже. Тиде жапыште тудо черке славянскийын да моло йылме-влакын пеш кугу влиянийышт йымалне лийын.
13-14 курымлаште йылме кок тӱрлӧ диалектлан шелалташ тӱҥалын: йӱдвел да кечывалвел диалект-влак белорус йылмын диалектше. Кечывалвел диалект великий князь семын кучылталтше литератур йылмын негызшылан возалтын, тудыжо вара элын официал йылмыже лийын.
Моско пагытыште, 15 курым гыч тӱҥалын, белорус йылме руш йылмыш умбакыже тунемаш тӱҥалын, кызытсе белорус йылмат шке ӱжакажым налаш тӱҥалын. 16-17 курымлаште квалификацийлаш да стандартизироватлаш тӧчымаш ылыже, но тиде тыршымаш арам лие.
19 курымышто белорус йылме кутырымо да сылнымут семын уэш ылыжмым чытен. 1920-шо ийлаште Тудо Советский Союзын ик официал йылмыжланат шотлен ыле. Туге гынат 1930-шо ийласе сталинград репрессий-влак тиде йылмым кӱчыкемдымашке шуктеныт. Тудо 1960-шо ийла мучаште уэш шочо да тылеч вара беларусин официал йылмыж дене де-факт лийын.

Кӧ белорус йылмым вияҥдымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?

1. Францис Скорине (1485-1541): "белорус литературын Ачаже" Манын Лӱмдалтын, Скорина христиан текстым икымше савыктыше да латынь да чех йылме дене белорус йылме дене кусарыше лийын. Тудлан тиде йылме дене пашам ышташ ончыкылык писатель-влакын кумылыштым нӧлтымым да ончыкылык писатель-влакын кумылыштым возат.
2. Полкысо Симеон (1530-1580): Богослов, поэт да философ, Полцкий йылме, историй, культур, религий да географий шотышто шуко шӧрынан пашашт дене палыме. Тудо белорус литературын канонический произведенийже-влак дене икмыняр текстым возен.
3. Янка Налын (1882-1942): Поэт ден драматург, Белоруссла, тыгак руш йылме денат да 20 курымысо эн кугу белорус поэт семын кумдан палыме.
4. Якып Классым (1882-1956): Поэт ден прозаик, Колас белорус йылмын диалектыштыже возен, туштыжо элын касвел ужашыштыже ойлалтеш да ятыр у мутым да ой-влакым йылмыш пуртен.
5. Василь Быков (1924-2003): Поэт, драматург, сценарист да диссент, Былов ойлымашым, пьесым да почеламутым возен, могайыштыже совет оккупаций годым белрусышто илыш сӱретлалтын. Тудын произведенийже-влак кокла гыч шукышт кызытсе белорус литературышто ик эн кӱлешан улыт.

Белорус йылмын структуржым кузе ыштыме?

Белорус йылме эрвел славян тӱшкашке пура да руш ден украин йылме дене чак кылдалтын. Тиде виян флектив йылме, мутын тӱрлӧ формыжо тичмаш радамысе значенийым ончыктышашлан кучылталтеш, тыгак йыгырмут мут ден муткылдыш-влак вес мут ден морфеме-влакыш аффиксым ешарыме йӧн дене ышталтыт манмым ончыктышо агглютинатив йылме. Грамматически тиде SIV (объект-глагол) мут радам дене да пӧръеҥ семын, тыгак ӱдырамаш тукым да шуко падеж дене кучылталтеш. Викшымак каласаш гын, славян йылме южо чех да польский влияний дене кылдалтын.

Белорус йылмым кузе утларак чын тунемаш?

1. Официальный йылме курсым эртыза: белорус йылмым тунемме шотышто те серьёзнын ончеда гын, сай йӧн дене тӱҥалаш онайн - але очный йылме курс. Йылме курс тыланда йылме негызым шымлен да тендан моштымашда вияҥме структурым пуэн кертеш.
2. Келгын шоналтен ончымо: йылмым сайын тунем шуаш да тудым эрык дене кучаш кӱлеш, йылмышке возаш жапым кузе-гынат шукырак кучылташ кӱлеш. Белорус музыкым колыштса, белоруссий фильм ден телеом ончыза, белоруссий книга, блог да статья — влакым лудса-тыланда белорус йылмым колышташ да кучылташ полшышо чыла.
3. Практике: йылмым тунемшашлан кутырымо йылмылан да колыштмашлан жапым кучылташ кӱлеш. Йылме дене мутланымаште икмыняр йӧн уло-те йылме тӱшкаш ушнен кертыда, йылмысе партнёр-влакым муын але йылмым тунемме приложенийым кучылтын кертыда.
4. Мӧҥгешла кылым налза: мутланыме мут да аудиовещанийыште йоҥылыш лиймыда деч вара тудым чын кучылтмыдам рашемдаш мӧҥгешла кылым налыда. Те йылмым туныктышо-влак деч мӧҥгешла кылым налын кертыда але янайн-репетиторым муын кертыда, кудыжо тыланда индивидуал рекомендацийым да мӧҥгешла кылым пуэн кертеш.

Монголий-Рӱдӧ Азийыште верланыше да шуко курымаш культур ден традиций дене шыҥдаралтше эл. Монголла палыме монголла шкешотан йылме дене тудын носитель-влакым умылаш да нунын дене кутыраш йӧсӧ лийын кертеш. Туге гынат монгол йылме гыч кусарыме суаплыклан йодмаш тӱнямбал компаний ден организаций-влаклан верысе калык дене кылым куштылемда.

Монгол-алтай йылме, тушто иктаж 5 миллион еҥ Монголий ден Китайыште, тыгак моло эллаште, Россий Гай Йӱдвел Корей ден Казахстан-влак илат. Тудо кириллицым кучылтын возымо да шкенжын шкешотан диалектше ден акцентше-влак улыт.

Паша монгол гыч кусарымашке шумеке, проблеме теве кушто ончыкталтеш: йылме дене палемдыме стандартизацийлыме серыш системе уке. Тиде специалист-влаклан-лингвист-влаклан документ-влакым да аудиовизисьым чын кусарыме пашам нелемден кертеш. Тылеч посна монгол йылме йылме рамкыште илыдеак, диалект вариацийын ойлымаштыже вашталтыш, ойлымашыштыже вашталтыш-влак темын.

Монгол йылме гыч кусарыме профессионал службылаште, профессиональный службылаште монгол йылме гыч кусарыме шотышто опытан лингвист-влак пашам ыштат, нунышт йылмын специалист диалектше-влак дене палыме улыт да культурышто жапым эртареныт. Нуно тӱҥалтыш материалым интересоватлышашлан, тидын шотыштак верысе контекстым шымлымашлан да кусарыме йылме дене мут-влакын значенийыштым рашемдышашлан тичмаш йӧным кучылтыт.

Профессионал лингвист-влаклан тыгак монгол йылмыш кусарыме годым культур ойыртемым да верысе йӱлам шотыш налаш кӱлеш, сандене нуно текстын але ойын утларак кумда ыҥышкыже кусарен кертыт. Мутлан, чапан титул, обращений да этикет-влакын регионышт шот дене вашталт кертыт, сандене верысе формым умылымаш увертарымашым чын передачылан кӱлешан.

Тыгеракын, монгол йылмыш кусарымаш стандартизацийлыме системым да тудын йыгырмут диалект ден акцентше-влакым стандартизацийлыме системыжлан кӧра тӱрлӧ нелылык дене таҥастаралтын. Опытан кусарыше-влак нине йӧсылыкым умылат да чапле сайлыкан кусарымашым ышташ, нюансым да верысе йӱлам ончыктышо шинчымашыштым да опытыштым кучылтыт. Тиде предприятий, организаций да частный еҥ-влаклан йылме барьерым сеҥен мутланаш да пырля пашам ышташ йӧным ышта.

Могай эллаште монгол йылме дене ойлат?

Монгол йылме дене тӱҥ шотышто Монголийыште ойлат, но Китайыште, Российыште, Казахстаныште Да Рӱдӧ Азийын моло ужашлаштыже южо носитель уло.

Монгол йылмын историйже могай?

Монгол йылме-тӱняште ик акрет йылме, тудо шке вожшо дене 13 курымышто кайыше. Тиде алтай йылме тюрк йылме дене монгол-маньчжур группыш да родо-тукым уйгурский, кыргорий да казах йылмыш пурышо.
Эн эр возымо монгол йылме нерген монголла возымо 12 курымысо "монгол-влакын Шолып историйыштышт" возалтын. Тиде йылме Монгол импийын правительже-влак дене да Монголийын тӱҥ литератур йылмыж дене 18 курым мартеак кучылталтын, кунам тудо эркын-эркын монголла возымо серыш вончен. Литературым возаш 20-шо курым тӱҥалме марте кучылталтын.
Кызытсе монгол йылме 19 курымышто эр формо деч утларак вияҥын да 1924 ийыште Монголийым официальнын савыктыме семын луктын. 1930-шо ийла гыч тӱҥалын, тудо реформым да йылме яндарлыкым чытен, могай жапыште руш, китай да англичан йылме гыч шуко у терминым пуртымо.
Таче Монголий марий-влак классике монгол йылме дене алят кутырат, но элыште шукышт кызытсе монгол йылмым кучылтыт. Монгол йылме дене Тыгак Российын южо ужашыштыже, Китай да кӧргӧ Монголий маныт.

Монгол йылмым шымлымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?

1. Гвардий университетыште монгол йылме гыч монгол йылме дене профессор наталья Герлан – лингвист да профессор 2. Гомбояв Очибат-Монголийын ончычсо премьер-министрже да монгол йылме дене кумдан палыме эксперт 3. Ундарма Джамсран-монгол йылме да литературын пагалыме профессоржо 4. Туммбатар - кызытсе монгол синтаксис ден фонологийын кызытсе теоретикышт 5. Монгол йылме дене инноваций шотлышо инноваций средствам ыштыше вебер – политикын профессоржо

Монгол йылмын структуржым кузе ыштыме?

Монгол йылме монгол йылме ешыш пура да структур шотышто агглютинативный лиеш. Тиде изоляцийлыше йылме, туштыжо мутвожыш аффиксым ешараш, вожым але мутвожым да производство мут-влакым ешараш. Монгол йылмыште субъект-глагол-влакын мут радамышт уло, а слог-влак падеж гай грамматике функцийым ончыкташ кучылталтыт.

Кузе монгол йылмым утларак чын йӧн дене тунемаш?

1. Тӱҥ гыч тӱҥалза. Ӱшандарыза, те йылмын тӱҥ йӱк-йӱлажым, мут-влакым кузе чын ойлаш тунемында. Монгол йылме дене сай книгам налза да икмыняр жап тудым шымлаш кучылтза.
2. Монгол йылмын грамматикыж дене палыме лийза. Монгол грамматике дене книгам налза да правилым тунемза.
3. Монголла кутырымаште практикылыза. Онайн-ресурсым, книга, аудиопрограмме гай аудиопрограммым да онайн-йылме репетитор-влакым кучылтса, мутланыме моштымашым практиковатлен да вияҥден моштымашым вияҥден кертышт манын.
4. Мутвундым тунемза. Сай мутерым ыштыза да мутердам кечын у мут дене пойдарыза. Кутырымаште практиковатлалташ ида мондо.
5. Монгол йылмым лудса да колыштса. Книгам лудса, фильмым ончыза да монгол йылме дене кӱвуйым колыштса. Тиде тыланда йылме дене палыме лияш, тыгак шке мутвундым кумдаҥдаш полша.
6. Репетиторым муза. Йылмым нумалше дене паша чынак йот йылмым шымлымаште пайдале лийын кертеш. Тыланда индивидуал тӱткышым ойырен да умбакыже саемден кертше опытан репетиторым муаш тыршыза.