çevirce

Kategori: SÖZLÜK

  • Türkçe Sözlük C Sayfa 3

    camlatma * Camlatmak işi.
    camlatmak * Cam taktırmak.
    camlı * Cam takılmış, cam geçirilmiş, camı olan.
    camlıköşk * Saraylarda veya bahçelerde soğuktan korunmak için camla örtülmüşoda, salon.
    camlık * Camlıçerçeve ile bölünmüşyer.
    * Çiçek, sebze gibi bitkileri dışetkenlerden korumak için yapılmışküçük limonluk, camekân.
    camsı * Cam gibi saydam, cama benzer.
    * Yerin içinden yüze çıkan erimişsıcak maddelerin, soğuma sırasında billûrlaşmayıp biçimsiz olarak
    katılaşmışdurumu.
    camsız * Camı olmayan.
    can * İnsan ve hayvanlarda yaşamayısağladığına ve ölümle vücuttan ayrıldığına inanılan madde dışıvarlık.
    * Yaşama, hayat.
    * Güç, dirlik.
    * Kişi, birey.
    * İnsanın kendi varlığı, özü.
    * Gönül.
    * Bektaşîlik ve Mevlevîlikte tarikat kardeşi.
    * Yakınlık duygusu belirten bir seslenme sözü.
    * Çok içten, sevimli, sevilen, şirin.
    can acısı * Vücudun herhangi bir yerinde duyulan şiddetli acı.
    can alacak nokta (veya yer) * bir şeyin en önemli yeri.
    can alıcı * En önemli, en çarpıcı.
    * Azrail.
    can alıp can vermek * ölüm sıkıntısıve acısı içinde bunalmak.
    can arkadaşı * Bkz. can dostu.
    can atmak
    can başüstüne * istenilen şeyin büyük bir memnunlukla yapılacağınıanlatır.
    can başına sıçramak * çok korkmak.
    can bayılmak * iç geçmek, takatsizlik göstermek.
    can beraber * Çok sevgili.
    can beslemek * kaygısızca yiyip içip rahatına bakmak.
    * başkasının yiyeceğini, içeceğini sağlamak.
    can boğazdan gelir (veya geçer) * insan yiyeceğine önem vererek güçlenebilir veya yemeden yaşamak mümkün değildir.
    can borcunu ödemek * ölmek.
    can bunaltısı * Aşırıüzüntü sebebiyle canın sıkılma, bunalma hâli.
    can cana, baş başa * herkesin kendi canının, kendi başının kaygısına düştüğü bir tehlike anınıanlatır.
    * birbirini seven iki kişi bir arada yalnız olarak.
    can ciğer * Çok yakın, sıkıfıkı, pek içten (arkadaş).
    can ciğer kuzu sarması * içli dışlı, candan, pek içten.
    can ciğer olmak * birbiriyle çok yakın arkadaşolmak.
    can cümleden aziz * insanın kendisi herkesten önce gelir.
    can çabası * varlığınıkanıtlama amacıyla aşırı gayret.
    can çekişmek * ölmek üzere bulunmak.
    * sona ermek, tükenmek, bitmek.
    can çekişmektense ölmek yeğdir * bir işte çeşitli sıkıntıve üzüntülerle karşılaşıp olağanüstü gayret harcamaktansa o işten vazgeçmek daha
    iyidir.
    can çıkmayınca (veya çıkmadan) huy çıkmaz * insanıalışkanlıklarından, huylarından vazgeçirmek mümkün değildir.
    can damarı * En önemli veya hassas nokta, bir şeyin yaşaması için en önemli araç.
    can damarına basmak * bir işin en önemli yönü üzerinde durmak.
    can dayanmamak * bir şey karşısında insanın dayanıklılığıelden gitmek.
    can derdinde olmak * zor bir durumdan kurtulmaya çalışmak.
    can derdine düşmek * ölüm korkusuna kapılmak.
    can direği * Kemanın içinde, alt ve üst kapaklarıarasında dikili duran çubuk.
    can dostu * Pek içten dost.
    can düşmanı * Aşırıdüşmanlık güden kimse, öldürmeyi bile düşünen düşman.
    can eriği * Genellikle yeşilken yenen sert, sulu bir tür erik.
    can evi * Yüreğin altındaki bölge.
    * En duyarlıyer, yürek.
    can evinden vurmak * en etkileyici yönünden saldırmak.
    can feda * Çok imrenilen iyi veya güzel şeyler, davranışlar karşısında söylenir, can kurban.
    can gelmek * canlanmak, güçlenmek.
    can gözdesi * Sevgili.
    can havli * ölüm korkusu.
    can havli ile…
    * ölüm korkusundan doğan güçlü bir tepki ile.
    can kalmamak * bitkin bir duruma gelmek, gücü tükenmek.
    can kaygısına düşmek * her şeyden vazgeçip sadece kendi hayatınıkoruma veya kurtarma çabasında olmak.
    can korkusu * Bkz. can havli.
    can korkusu * Ölüm korkusu.
    can kulağı * çok yakın dost, sırdaş.

  • Türkçe Sözlük C Sayfa 4

    can kulağı ile dinlemek * büyük bir dikkatle dinlemek.
    can kurban * Can feda.
    can kuşu * Ruh.
    can noktası * En önemli husus, vurgulanması gereken yer.
    can olmak * sevimli, hoşgörünmek.
    can pahasına * canınıvererek veya tehlikeye koyarak.
    can pazarı * Herkesin kendi canının kaygısına düştüğü ve kendini kurtarmaya çalıştığı bir durum.
    can sağlığı * İnsanın sağve sağlıklı olması.
    can sevecek bir şey * hoşa gidecek bir şey.
    can sıkıcı * Üzüntü yaratan, üzücü.
    can sıkıntısı * yapılacak bir işolmamaktan ve hiçbir şeyle oyalanma imkânı bulunamadığı için duyulan tedirginlik,
    bunalım.
    can sıkmak * bıkkınlık vermek.
    can sohbeti * İçtenlikle konuşan çok yakın dostlar bir arada söyleşip dertleşme.
    can tahtası * Göğüs kemiği.
    can vermek * ölmek.
    * ruha güç vermek.
    * canlanmasına yol açmak.
    * bir şeyi çok istemek.
    can yakmak * zulmetmek, eziyet etmek.
    * bir kimseyi büyük zarar ve ziyana sokmak.
    * üzmek, acıvermek.
    can yeleği * Bkz. cankurtaran yeleği.
    can yoldaşı * Yalnızlıktan kurtulmak için birlikte yaşanılan (kimse vb.).
    cana * Sevgiliye hitap sözü.
    cana can katmak * yaşama gücünü artırmak.
    cana kıymak * öldürmek.
    cana minnet saymak (veya bilmek) * bir lütuf olarak kabul etmek.
    cana yakın * Sevimli.
    cana yakınlık * Cana yakın olma durumu.
    canan * Gönülden sevilen, gönül verilmişolan kadın, sevgili.
    * (tasavvufta) Tanrı.
    canavar * Masallarda sözü geçen yabanî, yırtıcıhayvan.
    * Kurt, domuz gibi cana kıyan yaban hayvanı.
    * Haşarı, yaramaz çocuk.
    * Acımasız, kötü ruhlu, zalim (kimse).
    * Köpek balığı.
    canavar düdüğü * Taşıtlarda bulunan, tiz ses çıkaran alet.
    * Acıacıses çıkaran ve uzaklara kadar tehlike işareti vermek için kullanılan düdük.
    canavar gibi * iri yarı, saldırgan.
    * çok fazla.
    canavar kesilmek * hırçınlaşmak, canavar gibi olmak.
    canavar otu * Canavar otugiller familyasının örnek türlerinden olan ve kenevirle tütün köklerinin asalaklarından biri
    sayılan çiçekli bitki (Orobanche ramosa).
    canavar otugiller * Bitişik taç yapraklı iki çeneklilerden, tarım bitkilerine zarar veren asalak bir bitki familyası.
    canavarca * Canavar gibi, canavara uygun düşen biçimde.
    canavarlaşma * Canavarlaşmak işi.
    canavarlaşmak * Canavar gibi davranmak.
    * Korkunç, ürkütücü bir durum almak.
    canavarlık * Canavar gibi davranma.
    cancağız * Cancağızım sözünde sevgi ve teklifsizlik; cancağızı isterse deyiminde ise önemsemezlik anlatır.
    candan * İçten, yürekten, gönülden, samimî.
    * İçtenlikle, istekle, ilgiyle.
    candan candan * İçtenlikli bir biçimde.
    candan geçmek * ölmek.
    candan yürekten * içtenlikle.
    candanlık * Candan olma durumu.
    candarma * Jandarma.
    canfes * Üzerinde desen bulunmayan, ince dokunmuş, parlak, tok, ipekli kumaş.
    * Bu kumaştan yapılmış.
    canfes gibi yaprak * (asma ve dut yaprakları için) ince, taze ve sinirsiz yaprak.
    canfeza * Türk müziğinde çok az kullanılmış bir birleşik makam.
    cangıl * Bkz. cengel.
    * Karışıklık, kargaşa.
    cangıl cungul * Hayvanlara takılan çanların veya başka maden eşyanın çıkardığıkaba sesleri anlatır.
    * Bu biçimdeki gürültü.
    canhıraş * Yürek paralayan, kulak tırmalayan, acı, tüyler ürpertici.
    canıacımak * çarpma, vurma vb. sonucu acıduymak.
    * üzülmek, rahatsız olmak.
    canıağzına (veya boğazına) gelmek * büyük bir tehlike karşısında ölecekmişgibi bir korkuya kapılmak.
    * aşırıduygulanmak, çok heyecanlanmak.

  • Türkçe Sözlük C Sayfa 5

    canı burnuna (veya burnundan) gelmek * bir şey yaparken çok zorluk çekmek.
    canı burnunda olmak * çok yorgun ve bezgin olmak.
    canıcana ölçmek * başkasına yapılacak şeyi kendine yapılacak gibi düşünmek.
    canıcanına (veya içine) sığmamak * sabırsızlık göstermek, tahammül etmemek.
    canıcebinde * zayıf ahlâklıkimse.
    canıcehenneme * sevilmeyen bir kimse için duyulan öfke ve nefreti bildirir.
    canı çekilmek * (vücudun herhangi bir organı için) canlılığı azalır gibi olmak.
    * içi ezilmek.
    canı çekmek * bir şeyi istemek, istek duymak, arzulamak.
    canıçıkasıca! * “büyük zarara veya kötülüğe uğrasın, perişan olsun, ölsün” anlamlarında kullanılan bir ilenme sözü.
    canıçıkmak * çok yorulmak veya çok zorluk çekmek.
    * ölmek.
    * çok yıpranmak.
    canıçıksın! * “ölsün, gebersin” anlamında bir ilenme sözü.
    canı gelip gitmek * ayılıp bayılmak.
    * ümit ve ümitsizlik arasında kalıp heyecanlanmak.
    canı gelmek * yeniden canlanmak, canıyerine gelmek.
    canı gibi sevmek * çok güçlü bir sevgiyle bağlanmak.
    canı gitmek * özen gösterilen, çok sevilen bir şeye zarar gelecek diye kaygılanmak.
    canı gönülden (veya canıyürekten) * içtenlikle, çok isteyerek.
    canı ile oynamak * tehlikeli işlerle uğraşmak.
    canı ile uğraşmak * ağır hasta olmak, ölüm döşeğinde can çekişmek.
    * büyük sıkıntıya düşmek.
    canı istemek * heves duymak.
    canı isterse * (olumsuz bir cevap karşısında) “kabul etmezse etmesin!” anlamında kullanılır.
    canıpek * Acıya, sıkıntıya karşıdayanıklı.
    canısağolsun! * üzülmeye gerek olmadığınıkarşıtarafa bildirmek için kullanılır.
    canısıkılmak * içi sıkılmak, yapacak bir işi olmamaktan tedirginlik duymak.
    * keyfi kaçmak.
    * yarıüzülmek, yarıöfkelenmek.
    canısıkkın * keyfi kaçmış.
    canıtatlı * Sıkıntıya ve acıya katlanmak istemeyen.
    canıtez * Beklemeye dayanamayan, sabırsız.
    canıyanan eşek attan yüğrük olur * zarara veya kötülüğe uğrayan kimse acısınıçıkarmak için aşırıçaba harcar.
    canıyanmak * çok acıduymak.
    * acı bir deneme geçirmek; bir işte zarar görmek.
    canıyerine gelmek * yorgunluğu geçmek; sağlığını, gücünü kazanmak.
    canıyok mu? * birinin katlandığısıkıntıyı başkalarına örnek göstermek için söylenir.
    canıyürekten * Bkz. canı gönülden.
    canım ciğerim * içten bir sevgi seslenişi.
    canım dese, canım çıksın diyor sanmak * birinin en gönül okşayıcısözleri bile kendisine dokunmak, batmak.
    canım! * hoşnutsuzluk anlatır.
    * sevgi seslenişi olarak kullanılır.
    * (ca:nım) çok güzel, çok değer verilen.
    canımısokakta bulmadım * tehlikeye veya herhangi bir sıkıntıya katlanmaya hiç niyetim yok.
    canımın içi * şefkat veya sevgi seslenişi.
    canın isterse! * “dilediğin gibi olsun, sen bilirsin, bana göre hava hoş” anlamında kullanılır.
    canına acımamak * kendini düşünmeden, kendine bakmadan yaşamak.
    canına değmek * çok hoşlanmak.
    * ruhu şad olmak.
    canına düşkün * kendine iyi bakan, kendini koruyan.
    canına ezan okumak * bir kimsenin hakkından gelmek, öldürmek.
    canına geçmek, canına işlemek (veya canına kâr etmek) * çok etkilemek.
    canına kasdetmek * intihara kalkışmak.
    * birini öldürmeye hazırlanmak.
    canına kıymak * acımadan öldürmek.
    * kendini öldürmek.
    * gücünden fazla işgörerek aşırıderecede kendini yormak.
    canına minnet * beklenilmeyen iyi bir durumla karşılaşınca duyulan memnunluğu anlatmak için söylenir.
    canına okumak * berbat ve perişan etmek.
    canına rahmet * “Alllah rahmetini esirgemesin” anlamında kullanılır.
    canına susamak * ölmek istemek.
    * birini öldürmeyi istemek.
    canına tak demek (veya etmek) * dayanamaz duruma gelmek, sabrıkalmamak.
    canına tükürdüğümün (veya üfürdüğümün) * kızgınlık ve öfke belirtir.

  • Türkçe Sözlük B Sayfa 103

    buruşma * Buruşmak işi.
    buruşmak * Düzgünlüğü bozulmak, üzerinde kırışık ve katlamalar olmak.
    * (ağızda) Kekrelik duymak.
    * Tiksinmek, hoşlanmamak.
    buruşturma * Buruşturmak işi.
    buruşturmak * Buruşuk duruma getirmek.
    buruşuk * Gerginliği, düzgünlüğü kalmamış buruşmuşolan.
    buruşukça * Biraz buruşuk olan, pek düzgün olmayan.
    buruşukluk * Buruşuk olma durumu.
    * Ciltte oluşmuşkırışık.
    buruşuksuz * Buruşuğu olmayan.
    busbulanık * Çok bulanık.
    buse * Öpücük, öpme, öpüş.
    buselik * Klâsik Türk müziğinde on üç basit makamdan biri.
    buselikaşiran * Klâsik Türk müziğinde birleşik bir makam.
    busines klas * İşlik orun.
    but * Vücudun kalça ile diz arasındaki bölümü.
    * Hayvanların, bacaklarının gövdeye bitişik olan dolgun, etli bölümü.
    butafor * Oyun için gerekli sahne eşyası.
    butaforcu * Oyun için gerekli sahne eşyasınıyapan uzman.
    butik * Giyim ve süs eşyasısatılan dükkân.
    butikçi * Butik işleten kimse.
    butikçilik * Butik işletme işi.
    butlan * Batıl olma durumu.
    * Geçersizlik, hükümsüzlük.
    * Yanlışlık, haksızlık.
    buton * Çalıştırmaya yarayan düğme.
    buut * Boyut.
    * Uzunluk.
    buydurmak * Dondurmak, çok üşütmek.
    buyma * Buymak işi.
    buymak * Soğuktan donarak ölmek.
    * Çok üşümek.
    buyot * Yatakta ısınmak için kullanılan sıcak su torbası.
    buyruğu altına girmek * bir kimse başka bir kimsenin isteklerini ister istemez yerine getirmek zorunda olmak.
    buyruk * Belirli bir davranışta bulunmaya zorlayıcısöz, emir, ferman.
    * Egemenlik.
    buyruk kulu * Emir kulu.
    buyrukçu * Buyuran, emreden (kimse).
    buyrulma * Buyrulmak işi.
    buyrulmak * Buyurmak işi yapılmak.
    buyrultu * Sadrazam, vezir, beylerbeyi gibi yüksek devlet görevlilerince yazılan buyruk.
    * İrade.
    buyur * Buyurun anlamında bir hitap sözü.
    buyur etmek * “buyurun” diyerek konuğu saygı ile içeri almak veya sofraya çağırmak.
    buyur? * anlamadım, sözünüzü tekrarlar mısınız?.
    * söyleyiniz, emrediniz.
    buyurgan * Sık sık buyruk veren, buyruk verir gibi konuşan.
    buyurganlık * Buyurgan olma durumu.
    buyurma * Buyurmak işi.
    buyurmak * Bir şeyin yapılmasınıveya yapılmamasınıkesin olarak söylemek, emretmek.
    * Söylemek, demek, düşüncesini bildirmek.
    * Gelmek, gitmek, geçmek, girmek.
    * Almak.
    * ‘Etmek, eylemek’ anlamında yardımcıfiil olarak kullanılır.
    buyuru * Buyruk, emir.
    buyurucu * Buyruk, emir veren.
    buyurun cenaze namazına! * hiç beklenmedik kötü bir durum karşısında, şaka yollu üzüntü anlatır.
    buz * Donarak katıduruma gelmişsu.
    * Çok soğuk bir etki uyandıran şey veya kimseleri anlatmak için kullanılır.
    buz alanı * Buzla.
    buz bağlamak * (sıvılar için) yüzeyi donmak.
    buz dağı * Kutup bölgelerinde buzullardan koparak akıntılarla yer değiştiren büyük buz parçası, aysberg.
    buz duvarı * Samimî olmamaktan ortaya çıkan, arzu edilmeyen, arada soğukluk yaratan durum.
    buz gibi * çok soğuk.
    * (kötü nitelikler için) kesin bir gerçeği belirtir.
    * (et için) temiz ve yağlı.
    buz kalı bı * Suyun belli biçimlerde donmasınısağlayan özel kap.

  • Türkçe Sözlük B Sayfa 104

    buz kesilmek * buz gibi soğumak; buz durumuna gelmek.
    * çok üşümek, donmak.
    * şaşılacak, üzülecek bir durum karşısında donakalmak.
    buz kesmek * çok üşümek.
    buz torbası * Tedavi amacıyla kullanılan ve içinde buz parçaları bulunan plâstik bir torba.
    buz tutmak * (sıvı için) üstünde buz oluşmak, buzla kaplanmak.
    buz üstüne yazıyazmak * süresi, etkisi çok az olacak bir işyapmak.
    * bir kimseye etki yapmayan sözler söylemek.
    buz yalağı * Yüksek dağlarda kalıcıkar ve buzulun birlikte oluşturduğu, arkasıve yanlarıdik, önü açık, çember biçimli
    çukurluk.
    buzağı * Sütten kesilmemişsığır yavrusu.
    buzağılama * Buzağılamak işi.
    buzağılamak * (sığır için) Yavrulamak.
    buzağılaşma * Buzağılaşmak işi.
    buzağılaşmak * Buzağıdurumuna gelmek.
    buzağılı * Buzağısı olan.
    buzağısız * Buzağısı olmayan.
    buzcu * Buz satan kimse.
    buzculuk * Buzcunun işi veya mesleği.
    buzçözer * Buzu çözen, donmayıönleyen alet, defroster.
    buzdolabı * Yiyecek ve içecek gibi şeyleri soğuk olarak saklamaya yarayan, motorla çalışan dolap.
    buzhane * Buz yapılan yer.
    * Soğuk hava deposu.
    buzkıran * Donmuşdeniz, göl veya ırmaklarda ulaşımıöteki gemilere kolaylaştırmakta kullanılan, buzlarıkırarak yol
    açmak için yapılmışgemi.
    buzla * Deniz suyunun donmasıyla kutup bölgelerinde oluşan buz alanı, bankiz, aysfild.
    buzlanma * Buzlanmak işi.
    buzlanmak * Buzla kaplanmak, buz tutmak.
    buzlar çözülmek * buzlar erimeye ve kırılmaya başlamak.
    * aradaki soğukluk, dargınlık, gerginlik ortadan kalkmak.
    buzlaşma * Buzlaşmak işi.
    buzlaşmak * Buz durumuna gelmek.
    buzlu * Buz tutmuş, buz bağlamışolan.
    * Buz içinde tutularak, içine buz katılarak soğutulmuş.
    * Buğulanmışgibi olan, saydam olmayan.
    buzlu cam * Saydamlığı giderilmiş cam.
    * Televizyon ekranı.
    buzluğan * Üzerinde buz eksik olmayan yüksek dağtepesi.
    buzluk * Yiyecek ve içecekleri soğutarak saklamak için kullanılan, buzla soğutulan kap veya dolap.
    * Buzdolabının içinde buz yapan bölme.
    buzuki * Bağlamaya benzer, bozuk düzen çalınan bir Yunan çalgısı.
    buzul * Kutup bölgelerinde veya dağbaşlarında aşağıya doğru ağır ağır yer değiştiren büyük kar ve buz kütlesi,
    cumudiye.
    buzul bilimci * Buzul bilimi uzmanı, glâsyolojist.
    buzul bilimi * Fizikî coğrafyanın buzullarıve yeryüzündeki işlevlerini konu alan bölümü, glâsyoloji.
    buzul çağı * Dördüncü zamanın, yeryüzünün bugünkünden daha büyük bölgelerinin buzullarla örtülü bulunduğu
    dönemi, pleistosen.
    buzul dönemi * Buzulların yayıldığıdördüncü zaman.
    buzul kar * Bir buzulun oluşmasında temel olan katılaşmışkar kümesi.
    buzul kaynağı * Buzulun eriyerek toprağın altına inen suyunu dışarıya veren kaynak.
    buzul masası * Çevresindeki buzlar erirken, altına rastlayan bölümü erimekten koruyan ve böylece buzdan bir ayak
    üzerinde kalan kütle.
    buzul seli * Buzulun erimesiyle oluşan sel.
    buzul taş * Buzulların taşıyıp biriktirdikleri, üzerleri çok kez parıltılıveya çizikli taşlar, moren.
    buzullaşma * Buzul durumuna gelme.
    * Geçmişçağlarda ve şimdi genişveya dar bir bölgenin buzullarla örtülmesi olayı.
    buzullaşmak * Buzul durumuna gelmek.
    buzullu * Buzulu olan.
    buzulsuz * Buzulu olmayan.
    bücür * Ufak tefek ve kısa boylu, bodur (kimse).
    bücürleşme * Bücürleşmek işi.
    bücürleşmek * Bücür duruma gelmek.
    bücürlük * Bücür olma durumu.
    Büdü * Bkz. Edi ile Büdü.
    büfe * İçine sofra takımlarının konduğu dolap.
    * Toplantılarda yiyecek ve içeceklerin konulduğu masa.
    * İçki, yiyecek türü şeylerin satılıp tüketildiği yer.

  • Türkçe Sözlük B Sayfa 105

    büfeci * Büfe işleten kimse.
    büfecilik * Büfe işletme işi.
    Bügdüz * Oğuz Türklerinin 24 boyundan biri.
    büğe * Büve.
    büğelek * Büve.
    büğeme * Büğemek işi.
    büğemek * Suyu önüne bent yaparak toplamak.
    büğet * Su birikintisi, gölcük.
    büğlü * Küçük büğlü, soprano büğlü, alto büğlü, bariton büğlü olarak dört türü bulunan, bakırdan, perdeli veya
    pistonlu müzik araçlarının adı.
    büğrü * Bkz. eğri büğrü.
    bühtan * Kara çalma, iftira.
    bühtan etmek * kara çalmak, iftira etmek.
    bük * Ovada veya dere kıyısında çalıve diken topluluğu.
    * Böğürtlen.
    * Akarsu kıyılarındaki verimli tarlalar.
    * Dönemeç.
    büken * Oynak kemikleri arasındaki açılarıdaraltan kasların genel adı, açan karşıtı.
    büklük * Akarsu kıyılarındaki verimli tarlalar, bük.
    büklüm * Bükülmüş, kıvrılmışşeylerin oluşturduğu kat.
    * Dönemeç, viraj.
    büklüm büklüm * Çok büklümlü, kıvrım kıvrım.
    bükme * Bükmek işi.
    * Bükülmüşkaytan veya iplik.
    * Vücudun bir bölümünü yanındaki bölüm üzerine kıvırma.
    bükmek * Sertçe çevirmek, kıvırmak.
    * Birkaç tel ipliği burarak sarmak.
    * Eğmek.
    * Katlamak.
    * Döndürmek.
    büktürme * Büktürmek işi.
    büktürmek * Bükmek işini yaptırmak, kıvırtmak.
    bükücü * Ağaç veya kontraplâklarıkalıpla veya elle bükerek şekil veren kimse.
    bükücülük * Bükücünün işi veya mesleği.
    bükük * Bükülmüş, eğilmişolan.
    bükülgen * Kolay eğilip bükülen.
    * Bükünlü.
    bükülgenlik * Bükülgen olma durumu.
    bükülme * Bükülmek işi.
    bükülmek * Bükmek işine konu olmak, katlanmak.
    * (iplik için) Eğrilmek.
    * Eğilmek.
    * Yönelmek.
    bükülü * Bükülmüşolan.
    bükülüş * Bükülmek işi veya biçimi.
    büküm * Bükmek işi.
    * Bir şeyin bükülmüşyeri, kat, kıvrım.
    * (iplik, yün vb. için) Bir defada eğrilmişip miktarı.
    bükümlü * Bükülmüşolan, bükümü olan.
    bükümsüz * Bükülmemişolan, bükümü olmayan.
    bükün * Gramer görevleri ve yapı bakımından, kelime köklerinin başında, içinde veya sonunda türlü değişikliklerin
    olması, insiraf.
    bükünlü * Türetmede ve çekimde kelime kökleri değişikliğe uğrayan (dil), insirafî.
    bükünlü dil * Gramer görevleri ve yapı bakımından kelime köklerini değiştiren dil: Arapça fail, fiil; şair, şiir gibi.
    bükünme * Bükünmek işi.
    bükünmek * Kıvrılmak, bükülmek.
    * Ağrıdan, sancıdan kıvranmak.
    büküntü * Bükme sonucu oluşan biçim veya iz.
    * Bağırsakta olan ağrı.
    * Dönemeç, viraj.
    büküş * Bükmek işi veya biçimi.
    bülbül * Karatavukgillerden, sesinin güzelliği ile tanınmışolan ötücü kuş(Luscinia megarhynchos).
    * Sesi çok güzel olan kimse.
    bülbül çanağı * Çok ufak (kâse).
    bülbül gibi bilmek * çok iyi öğrenmişolmak.
    bülbül gibi konuşmak (veya okumak) * kolaylıkla konuşmak, okumak.
    bülbül gibi konuşturmak (veya söyletmek) * itiraf ettirmek.
    bülbül gibi söylemek * hiçbir şey saklamadan bildiklerini söylemek, itiraf etmek.
    bülbül gibi şakımak * güzel sesle, neşeyle konuşmak.
    bülbül kesilmek * bir etki veya baskıaltında çokça konuşmak.
    bülbülkonağı * Bir tür hamur tatlısı.
    bülbülleşme * Bülbülleşmek işi.

  • Türkçe Sözlük B Sayfa 106

    bülbülleşmek * Bülbül gibi ötmek veya şakımak.
    bülbülü altın kafese koymuşlar, “ah vatanım” demiş * kişi, yurdu dışında ne kadar zengin olursa olsun, yine de yurdunu özler.
    bülbülün çektiği dili belâsı * ilerisi düşünülmeden söylenen söz insanın başına dert açabilir.
    bülbülyuvası * Daire biçiminde, ortasıçukur ve bu çukur yere piştikten sonra dövülmüşAntep fıstığıkonulan bir tür
    hamur tatlısı.
    bülten * Özel veya resmî kurum ve kuruluşlar veya yetkili kişilerce herhangi bir durumla ilgili olarak süreli veya
    süresiz yayımlanan duyuru.
    * Dergi.
    bünye * Vücut yapısı.
    * Yapı, kuruluş.
    bünyece * Bünye olarak, bünye bakımından.
    bürgü * Başörtüsü.
    * Çarşaf.
    * Atkı.
    * İnce perde.
    bürgülü * Bürgüsü olan.
    büro * Çalışma odası, yazıhane.
    * Danışma ve yazı işlerinin yürütüldüğü işyeri.
    * Bölüm, şube.
    * Yazımasası.
    bürokrasi * Kırtasiyecilik.
    * Kamu yönetimi.
    bürokrat * Devlet dairesinde çalışan görevli.
    * Kırtasiyeci.
    bürokratik * Kırtasiyecilikle ilgili.
    * Kamu yönetimi ile ilgili.
    bürudet * Soğukluk.
    bürük * Duvak.
    bürülü * Bürünmüş.
    bürüm * Bürülmüş, dürülmüş, katlanmışolan şey.
    bürümcek * Koza gibi yumaklanmışşey.
    bürümcük * Ham ipekten dokunmuşgiysi kumaşı.
    * Ham ipekten dokunan bir tür iç çamaşırıkumaşı.
    bürüme * Bürümek işi.
    bürümek * Sarmak, kaplamak, örtmek, basmak, istilâ etmek.
    * Çok, güçlü etkilemek.
    bürünme * Bürünmek işi.
    bürünmek * Bürümek işine konu olmak.
    * Sarınmak, örtünmek.
    * Bir görünüşe girmek.
    büryan * Bkz. biryan.
    büryan pilâvı * Kemiksiz koyun eti, pirinç, soğan, domates, baharat ve yağkarışımıyla fırında pişirilen bir pilâv türü.
    büryancı * Bkz. biryancı.
    büsbütün * İyiden iyiye, iyice, tamamen, tamamıyla, temelli.
    büst * Vücudun, omuzlarla birlikte göğüsten yukarı bölümü.
    * Heykeltıraşlıkta başı, göğsü, bazen de omuzları içine alan sanat ürünü.
    bütan * Metal bidonlar içinde az bir basınç altında sıvılaşan, yakıt olarak yararlanılan HC formülündeki
    hidrokarbür gazı.
    bütçe * Devletin, bir kuruluşun, bir aile veya bir kimsenin gelecekteki belirli bir süre için tasarladığı gelir ve
    giderlerini tür ve ayrıntılarıyla gösteren çizelge.
    * Devlet ve öteki kuruluşveya toplulukların belirli bir dönem içindeki gelir ve giderlerinin oranlama
    niceliklerini önceden belirleyen, onaylayan ve bu işlemlerin yapılmasına izin veren kanun veya karar.
    bütçe açığı * Bütçede belirlenen giderlerin gelirlerden çok olmasıdurumu.
    bütçe yılı * Bir bütçenin uygulanmaya başladığı günden ertesi yıl aynı güne kadar geçen süre.
    bütçeleme * Bütçelemek işi.
    bütçelemek * Bütçe yapmak veya hazırlamak.
    büten * Olefin grubundan C4H8 formülünde iki hidrokarbonun adı.
    bütün * Eksiksiz, tam.
    * Parçalanmamış.
    * Çok sayıdaki varlık ve nesnelerin hepsi, bütünü.
    * Ufaklık, bozukluk olmayan (para).
    * Birlik, tamlık.
    bütün bütün * Büsbütün.
    bütün bütüne * Bütün olarak, tamamıyla.
    bütüncü ekonomi * Ekonominin bütün alanlarınıkapsayan yapıve oluşum, makro ekonomi.
    bütüncül * Totaliter.
    bütüncüllük * Bütüncül olma durumu.
    bütünleme * Bütünlemek işi, bütün, tek parça durumuna getirme, tamamlama, ikmal.
    * Bütünleme sınavı.
    bütünleme sınavı * İlk ve orta dereceli okullarla üniversite ve yüksek okullarda bütünlemeye kalan öğrenciler için genellikle yaz
    tatili veya dönem sonunda açılan sınav, ikmal imtihanı.
    bütünlemek * Eksiksiz duruma getirmek, tamamlamak.
    * Ufak, bozuk paraları büyük para durumuna getirmek.
    bütünlemeli * Bütünleme sınavına girmesi gereken (öğrenci).
    bütünlemeye kalmak * bir öğrenci yarıyıl veya öğretim yılısonunda bir veya birden çok dersten bir kez daha sınava girmek üzere
    başarısızlığa uğramak, ikmale kalmak.
    bütünlenme * Bütünlenmek işi veya durumu.
    bütünlenmek * Bütünlemek işine konu olmak, ikmal edilmek, tamamlanmak.
    bütünler * Bütün durumuna getiren veya bütün durumuna getirmek için eklenen, mütemmim.
    bütünler açı * Ölçülerinin toplamını180° ye çıkaran açılardan her biri.

  • Türkçe Sözlük B Sayfa 107

    bütünleşme * Bütünleşmek işi.
    bütünleşmek * Bütün duruma gelmek.
    bütünletme * Bütünletmek işi.
    bütünletmek * Bütün durumuna getirmek, tamamlatmak.
    bütünleyen * Bütün durumuna getiren, mütemmim.
    bütünleyici * Bütünleme işini yapan.
    bütünlük * Bütün olma durumu.
    bütünsel * Bütün niteliğinde olan, bütünle ilgili, total.
    bütünsellik * Bütün olma durumu.
    büve * Daha çok sığırlara saldıran, onların kanınıemen, vızıltılarıyla tedirginlik yaratan sokucu sinek (Hypoderma
    bovis).
    büvelek * Büve.
    büvet * Bkz. Büğet.
    büvet * (istasyon, tiyatro, sinema gibi yerlerde) Yiyecek ve içecek satılan küçük büfe.
    büyü * Tabiat kanunlarına aykırısonuçlar elde etmek iddiasında olanların başvurdukları gizli işlem ve davranışlara
    verilen genel ad, afsun, sihir, füsun, bağı.
    * Karşıdurulmaz güçlü etki.
    büyü bozmak * yapılmış bir büyüyü etkisiz duruma getirmek.
    büyü bozulmak * yapılmış bir büyü etkisiz duruma getirilmek.
    büyü yapmak * büyü yolu ile etki altına almaya veya aldırmaya çalışmak.
    büyücek * Biraz büyük, büyüğe yakın.
    büyücü * Büyü yapan kimse, sihirbaz.
    * Çevresindekileri çabuk ve güçlü olarak etkileyen kimse.
    büyücülük * Büyücünün yaptığı iş, sihirbazlık.
    büyüğümsü * Büyüğe yakışır, büyük gibi, büyüklere özgü.
    büyük * (somut nesneler için) Boyutları, benzerlerinden daha fazla olan, küçük karşıtı.
    * (soyut kavramlar için) Çok, ortalamayıaşan.
    * Niceliği çok olan.
    * Üstün niteliği olan.
    * Yetişkin, belli bir yaşa gelmiş.
    * Önemli.
    büyük (söz) söylemek * yapacağı bir şey hakkında kesin konuşarak övünmek.
    büyük abdest * Dışkı, kaka.
    büyük abdesti gelmek * göden bağırsağını boşaltma gerekliğini duymak.
    büyük aile * Büyük baba, büyük anne ile bunların evli oğullarından, gelinlerinden ve çocuklarından oluşan aile.
    büyük amiral * Bazıülkelerde kara ordusunda mareşale denk sayılan donanma subaylarının en yüksek aşamasındaki
    amiral.
    büyük ana * Büyük anne.
    büyük anne * Annenin veya babanın annesi, nine.
    büyük atardamar * Kalbin kasılması ile karıncıklardaki kanı bütün vücuda taşıyan ana atardamar.
    büyük baba * Annenin veya babanın babası, dede.
    büyük balık küçük balığıyutar * güçlüler, güçsüzleri ezer.
    büyük başın derdi büyük olur * büyük işlerin başında bulunanların karşılaşacağı güçlükler de çoktur.
    büyük boy * Normal ölçülerden daha büyük.
    büyük çember * Bir kürenin merkezinden geçen bir düzlemde ara kesiti olan çember.
    büyük dalga * (radyo yayını için) Uzun dalga.
    büyük defter * Ticarî bir kuruluşun aylık ve bilânço hesaplarını gösteren defter.
    büyük elçi * Üstün aşamalıelçi.
    büyük elçilik * Büyük elçi olma durumu.
    * Büyük elçinin makamı.
    büyük görmek (bilmek veya tutmak) * kendini veya başkasını olduğundan üstün saymak, yüceltmek.
    büyük hanım * Yaşlıkadın.
    büyük harf * Özel adlarla cümle başları gibi yerlerde kullanılan ve büyük yazılan, özel biçimli harf, majüskül.
    büyük kalori * 1 atmosfer basınç altında 1 kg suyun sıcaklığını14.50 C den 15.50 C ye çıkarmak için gereken ısımiktarı,
    kilokalori.
    büyük kan dolaşımı * Kalbin sürekli kasılıp gevşemesiyle kan ve lenfin vücudun büyük bölümünü dolaşması.
    büyük lâf etmek * Bkz. büyük söz söylemek.
    büyük lokma ye büyük söyleme * başaramayacağın, sonuçlandıramayacağın bir konuda kesin sözler söyleme.
    büyük mağaza * Her türlü tüketim maddesinin bol miktarda satışa sunulduğu yer.
    büyük mevlit ayı * Ay takviminin üçüncü ayı, rebiyülevvel.
    büyük oynamak * çok para koyarak kumar oynamak.
    * büyük bir tehlikeyi göze alarak bir işe girişmek.
    büyük önerme * Tasımın öncüllerinden büyük olanı, majör.

  • Türkçe Sözlük B Sayfa 108

    büyük para * Çok para.
    büyük peder * Büyük baba, dede.
    büyük sesli uyumu * Kelimede kalın ünlülerden (a, ı, o, u) sonra kalın, ince ünlülerden (e, i, ö, ü) sonra ince ünlülerin gelmesi
    kuralı, büyük ünlü uyumu.
    büyük sözüme tövbe! * bir konuda çok kesin konuşulduğunda, tersi bir durumun başa gelmemesi dileğini belirtir.
    büyük şehir * Ana kent.
    büyük tansiyon * Kan basıncının yüksek olması.
    büyük terim * Kapsamıdaha genişolan son uç önermesinin yüklemi görevini taşıyan terim.
    büyük tövbe ayı * Ay takvimin beşinci ayı, cemaziyülevvel.
    büyük ünlü uyumu * Türkçe bir kelimenin ilk hecesinde kalın bir ünlü varsa, ondan sonra gelen bütün hecelerin kalın ünlülerle,
    ince bir ünlü varsa sonraki hecelerin de ince ünlülerle sürüp gitmesi kuralı: Çocuklaşmak, denizcilik gibi.
    büyük yemin etmek * bir şeyi yapmamak konusunda en kutsal şeyler üzerine ant içmek.
    Büyükayı * Kuzey yarım kürede yedi yıldızdan oluşmuştakım yıldız, Yedigir, Dübbüekber.
    büyükbaş * Sığır, manda gibi hayvanların niteliğini belirtmek için kullanılır.
    büyükçe * Biraz büyük.
    * Oldukça önemli.
    büyükle büyük, küçükle küçük olmak * her yaşve durumdaki kişilere karşıdostça, arkadaşça davranmak.
    büyüklenme * Kendini büyük gösterme, kibir.
    büyüklenmek * Kendini büyük göstermek, büyüklük taslamak, kibirlenmek.
    büyüklerin ellerinden, küçüklerin gözlerinden öpmek * sevgi ve saygı göstermek.
    büyüklü küçüklü * Büyük küçük hepsi bir arada.
    büyüklük * Büyük olma durumu, ululuk.
    * Büyüklere yaraşır bağışlayıcıdavranış.
    büyüklük göstermek * gönül ululuğu göstermek.
    büyüklük hastalığı * Kendini olduğundan daha büyük ve önemli görme, gösterme hastalığı, megalomani.
    büyüklük satmak * gururlanıp üstünlük taslamak.
    büyüklük taslamak * kendini üstün görmeye çalışmak, böbürlenmek.
    büyükseme * Büyüksemek işi.
    büyüksemek * Büyük olduğunu kabul etmek.
    büyüksü * Büyük gibi, büyümüşe benzer.
    büyükten büyüğe * mirasın önce büyüğe, o ölünce kalanların en büyüğüne geçmesi kuralı, ekber evlât hakkı.
    büyüleme * Büyülemek işi.
    büyülemek * Büyü ile etki altına almak.
    * Etkisi altına almak, birini kendine bağlamak, teshir etmek.
    büyüleniş * Büyülenmek işi veya biçimi.
    büyülenme * Büyülenmek işi.
    büyülenmek * Büyülemek işine konu olmak.
    büyüleyici * Etkileyen, çekici niteliği olan.
    büyüleyici özellik * Sürekli büyüleyici ve etkileyici olma.
    büyüleyiş * Büyülemek işi veya biçimi.
    büyülteç * Fotoğraf ve resim büyültmeye, büyültüp basmaya yarayan aygıt, agrandisor.
    büyültme * Büyültmek işi.
    * Fotoğraf ve resimlere boyut kazandırma işlemi, agrandisman.
    büyültmek * Bir şeyi büyük duruma getirmek, büyütmek.
    * (resim, harita gibi şeyler için) Daha büyük örneğini yapmak.
    * Abartmak.
    büyülü * Kendisine büyü yapılmış(kimse).
    * Büyü gücü olan, sihirli.
    büyüme * Büyümek işi.
    * Organizmanın bütününde veya bu bütünün bir bölümünde boyutların artması.
    büyümek * Organizmanın bütününde veya bu bütünün bir bölümünde, boyutlar artmak, irileşmek, eskisinden büyük
    duruma gelmek.
    * Yetişmek.
    * Yaşıartmak, yaşlanmak.
    * Artmak, güçlenmek, şiddeti artmak.
    * Sayıca artmak.
    * Genişlemek.
    * Önem ve değer kazanmak.
    büyümüşde küçülmüş * (çocuk için) konuşmasıve davranışlarıyaşına uymayan, büyüklerinki gibi olan.
    büyüsel * Büyü ile ilgili olan.
    büyüteç * Odak boyutu birkaç santimetre olan yaklaştırıcımercek, pertavsız.
    büyütken doku * Sürgen doku.
    büyütme * Büyütmek işi.
    * Birisi tarafından yetiştirilmişkimse.
    * Uzakta duran cisimlere dürbün veya benzeri bir araçla bakıldığında cismi gören açının çıplak gözle
    bakıldığızamanki açıya oranı.
    büyütmek * Büyük duruma getirmek, genişletmek.
    * Yetiştirmek, bakmak.
    * Abartmak, mübalâğa etmek.
    büyütülme * Büyütülmek işi.
    büyütülmek * Büyütmek işi yapılmak.
    büyütürlük * Aşırılaştırma.

  • Türkçe Sözlük B Sayfa 109

    büyütüş * Büyütmek işi veya biçimi.
    büyüye kapılmak (veya tutulmak) * yapılan büyünün etkisinde kalmak, bir şeyin o kimsenin çekiciliğinden kurtulamamak.
    büyüyüş * Büyümek işi veya biçimi.
    büz * Künk.
    büzdürme * Büzdürmek işi.
    büzdürmek * Büzmek.
    * Büzmek işini birine yaptırmak.
    büzgen * Kasılarak vücuttaki herhangi bir deliği açan veya kapayan çember biçimindeki kasların genel adı.
    büzgü * Dikişte kumaşın bir ucundan istenilen yere kadar geçirilen bir ipliğin çekilmesi ile oluşan, kumaşın
    bolluğunu azaltan sık, küçük kıvrım.
    büzgüleme * Büzgülemek işini yapmak.
    büzgülemek * Büzgü şeklini vermek.
    büzgülü * Büzgüsü olan, büzülerek dikilmişolan.
    büzgüsüz * Büzgüsü olmayan.
    büzme * Büzmek işi.
    * Ağzı büzülerek kapatılan (kese, torba vb.).
    büzmek * Buruşturarak, sıkıştırarak veya kıvrım yaparak bir şeyin alanınıve hacmini küçültmek.
    * Kapatmak, dedikodu yapılmasına engel olmak.
    büzük * Toplanarak büzülmüş.
    * Kalın bağırsağın sona erdiği yer, anüs.
    * Yüreklilik, cesaret.
    büzüktaş * Kafa dengi arkadaş, kafadar.
    büzülme * Büzülmek işi.
    büzülmek * Büzmek işi yapılmak.
    * Korku, şaşkınlık, soğuk gibi etkenlerle bir kenara sinmek, bir kenara çekilmek.
    büzülüp oturmak (kalmak) * bir kenarda çekingen bir tavırla oturmak.
    büzülüş * Büzülmek işi veya biçimi.
    büzüşme * Büzüşmek işi.
    büzüşmek * Büzülerek alan hacmini küçültmek, kırışmak.
    büzüşük * Büzülerek yüzey veya hacmi küçülmüşolan, büzüşmüş; kırışık.
    by-pass * Bkz. baypas.

  • Türkçe Sözlük B Sayfa 101

    burcu * Güzel koku, ıtır.
    burcu burcu * (koku için) Güzel güzel, pek güzel.
    burcumak * Güzel koku yaymak.
    burç * Kale duvarlarından daha yüksek, yuvarlak, dört köşe veya çok köşeli kale çıkıntısı.
    * Zodyak üzerinde yer alan on iki takım yıldıza verilen ortak ad.
    burç * Ökse otu.
    burçak * Baklagillerden, taneleri hayvan yemi olarak kullanılan yıllık bir yem bitkisi (Vicia ervilia).
    * Bu bitkinin mercimeğe benzeyen tanesi.
    burçlar kuşağı * Gök küresinde tutulma çemberinin geçtiği ve üzerinde on iki burçun (Koç, Boğa, İkizler, Yengeç, Aslan,
    Başak, Terazi, Akrep, Yay, Oğlak, Kova, Balık) eşit aralıklarla dağıtıldığıkuşak. 343 Zodyak.
    burdurma * Burdurmak işi.
    burdurmak * Burmak işini yaptırmak.
    burgacık * Bkz. kargacık burgacık.
    burgaç * Anafor, girdap.
    burgata * Tel ve bitkisel halatların pus (2.54 cm) olarak çevresini belirten birim.
    burgu * Tahtada belirli delik açmaya yarayan delgiye takılısarma, yivli, keskin, çelik alet.
    * Tıpa çekmeye yarayan, ucu sivri ve helis biçiminde demir alet, tirbuşon.
    * Yerin orta ve derin katmanlarına inebilmeyi sağlayan delici alet.
    * Telli sazlarda, telleri germeye yarayan mandal.
    burgu makarna * Burgu biçiminde dökülmüşve fırınlanmışmakarna.
    burgulama * Burgulamak işi.
    burgulamak * Burgu ile delmek, delik açmak.
    burgulanma * Burgulanmak işi.
    burgulanmak * Burgulamak işine konu olmak, burgu ile delinmek.
    burgulu * Burgusu olan.
    * Burgulanmışolan.
    burgusuz * Burgusu olmayan.
    * Burgulanmamışolan.
    burhan * Kanıt.
    * Belgit.
    burjuva * Şehirlerde yaşayan, özel imtiyazlardan yararlanan şehirli.
    * Orta sınıftan olan kimse, kent soylu.
    burjuva edebiyatı * Orta sınıf halk kesimine hitap eden edebiyat.
    burjuvaca * Burjuva gibi, burjuvaya yakışan biçimde.
    burjuvalık * Burjuva olma durumu.
    burjuvazi * Burjuva sınıfı, kent soyluluk.
    burkma * Burkmak işi.
    burkmak * Burarak çevirmek.
    * Burkulmak.
    * Acıvermek, üzmek.
    burkucu * Burkma işini yapan.
    * Üzücü.
    burkulma * Burkulmak işi.
    burkulmak * Burkmak işine konu olmak.
    * Vücuttaki organlardan biri birdenbire kendi eklemi üzerinde dönmek.
    * Üzüntü duymak.
    burlesk * Sanat alanında ve özellikle edebiyatta rastlanan, komikliğe dayanan bir tür.
    burma * Burmak işi.
    * Sarığı burma tatlısının bir adı.
    * Burularak yapılmış bilezik.
    * Burulmuş, burularak yapılmış, kıvrılmış.
    * Hadım etme, iğdişetme.
    * Musluk.
    * Eğrilmek için bükülmüşyün.
    * Yaşiken burularak kurutulan ot.
    * Kuru incir.
    burmak * Bir şeyi iki ucundan tutup ekseni çevresinde çevirerek bükmek.
    * Hadım etmek, iğdişetmek.
    * Ağza kekre tat vermek.
    * (mide, bağırsak) Sancımak.
    * Üzmek, sıkıntıvermek.
    burnaz * İri ve uzun burunlu.
    burnu bile kanamamak * tehlikeli bir durumdan yara bere almadan kurtulmak.
    burnu büyük * kibirli.
    burnu büyümek * kibirlenmek, büyüklenmek.
    burnu havada * kendini çok beğenmiş(olmak).
    burnu havada (veya kaf dağında) (olmak) * çok kibirli (olmak).
    burnu kırılmak * büyüklenemez duruma gelmek.
    burnu sürtülmek (veya burnu sürtmek) * sıkıntıçektikten sonra daha önce beğenmediği bir durumu kabul etmek, gururundan vazgeçmek.
    burnu yere düşse almaz * kendini beğenmiş, kibirli.
    burnuna girmek * birine çok sokulmak.
    burnunda (veya gözünde) tütmek * çok özlemek.
    burnundan (fitil fitil) gelmek * elde ettiği güzel şey, sonradan gelen üzüntüler üzerine kendisine zehir olmak.
    burnundan ayrılmamak * yanından gitmemek, uzaklaşmamak.
    burnundan düşen bin parça olmak * çok asık suratlı olmak.
    burnundan kıl aldırmamak * kendisine hiç söz söyletmemek, çok huysuz olmak.
    burnundan solumak * çok öfkelenmişolmak.

  • Türkçe Sözlük B Sayfa 102

    burnundan yakalamak * birini yönetimi altına almak, kaçamak bulamayacağıduruma getirmek.
    burnunu çekmek * sümüğünü çekmek.
    * umduğunu bulamamak, amacına ulaşamamak.
    burnunu kırmak * birini güç durumda bırakarak büyüklenmesini veya direnişini yok etmek.
    burnunu sıksan canıçıkacak * çok zayıf ve güçsüz kimseler için kullanılır.
    burnunu sokmak * gerekmediği hâlde her işe karışmak.
    burnunun dibi * çok yakını.
    burnunun dibine sokulmak * çok yaklaşmak, iyice yaklaşmak.
    burnunun dikine (veya doğrusuna) gitmek * öğüt dinlemeyerek kendi bildiği gibi davranmak.
    burnunun direği kırılmak * çok pis bir koku duyarak tedirgin olmak.
    burnunun direği sızlamak * (maddî veya manevî) çok acıduymak, çok üzülmek.
    burnunun ucundan ötesini (veya ilerisini) görmemek * kıt düşünceli olmak.
    burnunun ucunu görmemek * çok sarhoşolmak.
    burnunun yeli harman savurmak * büyüklenmek, kibirlenmek.
    * çok öfkelenmek.
    burs * Bir öğrencinin öğrenimini yapmasıveya bir kimsenin bilgi ve görgüsünü artırması için belli bir süre devlet
    veya özel kuruluşlarca, ödenen aylık para.
    * Bu amaçla vakfedilmişparanın veya malın geliri.
    burslu * Burs alan, bursu olan.
    burssuz * Burs almayan, bursu olmayan.
    burtlak * Taşlık, çalılık yer.
    buru * Sancı, buruntu.
    buruk * Burulmuşolan.
    * Tadıkekre olan.
    * Alınarak küskünlük gösteren, gücenmiş(kimse).
    * Uygun olmayan şartlar sonucu dönerek büyüyen ağacın kerestesi.
    buruk buruk * Buruk bir biçimde.
    burukça * Tadı biraz buruk olan.
    buruklaşma * Buruklaşmak işi veya durumu.
    buruklaşmak * Buruk durum almak.
    burukluk * Buruk olma durumu, kekrelik.
    * Küskünlük, gücenmişlik.
    buruksu * Buruğa benzer, buruk gibi.
    burulma * Burulmak işi.
    burulma dayanımı * Elyafını bükerek kırmaya çalışan kuvvete karşıağacın gösterdiği direnç.
    burulmak * Ekseni çevresinde döndürülmek.
    * Sancımak, ağrımak.
    * Alınarak küskünlük göstermek, gücenmek.
    burum burum * Burulmak fiili ile birlikte “çok fazla burulmak” anlamında kullanılır.
    burun * Alınla üst dudak arasında bulunan, çıkıntılı, iki delikli koklama ve solunum organı.
    * Bazışeylerin ön ve sivri bölümü.
    * Karanın, özellikle yüksek ve dağlık kıyılarda, türlü biçimlerde denize uzanmış bölümü.
    * Kibir, büyüklenme.
    burun boşlukları * Burun deliklerinden yukarıdoğru açılan, mukozayla kaplı boşluklar.
    burun buruna * Birbirine çok yakın ve yüz yüze.
    burun buruna gelmek * beklenmedik bir anda karşılaşmak, birbirlerine çok yaklaşmak.
    * karşısında hissetmek.
    burun bükmek * beğenmemek, önem vermemek.
    burun deliği * Burnun iki boşluğundan her biri.
    burun kanadı * Burun deliğinin yan tarafındaki kabarık bölüm.
    burun kıvırmak * önem vermemek, küçümsemek, beğenmemek.
    burun otu * Burna çekilen tütün, enfiye.
    burun perdesi * Burun boşluğunu ikiye ayıran bölme.
    burun şişirmek * kibirlenmek.
    burun yapmak * üstünlük taslamak.
    Burundili * Burindi halkından olan (kimse).
    burunduruk * Hayvanlarınallarken ısırmaması için dudaklarınıkıstırmaya yarayan kıskaç, yavaşa.
    burunlamak * Dışlamak, aşağılamak.
    burunlu * Herhangi bir biçimde burnu olan.
    * Çıkıntısı olan.
    * Kendini beğenmiş, onurlu, kibirli.
    burunluk * Burunsak.
    burunsak * Hayvan yavrusunun anasından süt emmesini önlemek için burnuna geçirilen başlık.
    * Hayvanların burunlarına geçirilen ip.
    burunsalık * Burunsak.
    buruntu * Buru, sancı, bağırsak bozukluğu.
    buruş buruş * Çok buruşmuş.