Якут Чех Кусараш

Якут-тюрк йылме, тушто Россий йӱдвел-эрвелыште пел миллион утла еҥ кутырат. Йылмым шукерте огыл гына официальнын почмаш налынам, ожнысылак якут йылме гыч кусарыме суаплыклан кугу йодмаш уло. Тиде статьяште якут йылмыш кусарымашын кӱлешлыкшым ончена да туддеч поснат, тыгак тиде процесс дене кылдалтше йодыш-влакым каҥашен налына.

Якут йылме Дене Российыште веле огыл, тыгак Монголий гай эллаштат Китай ден Казахстан-влакат ойлат. Тидыже якут йылмыш кусарыме шотышто тӱнямбал йодмаш уло, тыгак эл кӧргыштат лиеш. Якут йылмыш кусарымашын тӱҥ цельже да тудын ӱмбач - тӱҥ паша-тӱҥ калык-влакын общине да интересоватлыме моло вел-влак коклаште кылым куштылемдаш. Кусарымаш тыгак юридический документ, дипломатий соглашений, тунемме материал, тӱшкаувер йӧн да культур йӧн дене кылдалтше материал-влакым да моло документ-влакым пуышаш улыт.

Паша якут йылмыш кусарымашке шумеке, тудын гычат икмыняр кӱлешан проблемым шарнаш кӱлеш. Эн ончычак кутырымо проблеме уло. Мут-влакым каласыме годым якут йылмыште кундемысе диалектын регионысо диалектше шот дене ойыртем уло. Тыгеракын, кусарыше-влаклан тиде кундемысе вариаций-влак дене сайын палыме лияш кӱлеш. Эше ик проблемылан тугай факт шотлалтеш, молан манаш гын, шуко мут кучылтман контекст шот дене икмыняр значениян. Тиде кусарыше-влаклан чын значениян мут але ой-влакым але утларак кӱлешан улмыжым рашемда.

Якут йылмыш кусарыме дене кылдалтше нелылыкым ончыде,тиде процессын кӱлешлыкшым шотлаш кӱлеш. Якут йылме шке шонымыжым почын ойлаш тӱҥалеш гын, якут йылмыш кусарымашын сайлыкше да чын улмыжо утларак кӱлешан лиеш. Сайлыкан кусарымаш-влак культуран диалог ден кыл кучымашым сайлан шотлышашлан кӱлыт, утларакшым тӱҥ общине коклаште, культуржо чӱчкыдын маргализацийлалтеш.

Могай эллаште якут йылме дене ойлат?

Якут йылме дене Российыште, Китай ден Монголий-влак ойлат.

Якут йылмын историйже могай?

Якут йылме-йӱдвел-касвел тюрк йылме-влакын каспий группыштлан кӧра лийше тюрк йылме. Тушто Россий федерацийыште 5000000 еҥ Саха маныт, утларакшым Лена эҥер бассейныште Да тудын вӱдшӧ уке. Якут йылме 14 курым кыдалне икымше литератур деке возен нӧлтшӧ пеш поян литератур историян лиеш. Якут литератур Лишыл Эрвел гыч да Рӱдӧ Азий гыч, тыгак руш писатель ден автор-влакын усталыкыштым виянрак почын ончыктымаште лийын. Якут йылме дене возымо икымше произведенийлаште религий текст-влак лийыныт, тидын шотыштак Коран ден легенде гыч юсуфа да Зуйха нерген легендым кусарыме.
Якут йылме дене возымо икымше оригинальный произведений-влак 19 курым мучаште лийыныт: почеламут, ойлымаш да роман-влак, якут калыкын кече еда илышыж нерген каласкалыше ойлымаш-влак. Якут писатель-влакат шке произведенийыштышт утларак кумда теме-влакым, колонизизм ваштареш кучедалме гай, сибирьысе культурын илыш-йӱлаже да регионысо пызырналт илыше калык-влакын неле положенийыштым шымлаш тӱҥалыныт. 1920-1930 ийыште якут йылме сылнымут ренессансым эртарен, Юрий Чегерев, Анатолий Удыр, Геннадий Титов Да Иван Тазетдинов Гай писатель-Влакын вуйлатыме Пашаштым вуйлатен. Тиде жапыште якут йылме дене савыктыме книга чот кугемын, тыгак тиде йылмым виктер да административ документлаште кучылтмаш кугемын.
Таче якут йылме тудын носитель - влак коклаште уэш ылыжеш, тушто икмыняр у газет ден журнал лектеш. Тыгак якут йылмым Россий деч ӧрдыжтӧ шымлаш оҥай кушкеш, икмыняр университет тиде йылме дене курсым темлат.

Кӧ топыш пура-5 еҥ якут йылмым вияҥдымашке эн кугу надырым пыштыше?

1. Юрий Николаевич Виноградов-лингвист – историй да филолог; 2. Степан Георгиевич Отро-якут поэт, драматург, прозаик да кусарыше; 3. Олег Михайлович Беляев-якут литературовед ден публицист; 4. Лилий Владимировна Багутдинова-якут фольклорист; 5. Акулина Павловна-диалектологийым лексикограф да шымлыше.

Якут йылмын структуржым кузе ыштыме?

Якут йылме тюрк йылме ешыш пура да Йӱдвел-эрвел группын ужашыже лиеш. Тиде агглютинатив йылме, мом ончыкта, тудо у значенийым да формым ыштышашлан мутым ешараш лиеш. Якут йылме кӱкшӱ флекс дене ойыртемалтеш,мут шке формыжым предложенийыште кучылталтме семынак вашталта. Лӱм мут, олмештыш мут, пале мут да глагол-влак шкеныштын формыштым контрекст шот дене ончыкташ йӧршешлан чыштырат.

Кузе якут йылмым утларак сай йӧн дене тунемаш?

1. Якут йылме але инструкторлан тунемме книган экземпляржым налза. Тиде материаллаште кондымо урокым шымлымаш-йылмым саемдыме годым тунем шуаш сай йӧн.
2. Ойлымаште да аудиторийыште практиковатлыза. Кеч - могай йылмым тунемаш-практиковатлаш, садлан практиковатлаш лийме йолташыжым муаш тыршыза.
3. Якут йылме дене возымо материалым лудса. Тиде тыланда йылмын структуржым да грамматикыжым умылаш полша.
4. Якут-влакын культурышт да историйышт дене палыме лийза. Те еҥ-влак нерген да нунын илыш-йӱлаштым утларак паледа гын, тиде тыланда йылмым утларак умылаш полша.
5. Якут ЕШЫМ ончыза да колыштса. Онайн-ресурс шуко уло, тидын шотыштак радиопрограмме да телеото-влак, нуно тиде йылме дене пайдаланаш лийме улыт.
6. Якутий Дек Мийыза. Жапым регионышто эртарымеке, йылмыш возаш да йылме носитель-влак дене кутыраш йӧным муыда.

Чех-тӱняште ик эн оҥай йылме. Тушто 10 миллион утла еҥ маныт, да тудо Чех Республикын культуржын кӱлешан ужашыже улеш. Чех кусарымашым кучылтмаш тендан бизнесда, веб-сайт але коммуникацийда кӱлешан рынкым авалташ кӱлшӧ кынерализаций лийшаш.

Чех кусарышын суаплыкшо нерген пунчалым лукмо деч ончыч чех гыч чын кусарымашын йӧсылыкшым умылаш кӱлеш. Чех - славян йылме гыч тӱҥалына, а тидыже шке шкешотан грамматике структурыжым, вес алфавит ден икмыняр диалектшым ончыкта. Кусарыше-влакым сайын кусараш чех йылме дене, кусарыме кусарыме йылмымат сайын кучыман.

Кусарыме шотышто ӱшанле суаплык кӱлеш гын, тыланда чех йылме дене паша опытан компанийым кычалман. Нуно раш да шымлыше культур ойыртемым пуэн кертшаш улыт. Сай кусарыше тыгак верысе культурын келге шинчымашан улмыжо, контентым локерализацийлен да культур дене келшен толмыжым пален налаш тӱҥалеш.

Кусарыме сайлыкат чех йылмыш кусарыме суаплыкым ойырен налме годым кӱлешан. Кусарыше-влак увертарымашым тонн ден оригинальный текстым лӱдыктымылан шотлыдеак раш да раш намиен шуктышаш улыт. Публикаций деч ончыч рашемдаш кӱлеш: кусарымым чех йылмын чын носительже терген.

Пытартышлан, чех йылмыш кусарыме сай службо вашке заказым шукташ йӧным ышта. Жап кеч-кунамат пеҥгыде рольым модеш, кунам кынервуй нерген мут пура, сандене те пален налшаш улыда: сайлымаш сервисланда палемдыме жапыште сайлыклан эҥгек деч посна пуалт кертеш.

Паша чех йылмыш кусарымашке шумеке, йылме ден культурым умылышо профессионал службым муаш кӱлеш. Чын суаплыкым кучылтын, те гарантлен кертыда: тендан контентда чылтак кынерализацийлалтеш, пайдалын пуымо да чех йылме дене кутырышо калыкым сайын вашлийыт.

Могай эллаште чех йылме дене ойлат?

Чех йылме дене тӱҥ шотышто Чех Республикыште ойлат. Австрийыште, Германийыште, Венгрийыште, Польший Ден Украиныште тыгак чех йылме дене кутырышо калык шуко ила. Тушто тыгак вес эллаште Еҥ-Влак Шагалрак улыт, Австралий, Канаде, Хорватий, Франций, Италий, Румыний, Сербий да Ушымо Штат-влак.

Чех йылмын историйже могай?

Чех йылме-индоевропысо ешыш пурышо касвел славян йылме. Тудо Мутер-Влак дене пеш чак кылдалтын да Чех Республикын официал йылмыжлан шотлалтеш. Тиде йылме курым мучко латынь, немыч да польский йылме-влакын пеҥгыде влиянийышт лийын.
Тиде йылмын эн ондак свидетельствыже 10 курымлан шотлалтеш, кунам тудо тенийысе Чех Республикын территорийыштыже икымше гана документацийлалтын. Тунам тиде йылме богодемский семын палыме лийын да тудын нерген тӱҥ шотышто Юмындаҥ регионышто ойленыт. Оригинал йылмын южо палыже эше аралалт кодын гынат, 11-12 курым мучко старославян йылме гыч эволюций корно дене каен.
14 курымышто чех йылме возен ямдылыме формо дене возаш тӱҥале, да кокла шот дене палыме йылмын эр версийже сӱретлалте. Тиде жапыште йылме латынь, немыч да польский йылме-влакын влиянийыштлан кӧра икмыняр вашталтыш лийын да эркын-эркын кызытсе чехыш савырнен.
1882 ийыште чех йылме стандартизацийлан негызлан шотлалтше чех грамматикыжым савыктен луктын. Варарак тиде йылме 1943 ийысе чех орфографий нерген Закон дене келшышын университетлалтын, тудыжо Пӱтынь Чех Республиклан чумыр возымо йылмым палемден.
Тылеч вара йылме вияҥаш тӱҥалын, тачат тушто 9 миллион утла еҥ Чех Республикыште да Словак-влак ойлат.

Чех йылмым шымлымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?

1. Ян Гусс (ок.1369-1415): чех религий реформо, Карл университетыште теологийым философ ден туныктышо ян Гусар чех йылмым вияҥдымашке келге влиянийым ыштен. Тудын проповеденийже ден влияний пашаже-влак чех Йылмыште тудым официальнын савыктыме статусшым пеҥгыдемдаш полшеныт.
2. Вцлав Яклака (1883-1949): Палыме чех лингвист ден профессор славян йылме-влакын Прагыште Кумдан палыме профессорышт, Вцлав Чех йылме дене моткоч шуко пашам авторлан шотлалтеш, тидын шотыштак чех грамматике да орфографий. Тудат 1926 ийыште приниматлыме чехословак нормым ямдылымашке надырлан да тачат чех йылмын официал стандартше лийын кодеш.
3. Немычын боженаже( 1820-1862): шкенжын "Лыве" романже (Кувавай), Немыч-влакын Юмыжо чех йылме дене возымо ик авторланат кӱлешан лийын. Тудын пашаже чех литератур йылмын шочашыже полшен да тудым литературышто кумдан кучылташ полшен.
4. Юнгман (1773-1847): Поэт ден лингвист, Йозеф Юнгман кызытсе чех йылмым формылымаште кугу рольым шуктен. Тудлан чех йылмыш моло йылме гыч ятыр мутым пуртымо, немыч, итальянский да француз йылме гай-влакым да литератур йылмын вияҥмаштыже полшышаш улыт.
5. Прокоп Дивиш (1719-1765): Лингвист ден полиглот, Прокоп Дивиш чех лингвистикын ик родо-тукымжылан шотлалтеш. Тудо таҥастарыме лингвистике, грамматике да фонологий дене шуко возен, да тудлан чех йылмым оформитлыме да тудым официальнын савыктыме годым полышым возен пуа.

Чех йылмын структуржым кузе ыштыме?

Чех йылме касвел славян йылме улеш, тиде ешыштак, моло славян йылме-влакат, польский, словак да руш-влакат улыт манын ончыкта. Тудын моло йылме дене таҥастарымаште пеш сай характеристикыже уло.
Чех-тиде флексный йылме, мут-влак шке формыштым предложенийыште нунын функцийышт шот дене вашталтат манын ончыкта. Тудо тыгак приставке ден суффикс-влакын у мут ыштымашке але нюанс значенийым ончыктышашлан ешаралтмыштым ончыкта. Чех йылмыште шым падеж(англичан йылме дене таҥастарымаште кокыт - подлежащий да объект). Шым падеж предложенийыште лӱм мут, олмештыш мут, пале да числа-влакым тарватат да предложенийыште мут рольым ончыктат.
Пытартышлан, чех йылме-тиде пеш виян фонетике йылме, возен пуымо да устный мут-влак коклаште икгай значениян. Тиде паша нерген куштылгын ойлаш да каласкалаш, мутын значенийжым умылыде ойлаш тоштеш.

Кузе чех йылмым утларак чын йӧн дене тунемаш?

1. Чех грамматикын негызшым да кутырымашым тунемаш тӱҥалза. Йылме негызым тыланда лукташ полшышо шуко книга да онайн-ресурс уло.
2. Мутер запасыш шичса. Умылымашын негызшым ышташ сравоч мут-влакым да чӱчкыдын кучылталтше мут-влакым тунемза.
3. Шкендам утларак неле теме дене тергыза. Кутырымо да возымо йылмыдам пӱсемдыза, йыгырмут предложений-влакым, глагол формым да тӱрлӧ жапым практикылыза.
4. Йылме нумалше-влакым колыштса да вес элысе фильм-влакым ончыза. Йылмын ойлымыжым да умылымыжым шуараш, тӱшкаувер йӧнын средстважым, телепрограммым, радиостанцийым да кӱвуйым тунемза, чех-влакын акцентыштым да порысыштым колаш да нунын деке шӱмаҥаш.
5. Эртарыза жапым чехото элыште. Тиде эн сай йӧн йылме да культурыш пӱтынек шыҥдаралтеш. Тидым ышташ ок лий гын, йылме носитель-влак дене кутырен ончыза але чех йылме тӱшка але обществе-влак дене мутланаш.