Yazar: Çevirce

Arnavutça (gjuha shqipe, gûha şkîpe veya cuha şçipe) Hint-Avrupa dil ailesinden, tek konuşulan olmakla beraber akrabası bulunmayan özgün bükümlü ve eklemeli bir dildir. Arnavutluk’ta yaşayan 2 milyonu aşkın insan ana dil olarak kullanılmaktadır. Ve Arnavutlar tarafından konuşulur. Birkaç dilden etkilenmiştir. En çok etkilendiği dil ortaçağ boyunca yönetiminde olduğu Venedik dolayısıyla Latincedir. Günümüzde kullanılan Arnavutçada da Latince kökenli sözcüklerin sayısı artmaktadır. Bu dilin fonetik yapısı Fransızca, Rusça, İtalyanca, Almanca ve Yunanca dillerinin karışımı bir yapıdadır.

Eski İllirya dilinin bir devamı olarak gösterilir ve günümüzde Kuzeyde Geg lehçesi, güneyde Tosk lehçesi olmak üzere kullanılan iki lehçesi vardır.

Bugün büyük çoğunluğu Arnavutça Dilinin Konuşulduğu Ülkeler

Arnavutça dili sadece Arnavutluk’ta resmi dil olarak kullanılmaktadır.

Shqipëri = Arnavutluk

Mirëmëngjes = Günaydın

Mirëmëngjes të gjithëve! = Herkese günaydın!

Spital. = Spital. = Hastahane.
Nga jeni ju? = Nga yeni yu? = Siz neredensiniz?
Unë jam nga Shqiperia. = Unı yam nga şçiperia. = Ben Arnavutluk’tanım.

Kalldrëmi shqiptar. = Kaldrımi şçiptar. = Arnavut kaldırımı
Si quheni? = Si çuheni? = İsminiz nedir?
Unë quhem Adem. = Unı çuhem. = Benim adım Adem.

Si ja keni kaluar sot? = Si ya keni kaluar? = Gününüz nasıl geçti?

Në cilin muaj keni lindur? = Nı tsilin muay keni lindur? = Hangi ayda doğdunuz?

Ku po shkon ti? = ku po şkon ti? = Sen nereye gidiyorsun?

Unë kam nevojë për ndihmën tuaj. = Unı kam nevoyı pır ndihmın tuay. = Benim sizin yardımınıza ihtiyacım var.

Si je ti? = Si ye ti = Sen nasılsın?
Unë nuk jam mire sepse unë jam i sëmurë. = Unı nuk yam mire sepse unı yam i sımurı = Ben iyi değilim çünkü ben hastayım.

Arnavutça dili kullanılan Arnavutluk Avrupa’nın geliri en düşük ülkelerindendir.

Sanayisi fazla gelişmemiştir. Metalürji, makine, cam, gıda, petrol ürünleri ve kimya sanayileri vardır.
İtalya, Almanya ve Yunanistan ile dış ticaretleri önemlidir.

Kişi Zamirleri

Unë = Ben
Ti = Sen
Ai = O (eril)(erkek)
Ajo = O (dişil)(dişi)
Ne = Biz
Ju = Siz
Ata = Onlar (eril)(erkek)
Ato = Onlar (dişil)(dişi)
İsimler ve zamirler için cinslik kavramı bulunan bir dildir Arnavutça. Eril veya dişil özellikler isim ve varlıklar için kullanılır.

Ti Zamiri:
Resmi hitap için ti (sen) demek yerine ju (siz) zamiri kullanılır. Bu özellik Türkçedeki ile aynıdır.
Jam fiili:
Jam, olmak demektir ve bir bakıma Türkçedeki ekfiilin gibi kullanılmaktadır. Jam fiilinin zamandaki çekimi şöyledir:
Unë jam = Benim
Ti je = Sensin
Ai është = Odir
Ajo është = Odir
Ne jemi = Biziz
Ju jeni = Sizsiniz
Ata janë = Onlardirler
Ato janë = Onlardirler
Önemli bir örnek verirsek:
Unë jam shqiptar. İsimlerde eril ve dişillik söz konusu olduğu için aşağıdaki shqiptar isminde bu kural uygulanmıştır.
Ti je shqiptar. = Shqiptar: Arnavut. = eril ve tekil biçim
Ai është shqiptar.
Ajo është shqiptare.
Ne jemi shqiptarë. = Shqiptarë: Arnavutlar. = eril ve çoğul biçim
Ju jeni shqiptarë.
Ata janë shqiptarë.
Ato janë shqiptare.

Olumsuz Cümleler
Olumsuz cümleler iilin başına nuk ya s’ getirilerek oluşturulur.

Unë nuk jam = Değilim
Ti nuk je = Sen.değilsin
Ai nuk është = Değildir
Ajo nuk është = Değildir

Ne nuk jemi = Değiliz
Ju nuk jeni = Değilsiniz
Ata nuk janë = Değildirler
Ato nuk janë = Değildirler

Örneğin: Unë nuk jam anglez. = Unë s’jam anglez. = Ben ingiliz değilim.
Jam Fiilinin Soru Cümlelerinde Kullanılışı

Olumlu ya da olumsuz olması farketmez bir cümlenin başına ‘a’ getirilirse o cümle soru cümlesi olur.

Örneğin: = A je shqiptar? = Arnavut musun?
A nuk je shqiptar? = Arnavut değil misin?
A je ti shqiptar? = Sen arnavut musun?