Чӑвашла Маратхӑсем Куҫар

Чӑвашла куҫару, чӑваш транслитерацийӗ пекех паллӑ, - чӑвашла хутшӑнма усӑ куракан ятарлӑ куҫару форми. Ҫак чӗлхе Раҫҫейпе Украинӑн хӑш-пӗр районӗсенче пурӑнакан чӑваш халӑхӗшӗн тӑван чӗлхе пулса тӑрать. Ку вӑл тӗрӗк чӗлхисенчен пӗри, унта миллион ытла ҫын калаҫать, куҫару валли кирлӗ чӗлхе тӑвать.

Чӑваш чӗлхинчен е ун ҫине тӗрӗс куҫарас тесен транслитерацин кӑткӑс формисене пурнӑҫри пӗлтерӗшлӗ. Ҫакӑ чӑваш алфавит латин алфавитӗнчен уйрӑлса тӑнипе ҫыхӑннӑ, вӑл ытларах европӑри чӗлхесемшӗн усӑ курать. Ҫавна пула Кириллла саспаллисемпе ҫырнӑ Сӑмахсем, А, Б, К, У, вӗсен латинла эквиваленчӗсене улӑштармалла, вулакана ӑнланмалла пултӑр.

Чӑвашла куҫару процесӗ темиҫе тапхӑра кӗртет. Пӗрремӗшӗнчен, тӑлмачӑн пуҫламӑш чӗлхене те, тӗллевлӗ чӗлхене те лайӑх пӗлмелле. Вӗсен предложени тытӑмне, пуҫламӑш чӗлхе пӗлтерӗшне тата калӑпӑшне ӑнланмалла. Унтан вӗсем ҫакна тӗллевлӗ чӗлхепе тӗрӗс калама пултараҫҫӗ, тӗллевлӗ чӗлхе сӗнӗвӗсен грамматика правилисемпе структурине шута илсе.

Куҫару пӗтсен тӑлмачӑн куҫарнӑ версипе оригиналлӑ текста тӗплӗн танлаштармалла. Ку куҫару тӗп-тӗрӗс те тӗп-тӗрӗс пӗлтерессе шантарать. Тӑлмачӑ та, кирек мӗнле культурӑллӑ ссылкӑсене тата жаргонла сӑмахсене куҫарнине тӗрӗслес тесе, малашнехи тӗрӗслевсемшӗн яваплӑ.

Чӑваш чӗлхине вӗренес текенсемшӗн онлайн университетсенче те юрӑхлӑ тӗрлӗ курс пур. Анчах та чӗлхене вӗренни чӑвашла тӗплӗ куҫарӑва тивӗҫтерейменнине ӑнланни пӗлтерӗшлӗ. Транслитаци йӗркине нумай ҫул хушши практикӑра тата хӑйсене шеллемесӗр ӗҫленипе ҫеҫ алла илме пулать.

Пӗтӗмӗшпе илсен, чӑвашла куҫару - питӗ кирлӗ хӑнӑху, эсир чӑваш халӑхӗпе хутшӑнас тетӗр пулсан, ӑна алла илмелле. Тӗрӗс майсемпе пӗлӳсем вӑхӑтӗнче ку вӑхӑт нумай йышӑнма пултарать, анчах усӑ кӳме пултарать.

Хӑш ҫӗршывсенче чӑвашла калаҫаҫҫӗ?

Чӑвашла ытларах Раҫҫей Чӑваш Республикинче, ҫавӑн пекех Раҫҫейри, Тутарстанри Тата Удмуртири хӑш-пӗр районсенче, Ҫавӑн пекех Казахстанра Тата Украинӑра калаҫаҫҫӗ.

Чӑваш чӗлхи историйӗ мӗнле?

Чӑваш чӗлхи - Раҫҫей Федерацийӗнче 1,5 миллиона яхӑн ҫын калаҫакан тӗрӗк чӗлхи. Вӑл тӗрӗк чӗлхисен хӑяр турачӗн пӗртен-пӗр представителӗ. Ку чӗлхепе историсем ытларах раҫҫей Атӑлҫи тӑрӑхӗнче вырнаҫнӑ Чӑваш Ен Республики пулса тӑракан районсенче калаҫнӑ.
Чӑваш чӗлхин документлӑ историне 13 ӗмӗрччен йӗрлесе тупма пулать, ҫитменнине чи ир асӑннисене 14-15 ӗмӗр алҫырӑвӗсенче тупнӑ. Ҫак алҫырусенчен нумайӑшӗ чӗлхе вӑхӑт иртнӗҫемӗн чылай улшӑнусем тӳснине ҫирӗплетсе параҫҫӗ. 15 ӗмӗрте чӑваш чӗлхи кӳршӗри тутар чӗлхипе ылтӑн Ордӑн вӑйлӑ витӗмӗпе пулнӑ, ӑна старотатар алфавитӗпе ҫырнӑ.
18-мӗш ӗмӗрте чӑваш алфавитне вырӑс ученӑйӗ Семен Ремезов тунӑ, вӑл ӑна кириллицӑра никӗсленӗ. Ҫак ҫӗнӗ алфавитпа 19 ӗмӗр пуҫламӑшӗнче пӗрремӗш пичетленӗ чӑваш кӗнекисене тума усӑ курнӑ. 19 ӗмӗр вӗҫнелле чӑваш чӗлхине Раҫҫей империйӗн официаллӑ чӗлхи тесе йышӑннӑ, ҫак тапхӑрта тӗрлӗ литература произведенийӗсем йӗркеленӗ.
Чӑвашла пирӗн кунсенче те калаҫаҫҫӗ, Ҫавӑн пекех Чӑваш Енри хӑш-пӗр шкулсенче те вӗрентеҫҫӗ. Ҫавӑн пекех раҫҫейре те, ют ҫӗршывсенче те чӗлхене упрас тата сарас енӗпе хастар вӑй хураҫҫӗ.

Чӑваш чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Михаил Васильевич Яковлев - чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн профессорӗ, чӑваш чӗлхин пӗрремӗш комплекслӑ грамматикине туса хатӗрленӗ.
2. Яков Костюков-лингвист тата Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн профессорӗ, нумай ӗҫ редакциленипе тата пичетленипе чӗлхине ҫӗнетес ӗҫе хӑйӗн тӳпе хывнӑскер.
3. Николай Зиберов - латинла графикӑна чӑвашла кӗртес ӗҫе пысӑк тӳпе хывни.
4. Василий Песков – 1904 ҫулта чӑваш чӗлхипе пӗрремӗш шкул учебникӗ туса хунӑ педагог.
5. Олег Бессонов – чӑваш чӗлхин тӗрлӗ диалекчӗсене пӗрлештерес тӗлӗшпе ӗҫленӗ хальхи стандартлӑ чӑваш чӗлхине туса хатӗрлес тӗлӗшпе витӗмлӗ фигура.

Чӑваш чӗлхи структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Чӑваш чӗлхи тӗрӗк чӗлхисен ҫемйине тивет. Ку агглютинативлӑ чӗлхе, вӑл сӑмахсем тӗп сӑмах ҫумне темиҫе приставкӑсемпе суффикс хушнипе йӗркеленнине пӗлтерет. Сӑмах йӗрки, яланхи пекех, субъект-глагол, пуплевӗшсен ӑшӗнчи сӑмахсен ирӗклӗ йӗркипе. Чӗрчунсем икӗ пая пайланаҫҫӗ, число, падеж тата паллӑ тума класс суффиксӗсемпе усӑ кураҫҫӗ. Глаголсем тивӗҫлӗ сӗнӳсемпе килӗшеҫҫӗ те вӑхӑтпа анспекта кура вырнаҫаҫҫӗ.

Чӑваш чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Алфавит, произведени тата база грамматики йышши чӗлхе никӗсӗсене вӗренме тытӑнӑр. Онлайн-ресурссем пур ун пеккисем. Chuvash.org е Chuvash.eu ку сире пулӑшма пултарать.
2. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе тата сӗнӳ тӗслӗхӗсемпе усӑ курӑр, калаҫу сӑмахӗсен тата пуплевсен никӗсне хӑвӑрт туса хурӑр. Радиопрограммӑсене итлӗр те чӑвашла фильмсемпе телеграммӑсене пӑхӑр. Таркӑнрах пулас тата унта хӑвна хӑтлӑрах туйас тесе, чӗлхене вӗренӗр.
3. Эсир чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе, е хӑвӑрпа, е онлайн-форумсенче мӗн вӗреннине практиклӗр. Ку сире вырӑнти нюанссене тупса культура ҫинчен кӑтарту илме пулӑшӗ.
4. Хӑвӑрӑн словарь запасне тата грамматикӑна лайӑхлатас тесе кӗнекесемпе хаҫатсене чӑвашла вулӑр. Эсир мӗн чухлӗ ытларах вулатӑр, сирӗн ӑнлану тата грамматика ҫавӑн чухлӗ лайӑхрах пулӗ.
5. Юлашкинчен, чӑвашла текстсем ҫырнӑ пек ӗҫ-хӗл тӗсӗсемпе вӗрентме, чӑваш онлайн-форумӗсене хутшӑнма тата экзаменсене хатӗрленме хушӑр. Ку сире чӗлхене ҫирӗп тытма пулӑшать.

Маратха-Индири Махарштр штатӗнче маратха халӑхӗ калакан индоарилле чӗлхе. Ку Махарштрӑн официаллӑ чӗлхи тата Индири 22 официаллӑ чӗлхерен пӗри. Маратхӑпа калаҫакан ушкӑнӑн уйрӑм контектне ӑнланас тесен, ӑна тӗрӗс куҫарма ыйтать.

Грамматика кӑткӑс тата словарь запасне пула текстсене маратха ҫине куҫарасси ансат задача пулма пултарать. Анчах маратха ҫине тӗрӗс пӑхнӑ чухне тата ресурссем ҫине куҫарни ансат пулма пултарать.

Маратхӑпа ӗҫлекен квалификациллӗ специалистсене шырасси кирек мӗнле куҫарӑвӑн чи пӗлтерӗшлӗ пайӗ шутланать. Куҫару компанийӗсем час-часах чӗлхе йӑтса ҫӳрекен тӑлмачсене тара тытаҫҫӗ, вӗсем текст пӗлтерӗшне тӗп-тӗрӗс каласа пама пултараҫҫӗ, ҫав хушӑрах культура факторӗсене, диалект тата калаҫу ҫаврӑнӑшӗсене шута илеҫҫӗ. Ҫакӑ пурнӑҫӑн тӗп результачӗн тӗп-тӗрӗслӗхӗпе пахалӑхне тивӗҫтермелли пӗлтерӗшлӗ.

Ӗҫ фактически куҫару патне ҫитсен, унпа усӑ курма май паракан темиҫе меслет тата техник пур. Тӗслӗхрен, машинӑсен куҫарӑвӗ ытларах та ытларах палӑрса тӑрать, мӗншӗн тесен вӑл база куҫарӑвӗсене хӑвӑрт та хаклах пурнӑҫламалли алгоритмӑпа усӑ курать. Анчах ку меслет маратха нюансӗсемпе кӑткӑслӑхӗсене пула тӗрӗс мар усӑ кӳме пултарать.

Тепӗр енчен, этем куҫарӑвӗ шанчӑклӑрах шутланать, мӗншӗн тесен вӑл куҫарусен пахалӑхне пысӑкрах пахалӑхпа тивӗҫтерет. Тӑлмачсен вӗҫленекен чӗлхепе те, тӗллевлӗ чӗлхепе те паллашмалла, оригиналлӑ текст пӗлтерӗшне пама юрӑхлӑ сӑмахсем тупма пӗлмелле. Тен, вӗсен предложени тытӑмне те улшӑнусем кӗртмелле пулӗ, вӑл тӗллевлӗ чӗлхен грамматика нормисене тивӗҫтертӗр.

Тепӗр меслете транскреаци теҫҫӗ, вӑл текст пӗлтерӗшне ансат куҫарнӑ май пулса тухать. Транскрибировани текста тӗллевлӗ чӗлхепе куҫарса ҫырас ӗҫе кӗртет, ҫав пӗлтерӗве саспа тата стильпе, ҫавӑн пекех вӗҫленекен тата тӗллев чӗлхисем хушшинчи культурӑллӑ уйрӑмлӑхсене шута илсе пӗлтермелле.

Юлашкинчен, куҫару тӗп-тӗрӗс пулнине ӗненес тесен, маратха носкителӗпе тухмалли даннӑйсене пӑхса тухмалла. Ҫакӑ документа пичетлесе кӑлариччен кирек мӗнле йӑнӑша та тупса палӑртма май парать.

Маратхӑна куҫарасси малтан кӑткӑс задача пек туйӑнма пултарать, анчах тӗрӗс майсемпе инструментсем тунӑ чухне ӑна ансат та тухӑҫлӑ тума пулать. Опытлӑ профессионалсемпе эсир вулакансене тӗрӗс те паха куҫарусем паратӑр тесе шанма пултаратӑр.

Хӑш ҫӗршывсенче маратха чӗлхипе калаҫаҫҫӗ?

Маратхӑпа ытларах Индире калаҫаҫҫӗ, Унта вӑл махарштр штачӗн официаллӑ чӗлхи шутланать, ҫавӑн пекех Гоа, Дадрӑпа Нагар-Хавель, Даманпа диу, Карнатаки, Телангансем, Гуджарат тата Чхаттисгарх чӗлхипе калаҫать. Ҫавӑн пекех юнашар штатсенчи мадхья-Мӑн Аслашшӗ, Андхра-Мӑн Аслашшӗ Тата Керал, ҫавӑн пекех Карнатаки, Тамилнада тата Абу-Даби районӗсенче те чылай ҫын пурӑнать. Маратха диаспора та пӗтӗм тӗнчипе, уйрӑммӑнах Пӗрлешӳллӗ Штатсенче, Канадӑра, Израильре, араб Эмирачӗсем, Австрали, Сингапура, Ҫӗнӗ Зеланди, Кӑнтӑр Африкӑра, Сауд Аравийӗнче, Катарӑра тата Оманӑра, калаҫать.

Маратха чӗлхин историйӗ мӗнле?

Маратхӑн чӗлхи вӑрӑм та пуян истори пур. Вӑл Пирӗн эрӑри 10-мӗш ӗмӗрте Махарштрӑн кӑнтӑр-хӗвеланӑҫ штатӗнче пуҫланса кайнӑ, вӑл практикӑн ҫирӗплетсе панӑ чӗлхисенчен пӗри пулса тӑрать. Маратхӑсем ҫине ҫырнӑ чи ир ҫырса хунисене пирӗн эрӑри 9 ӗмӗрте параҫҫӗ. Маратха 13 ӗмӗр тӗлне регион доминацилекен чӗлхе пулса тӑнӑ.
Маратх империйӗ тытса пынӑ вӑхӑтра маратха 17-мӗшпе 19-мӗш ӗмӗрччен управленин официаллӑ чӗлхи пулнӑ. Колониллӗ тапхӑрта маратха литература, поэзи тата журналистика чӗлхи пулса, вӗреннӗ халӑх хушшинче сумпа чапа тухма пуҫланӑ. Унтан вӑл Махарштрӑран Пӗтӗм Индипе сарӑлнӑ, паян унта 70 миллион ытла ҫын калаҫать. Маратхӑна хальхи вӑхӑтра Инди правительстви официаллӑ чӗлхепе йышӑннӑ.

Маратха чӗлхине вӗренес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Джиотира Махатми 2. Винаяк Дамодар Саваркар 3. Джамбхекар Балшастри 4. Чие Ҫырли Пункчӗ 5. С. Инамдар Нагат

Маратха чӗлхи тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Маратха хинди, гуджарати тата санскрит йышши ытти чӗлхесемпе тачӑ ҫыхӑннӑ индоари чӗлхин членӗ пулса тӑрать. Ӑна деванагарин шрифчӗпе ҫырнӑ, морфологипе синтаксисӑн кӑткӑс системи пур, вӑл инди чӗлхисем евӗрлӗ. Маратха субъект-объект-глагол (SOV) сӑмахӗсен йӗркине тытса пырать, сӑлтавсене мар, послогсемпе усӑ курать. Чӗлхере ҫавӑн пекех активпа пассив хушшинчи уйрӑмлӑхлӑ глаголсем, тайӑлусем, тембрсем нумай.

Маратха чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Маратха урокӗсене илӗр. Нумай чӗлхе шкулӗсем маратхӑна вӗренме сӗнеҫҫӗ, е эсир онлайн-репетитор тупма пултаратӑр, вӑл сире хӑйӗн хӑнӑхӑвӗсемпе усӑ курма пулӑшать.
2. Маратхӑпа калаҫакан ҫӗршыва кайса килӗр. Сирӗн ресурссем пур пулсан, маратхӑпа калаҫакан ҫӗршыва пырса курӑр, эсир ҫав чӗлхепе тата унӑн носильщикӗсемпе тӳрремӗнех паллашма пултаратӑр.
3. Маратх радионе итлӗр те марат телекуравне пӑхӑр. Ҫакӑ сире тӗрлӗ акцентсемпе тата сӑмах стилӗсемпе паллаштарӗ, ҫавӑнпа эсир чӗлхене ҫутҫанталӑк ҫулӗпе вӗренме пултаратӑр.
4. Маратхӑлла кӗнекесем вулӑр. Маратха ҫинчен ҫырнӑ кӗнекесем нумай, вӗсем эсир хӑвӑрӑн словарь запасне анлӑлатас тата чӗлхе грамматикипе тата синтаксиспа паллашас тесе усӑ курма пултаратӑр.
5. Туссене маратхӑна илсе кайӑр. Кирек мӗнле чӗлхене те вӗренмелли чи лайӑх меслетсенчен пӗри-ҫӗнӗ туссем уҫасси, вӗсем ҫав чӗлхене тытса тӑракансем шутланаҫҫӗ. Маратхӑпа, онлайн пекех, хӑвӑрӑн хӑнӑхӑвӑрсене практикацилес тата аталантарас тесе калаҫакан ҫынсемпе хутшӑнӑр.