Ingoa * Korero Whakamāoritia

Ko te reo ingarihi te reo e tino kōrerohia ana i te ao, ā, he piriti i waenganui i ngā ahurea mō te iwi puta noa i te ao. Kei te piki haere te hiahia mō te whakamāoritanga ingarihi, i te mea he maha ake ngā pakihi, ngā kāwanatanga me ngā whakahaere e mōhio ana ki te uara o te whakawhitiwhiti kōrero i ngā ārai reo.

Ko te tukanga o te whakamāoritanga ingarihi ko te tango i tētahi tuhinga pūtake i tuhia ki tētahi reo, ā, ka huri hei reo kē, me te kore e ngaro i tētahi o ngā tikanga taketake. He māmā noa iho tēnei ki te whakamāori i tētahi kīanga, he matatini rānei ki te waihanga i tētahi pukapuka katoa, i tētahi whakamōhiotanga umanga rānei i roto i ngā reo rerekē e rua.

E whakawhirinaki ana ngā kaiwhakamāori ingarihi ki ngā momo taputapu me ngā tikanga hei whakarite i te tika o te whakamāoritanga. Me tino mōhio rātau ki ngā reo e rua, ā, ka taea e rātau te whakamāori tika i ngā āhuatanga i roto i te tikanga me te horopaki. Hei taapiri, ko nga kairangahau reo e tohunga ana ki te whakamaoritanga ingarihi me tino mohio ki nga kupu ahurea, nga waahi me nga tikanga.

He maha nga tau o te ako me te mahi hei kaiwhakamaori ingarihi whai hua, a he maha nga mea e whiriwhiri ana ki te whai i te tiwhikete ma nga hononga kaiwhakamaori kua whakamanahia, i nga whare wananga ranei. Ko tēnei tiwhikete ehara i te whakaatu noa i ō rātou pūkenga, engari ka whakarite hoki kia tutuki i a rātou mahi ētahi paerewa kounga me te mahi i whakaritea e te rōpū ngaio. Ka āwhina hoki te tiwhikete i ngā kaiwhakamāori ingarihi kia noho hou ki ngā whanaketanga o te ahumahi hou.

He pūkenga nui te whakamāoritanga ingarihi e āhei ai ngā tāngata mai i ngā momo papamuri rerekē ki te whakawhitiwhiti kōrero ki a rātou anō, ki te whakawhiti whakaaro me ngā wheako. I te mea kei te haere tonu te ao ki te ao me te honohono, ko te whakamaoritanga ingarihi he taonga nui i roto i nga pakihi, hapori me nga kaupapa torangapu.

Ko tehea whenua te reo ingarihi e korerohia ana?

He reo whānui te reo ingarihi, ā, ko te reo mana i roto i ngā whenua maha huri noa i te ao, tae atu ki te Hononga o Amerika, Te United Kingdom, Canada, Ahitereiria, Ireland, Aotearoa, Awherika ki te tonga, Jamaica, me ētahi atu whenua i Te Karipiana me ngā Moutere o te Moananui a kiwa. He reo mana hoki te reo ingarihi i Inia, Pakistan, Philippines, me ētahi atu whenua maha i Awherika me Ahia.

He aha te hitori o te reo ingarihi?

Ko te reo ingarihi kei roto i te whanau reo Tiamana ki te Hauauru, e whakapono ana i ahu mai i te tupuna noa o nga reo Tiamana katoa, Proto-Tiamana. E whakaarotia ana i whakawhanakehia tēnei reo-tuhi i waenganui i te 1000 me te 500 BC i Te mea ko Te raki o Tiamana me Scandinavia inaianei.
Mai i reira, he maha nga reo Tiamana motuhake i whakawhanakehia i roto i nga rautau, ko etahi o enei i riro hei Anglo-Frisian, old English, me Old Saxon. Ko te reo ingarihi tawhito te reo i korerohia i Ingarangi tae noa ki te 1150 ad i te wa i tiimata ai te whanake ki te mea e kiia nei ko Te reo ingarihi Waenganui. Ko tēnei wā whakawhiti e tohuhia ana e te whakataki o ngā kupu wīwī i whakaaetia hei wāhanga o te Wikitōria Norman i te tau 1066.
I te wā o Chaucer i te tōmuritanga o te rau tau 1300, kua noho te Reo ingarihi Waenganui hei reo nui o Ingarangi, ā, i tino whakaawetia e te reo wīwī me te reo rātini. I te tīmatanga o te rau tau 1500, kua huri tēnei momo reo ingarihi hei reo e mōhiotia whānuitia ana, e whakaaetia ana hoki i tēnei rā hei Reo ingarihi O Nāianei.
Ko te reo ingarihi O mua kaore i te rite puta noa i te ao, a he rereke te whakamahinga o nga whenua me nga rohe rereke. Hei tauira, ko te reo ingarihi Tuatahi o Amerika i timata ki te wehe atu i te reo ingarihi o ingarangi i te rautau 17.
I tēnei rā, he maha ngā kupu hou me ngā kīanga kua tāpirihia ki te reo ingarihi nā ngā huringa ahurea me te hangarau nui mai i te Industrial Revolution. Hei taapiri, ko nga hangarau whakawhitiwhiti korero o te ao e puta mai ana me te piki haere o te haerere o te ao kua arahi ano ki te tango i nga neologisms maha. Ko te reo ingarihi te reo e tino whakamahia ana i te ao.

Ko wai ngā tāngata e 5 kua tino whai wāhi ki te reo ingarihi?

1. William Shakespeare Te kaituhi whakaari rongonui i te reo ingarihi, E kiia ana ko Shakespeare te kaihanga o nga mano kupu me nga rerenga korero e whakamahia ana i tenei ra.
2. Ko Geoffrey Chaucer-Tetahi o nga kaituhi tuatahi e mohiotia ana ki te tuhi i te reo ingarihi Waenganui, ko ana mahi e whakawhiwhia ana ki te awhina ki te whakarite i te reo.
3. Samuel Johnson-He maha nga wa e kiia ana ko te papa o nga tuhinga ingarihi, i kohia e ia te papakupu ingarihi tuatahi.
4. John Milton-Ko Tana waiata nui Paradise Lost tetahi o nga mahi tino whai mana o te waiata i te reo ingarihi.
5. William Tyndale-He tangata nui i roto i te English Reformation, ko ia te tangata tuatahi ki te whakamaori i te Paipera ki te reo ingarihi mai i ona puna hiperu me te kariki taketake.

He aha te hanganga o te reo ingarihi?

He reo tātaritanga te reo ingarihi, arā, ka wehewehe i ngā kupu ki ngā morphemes pakiaka takitahi, ki ngā wae whai tikanga rānei. Ka whakamahia e ia te raupapa kupu, kaua ko te ira tangata, ko nga mutunga ranei, hei tohu i te hononga i waenga i nga kupu i roto i te rerenga korero. He tauira taatai tino pakeke ano hoki te reo ingarihi, me te raupapa kaupapa-kupu-taonga i roto i ona rerenga korero. Hei taapiri, ka whakamahia e te reo ingarihi he raupapa ingoa-taapiri tino tika ka whakamahia ana nga ingoa maha hei whakaahua i tetahi ingoa kotahi.

Me pehea te ako i te reo ingarihi i te huarahi tika?

1. Hanga he mahere. Whakatauhia te maha o nga haora ia wiki ka taea e koe te whakatapua ki te ako i te reo ingarihi, me te roa e hiahia ana koe ki te whakapau i ia mahi.
2. Tīmata ki te basics. Ako i te wetereo taketake me te kupu e hiahiatia ana ki te tīmata i roto i te korero me te māramatanga o te reo.
3. Rumakina koe. Ngana ki te rapu huarahi ki te karapoti ia koe ki te reo. Mātakitaki i ngā kiriata, whakarongo ki ngā waiata me ngā kōrerorero, me te pānui pukapuka me ngā maheni i te reo ingarihi.
4. Kōrero ki te iwi. Whakaarohia te whakauru atu ki tetahi akomanga korero, ki tetahi hapori ipurangi ranei hei mahi i to reo ingarihi me nga kaikorero taketake.
5. Tangohia akoranga ipurangi. He maha nga akoranga ipurangi me nga akoranga ka taea te awhina i a koe ki te ako i te reo ingarihi i roto i te huarahi hanganga me te ngahau.
6. Mahi wā. Whakaritea te wa ki te mahi i te korero me te tuhi i te reo ingarihi i nga ra katoa. Ahakoa ko reira anake hoki te meneti torutoru, kia tino piri koe ki tou hōtaka, me te pupuri i mahi.

Ko te reo māori tētahi reo taketake o Aotearoa, ā, ko te reo mana o Te iwi Māori. E kōrerotia ana e te 130,000 tāngata puta noa i te ao, ko te nuinga kei ngā moutere ki te Raki me te Tonga o Aotearoa. E kiia ana ko te reo Maori he reo polynesian, he mea nui ki te ahurea Maori me te taonga tuku iho. I ngā tau tata nei, kua nui haere te rongonui o Ngā ratonga whakamāoritanga Maori mō ngā pakihi, ngā whakahaere, me ngā tāngata e hiahia ana ki te kōrero ki te iwi Maori, ki te ako noa atu rānei mō te reo.

He tukanga matatini te whakamāoritanga Maori nā te mea he tino horopaki te reo, ā, ka tere te huri i runga anō i te āhuatanga. Koia i nui ai te utu i tētahi kaiwhakamāori ngaio e mōhio ana ki te reo, e mārama ana hoki ki ōna āhuatanga. Ko ngā kaiwhakamāori Māori ngaio he kaikōrero taketake o te reo, ā, he nui te whakangungu i ngā āhuatanga ahurea o te reo.

Na te uaua o te whakamāoritanga Maori, ka nui te utu. Heoi, he mea utu tonu. Ehara i te mea ka whiwhi koe i tētahi whakamāoritanga tika, engari ka whakapai ake hoki koe i te whakawhitiwhiti kōrero i waenganui i ngā ahurea, ka whakanui i te māramatanga, ka hōhonu ake hoki i ngā hononga.

I te wa e mahi ana me te kaiwhakamaori Maori, he mea nui kia nui ake te horopaki ka taea. Kei roto i tēnei ko te hunga e hiahiatia ana, te whāinga, me ētahi atu mōhiohio e hāngai ana. Mā te mahi i tēnei ka āwhina ki te whakarite kia tika, kia mārama hoki tō whakamāoritanga.

I te katoa, ka taea e Ngā ratonga whakamāoritanga Maori te āwhina ki te whakatikatika i te gauta i waenganui i ngā ahurea, me te whakatuwhera i ngā tūponotanga hou mō te pakihi me te whakawhitiwhiti kōrero. Mā te utu i tētahi kaiwhakamāori Māori ngaio, ka taea e koe te tino mōhio kei te tika, kei te whakaute hoki tō karere.

Ko tēhea whenua te reo māori e kōrerohia ana?

Ko te reo māori tētahi reo mana o Aotearoa. Ka kōrerotia hoki e Ngā hapori Maori i Ahitereiria, Canada, me USA.

He aha te hītori o te reo māori?

Kua neke atu i te 800 tau e kōrerohia ana, e whakamahia ana hoki te reo Maori i Aotearoa, ā, koia tētahi o ngā reo tawhito rawa o te ao. Ko ona putake ka taea te whai mai i nga manene Polynesian i tae mai ki te moutere i te rautau 13, me te kawe mai i to raatau reo tupuna. I roto i nga rau tau, ka whanake te reo, ka mau ki ona ake ahuatanga motuhake i te mea i uru ki etahi atu reo me nga reo o te rohe. I tino whāiti te reo ki ngā tikanga ā-waha tae noa ki te tīmatanga o te rau tau 1800, i te wā i tīmata ai ngā misionare Karaitiana ki te whakamāori i ngā kuputuhi ki te reo Maori. I te wā i neke atu ai A Aotearoa ki te manapori me te mana whenua i waenganui o te rau tau 1900, ka whakawhiwhia te reo ki te mana ā-ture, ā, ka noho hei wāhanga nui o te tuakiri ā-motu o Aotearoa. I tēnei rā, kei te whakamahia whānuitia tonu te reo Maori puta noa i te motu, ā, e whakaakona ana ki ngā kura puta noa i te motu.

Ko wai ngā tāngata e 5 kua tino whai wāhi ki te reo māori?

1. Sir Apirana Ngata: ko ia Te Mema Tuatahi O Te Paremata Maori (1905-1943) a ko ia te kaha i muri i te whakaoranga o te reo Maori na roto i te whakamahinga mana o te it i roto i te maatauranga a te iwi me te whakamaoritanga o nga pukapuka ki te reo.
2. Te Rangi Hīroa (Sir Pita Hēnare): He kaiārahi Māori nui ia i whai wāhi ki te Whakatairanga i te ahurea Māori me Te Pākehā, ā, i āwhina hoki ia ki te whakatairanga i te whakamahinga o te reo Māori i ngā āhuatanga katoa o te hapori.
3. Ko Nganeko Minhinnick Te wahine: he tino whai pānga ia ki te whanaketanga o Te reo irirangi Maori, ngā hākari me ngā whai wāhitanga mātauranga, ā, he whai pānga ki te whakawhanaketanga o te Ture Komihana Reo Maori 1987.
4. Ko Kōkakai Hipango: ko ia te Wahine Maori Tuatahi i riro hei kaiwhakawa O te Kooti nui o Aotearoa, a he mea rongonui ia mo tana tautoko i te whakaoranga o te reo Maori.
5. Te Taura Whiri i te Reo Māori (Māori Language Commission): e mahi ana te Komihana reo Māori ki te whakatairanga me te tiaki i te reo māori. Mai i tōna whakatūnga i te tau 1987, kua whai wāhi te Komihana ki te āwhina ki te whakaoranga i te reo mā te whakawhanake i ngā rauemi hou, ngā tikanga whakaako me ngā kaupapa mātauranga.

He pēhea te hanganga o te reo māori?

He Reo Polynesian te reo Maori, ā, he maha ngā ingoa me ngā kupu iti e tohu ana i tōna hanganga. Ka whakamahia e ia he pūnaha taurangi ki ngā tikanga motuhake i roto i ngā kupu, e mōhiotia ana ko te wetereo waihanga. He maha hoki ngā oro me ngā pūāhua e whakamahia ana hei hanga kupu whai tikanga. He tino koreutu te raupapa kupu, ahakoa ka taea te pakeke i etahi horopaki.

Me pēhea te ako i te reo māori i runga i te huarahi tika?

1. Ka Uru koe ki Te reo Māori me te ahurea: Tīmata ki te haere ki tētahi akomanga reo Māori, pērā i ērā e whakaratohia ana e Te Wanata o Aotearoa, e tō iwi ā-rohe rānei. He mea nui kia mārama ki te horopaki ahurea e whakamahia nuitia ana te reo Māori me ngā tikanga.
2. Whakarongo, mātakitaki me te pānui i te nui o Te reo Māori ka taea: Kimihia te reo irirangi Māori (hei TAUIRA, RNZ Māori), mātakitaki i ngā hōtaka pouaka whakaata Me ngā kiriata Māori, pānui pukapuka, pakiwaituhi me ngā kōrero i Te Reo Māori, me te whakarite kia whakahokia mai ngā mea e rongo ana koe, e kite ana hoki.
3. Practice speaking the language: Ngana ki te kimi whai wāhitanga ki te kōrerorero ki ngā kaikōrero Māori taketake pēnei i te whānau, i ngā hoa rānei, ki te haere rānei ki Ngā kaupapa Māori me kohanga reo (Ngā pokapū ako kōhungahunga e arotahi ana ki te reo Māori).
4. Whakamahia ngā rauemi ipurangi hei āwhina i a koe ki te ako: He maha ngā rauemi ipurangi e wātea ana, pēnei i ngā papakupu Reo Māori, ngā pukapuka tā me ngā pukapuka oro, Ngā hongere YouTube me ngā rōpū pāpāho pāpori e tautoko nui ana i ngā ākonga reo Māori.
5. Kia ngahau: Ko Te Ako i te reo me waiho hei wheako ngahau me te utu, na kaua e kaha ki te wero-tangohia tetahi taahiraa i te wa me te koa ki te haerenga!