Саха тыла Кытай кыыһа Тылбаастаа

Саха-түүр тыла, манна Арассыыйа хотугулуу- Илиҥҥи өттүгэр мөлүйүөн аҥаарыттан тахса киһи саҥарыллар. Тыл саҥа официальнай билиниини ылбытынан, уруккутунан сахалыы тылбаас өҥөтүгэр дьоһун ирдэбил баар. Бу ыстатыйаҕа Саха тылын уонна кинини кытта тылбаас суолтатын ырытан көрүөхпүт, ону тэҥэ бу процесска сыһыаннаах проблемалары дьүүллэһиэхпит.

Саха тылыгар Россияҕа эрэ буолбакка, Монголия, Кытай уонна Казахстан курдук дойдуларга эмиэ этэллэр. Ол аата Саха тылыгар, ону таһынан дойду иһигэр тылбаас өҥөтүгэр аан дойдутааҕы наадыйыы баар. Тылбаас сүрүн сыала Саха тылыгар уонна кинини кытта - төрүт омуктар обществоларын уонна атын интэриэстээх өрүттэрин ортотугар бодоруһуу. Ону тэҥэ юридическай докумуоннарга, дипломатическай сөбүлэһиилэргэ, үөрэх матырыйаалларыгар, маассабай информация уонна культура уонна да атын докумуоннарга сыһыаннаах матырыйааллар наадалар.

Дьыала Саха тылыгар уонна кинини кытта тылбаас тиийдэҕинэ сорох дьоһуннаах проблемалары өйдүөххэ наада. Бастатан туран, производство кыһалҕата баар. Саха тылыгар региональнай диалектан көрөн тылга уратылар бааллар. Онон, тылбаасчыттар бу регионнааҕы вариациялары кытта билсиһэн, чуолкайдаһан үлэлииллэрэ наадалаах. Өссө биир проблеманан үгүс тыл туттулларыттан тутулуга суох хас да суолталаах. Ити тыл сөптөөх суолтатын эбэтэр суолтатын быһаарыыны тылбаасчыттарга ыарырҕатар.

Саха тыла уонна кинини кытта сибээстээх ыарахаттар баалларын үрдүнэн, бу процесс суолтатын билинии улахан суолталаах. Саха тыла билиниини ылыытын салгыы сайыннарар буолан, Саха тылын уонна киниттэн атын тылбаас үрдүк хаачыстыбатын уонна чуолкай хааччыллыытын хааччыйара улахан суолталаах. Олоңхо достоинство для поддержания культуры и связи, особенно среди коренных общиналар, культуры так часто маргинализацияланар.

Ханнык дойдуларга сахалыы саҥаралларый?

Саха тылыгар Россияҕа, Кытайга уонна Монголияҕа дииллэр.

Саха тылын историята хайдаҕый?

Саха тыла-хотугулуу- арҕаа түүр тылларыгар сыһыаннаах түүр тыла. Онно Россия Республикатыгар 500 000 киһи, сүрүннээн Лена өрүс бассейныгар уонна кини притоков бааллар. Саха тыла 14- с үйэ бастакы литературатыгар киирэр баай литературнай историялаах. Саха литературата Суфия поэттарын чугастааҕы Илин уонна киин Азия поэттарын, ону тэҥэ император Арассыыйаттан нуучча суруйааччылара уонна автордара күүстээх сабыдыаллаабыттара. Саха тылыгар бастакы сурун тиэкистэр, ол иһигэр корантан уонна лэгэнтэйтэн быһа тардыылар юсуфа уонна Зулайх туһунан итэҕэл тиэкистэрэ бааллара.
Саха тылыгар суруйбут бастакы оригинальнай айымньылара 19 үйэ бүтэһигэр баар буолбуттара: хоһооннор, кэпсээннэр уонна романнар, Саха норуотун күннээҕи олоҕун туһунан кэпсээннэр. Саха суруйааччылара эмиэ бэйэлэрин айымньыларыгар колониализмы утары охсуһуу, Сибиир культуратын уонна регион батталлаах норуоттарын ыарахан балаһыанньатын курдук киэҥ темалары чинчийии саҕаламмыта. 1920-1930 сс. Саха тыла Юрий Чегерев, Анатолий Семенов, Геннадий Титов уонна Иван Тазетдинов курдук суруйааччылары салайбыт литературнай ренессанс буолбута. Бу кэмҥэ Саха тылыгар бэчээттэммит кинигэ ахсаана лаппа улаатта, ону тэҥэ бу тылы Правительство уонна административнай докумуоннарга туһаныы элбээтэ.
Билигин Саха тыла кини аатын сөргүтэр, онно хас да саҥа хаһыат, сурунаал тахсар. Ону тэҥэ Саха тылын Россия тас өттүгэр үөрэтиигэ интэриэстэрэ улаатар, тоҕо диэтэххэ, аҕыйах университет бу тылынан курстары туруорсар.

Саха тылын сайдыытыгар саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Юрий Николаевич Винокуров-лингвист, историк уонна филолог; 2. Степан Георгиевич Островскай – Саха поэта, драматург, прозаик уонна тылбаасчыт; 3. Олег Михайлович Беляев – Саха литературоведа уонна публицист; 4. Лилия Владимировна Багаутдинова – Саха фольклориһа; 5. Акулина Еловна Павлова-лексикограф уонна диалектология чинчийээччи.

Саха тылын структурата хайдах оҥоһулунна?

Саха тыла түүр тылларыгар сыһыаннаах уонна хотугулуу- Илиҥҥи бөлөх сорҕото буолар. Бу агглютинативнай тыл, ол аата кини суффикстары туһанар, кинилэр саҥа суолталары уонна формалары айарга дьүөрэлэһэр кыахтаах суффикстары туһаналлар. Саха тыла үрдүк флексиянан уратылаах, ол аата этиигэ туттуллалларыттан көрөн бэйэтин форматын уларыталлар. Суолталаах, солбуйар ааттар, даҕааһыннар уонна туохтуурдар кинилэр формаларын миэстэттэн көрөн быһаарыыны ирдииллэр.

Саха тылын саамай сөптөөх ньыманан үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Саха тылын учебнига эбэтэр инструкторга аналлаах экземпляры ылыҥ. Бу матырыйаалларга аҕалыллыбыт уруоктары чочуйуу-тылы тупсарыыга бастыҥ ньыма.
2. Практикаланыҥ, аудованиеҕа үөрэниҥ. Ханнык баҕарар тылы үөрэтэргэ бастыҥ ньыма - кинини практикалыахха сөп курдук, онон кэпсэтээччини буларга кыһаныҥ.
3. Сахалыы тылынан суруллубут матырыйаалы ааҕыҥ. Ол эһиэхэ тыл структуратын уонна грамматикатын өйдүүрүгэр көмөлөһөр.
4. Саха культуратын уонна историятын кытта билсиҥ. Дьон-сэргэ, кинилэр образтарын туһунан элбэҕи билэргит буоллар, ол эһиэхэ тылы өйдүүргүт ордук.
5. Сахалыы СИЭРИ- туому тутуһуҥ уонна истиҥ. Онлайн ресурсата элбэх: радиопрограмманы уонна тэлэбиидэнньэни киллэрэн туран, бу тылга киирэр.
6. Саха Сиригэр Кэлэ Сылдьыҥ. Региоҥҥа бириэмэни ыытан, тылы илдьэ сылдьар дьону кытта сэһэргэһэр кыаҕы ылыаххыт.

Кытай тылыгар тылбаас: бары салалта

Кытай табаардарын, өҥөлөрүн тиһигин быспакка улаатыннарар бизнескэ толору кыахтанар. Ол эрээри кытайдар уонна кини элбэх тылларыттан бу компаниялар Кытай тылыгар тылбаас хаачыстыбалаах өҥөлөрүгэр наадыйалларын эрэйэллэр. Бу ыстатыйаҕа биһиги Кытай тылыгар тылбаас обзорын биэриэхпит уонна тылбаас өҥөтүн туһанааччыны талыыга учуоттуур сорох фактордары дьүүллэһиэхпит.

Бастатан туран, Кытайга саҥарыллар тыллар араас көрүңнэрин өйдүүр наадалаах. Кытай стандартнай, мандаринскай курдук биллэр Кытай народнай Республикатын уонна дойдуга ордук элбэхтик туттуллар официальнай тыл буолар. Тыл атын регионнааҕы көрүҥнэрин ву (регион Цзянс регионун диалега- Цзянс), Кантоннааҕы диалект (Гонконг уонна Макао официальнай тыллара) уонна мин (Фуцзянь провинциятын тыла) киллэрэллэр. Ити тыллар бары биир көрүҥэ бэйэ- бэйэлэригэр өйдөнөр, ол гынан баран, кинилэр икки ардыларыгар анал өҥөнү туһанарга холонуу баар.

Сурук- Бичик өҥөтүн туһанааччыны талан ылан, тыл араас көрүңүн кытта билсиэххитин наада. Үгүстэр кэлим тыл өҥөлөрүн этэллэр, ол гынан баран, сорох тыллар биир- икки сүрүн уратыларынан эрэ идэтийэллэр. Ону тэҥэ тыл биир көрүҥэ, профессиональнай үөрэхтээҕэ – холобур, кантонскай диалогы бас билэр Кытай тылын илдьэ сылдьар тылбаасчыт носителэ эмиэ баар.

Ол да буоллар тылбаас өҥөтүн туруорааччыны талыыга аахтахха, тылбаас хаачыстыбата буолар. Кинилэр үлэлэрин холобурдарын чопчу уонна сөбүлэһиилэрин сыаналыырга көрдөстүҥ. Ону сэргэ эһиги хас биирдии бырайыак предмеккэ дьиҥ- чахчы экспертнэй билиини биэрии курдук, хаачыстыба үрдүк стандартарын мэктиэлиир бастыҥ салаалары тутуоххут эмиэ наадалаах.

Дьэ, ол да буоллар тылбаас өҥөтүн туруорааччыны таллахха, сыаналааһын буолар. Үгүс туруорсааччылар конкуреннаһар кыахтаах, имигэс сыаналаах пакеттары уонна бөдөҥ бырайыактарга чэпчэтиини туруорсаллар. Бырайыак сыаната реалистичноһа уонна сыанаҕа төһө оруннааҕын ырытар улахан суолталаах.

Түмүккэ Кытай тылыгар тылбаас уустук уонна кыайтарбат сорук буолуон сөп диэн этиэххэ наада, ол эрээри, ханнык баҕарар бырайыак чопчу уонна эрэллээх тылбааһын хааччыйыаххытын сөп. Кытайга саҥарар тыллар араас көрүҥнэрин өйдөөн, хаачыстыбалаах өҥөнү оҥорор өҥөлөрү туруорааччыны талан ылан, сыананы учуоттаан, эһиги бырайыагы Кытай тылыгар саамай бастыҥ тылбааһы ылыаххыт диэн эрэниэххитин сөп.

Ханнык дойдуларга Кытай тылынан саҥаралларый?

Кытай тылыгар Кытайга, Тайваҥҥа, Сингапурга, Малайзияҕа, Индонезияҕа, Таиландка, Брунейне, Филиппиналарга уонна да атын дойдулар этэллэр.

Кытай тылын историята хайдаҕый?

Кытай тыла-аан дойдуга саамай былыргы тыллартан биирдэстэрэ,кини суруга 3500- тэн тахса сыл. Кытай тылын эрдэ форматыттан үөскээн, былыргы династия Шан (1766-1046) диэри аатырыан сөп диэн ааҕыллар. Үйэлэр тухары араас диалектар сайда, тарҕана тураллара, биһиги бүгүн билэр- көрөр аныгы стандарт Мандар Уус тыла- өһө үөскүү турара. Кытай суругун устуоруйатын тухары буддизм курдук күүстээх сабыдыалламмыта, ол Кытай культуратыгар уонна литературатыгар дириҥник сабыдыаллаабыта.

Кытай тылын үөрэтиигэ саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Конференциялар (551-479- гар диэри): Кытай философиятыгар уонна педагогыгар Кытай культуратыгар уонна тылыгар күүстээх сабыдыаллаабыт санаа тирэҕэ буолар.
2. Чэнчээн Хэ (1371-1435): Чжэн ХЭО Кытай тылын уһулуччулаах чинчийээччи уонна адмирал, чинчийэр айан) Дальнай Восток уонна чугас Восток норуоттарын икки ардыларыгар сибээһи олохтообута, билигин Кытай тылын дириҥэтэн биэрэр.
3. Лу Сюн (1881-1936): бэс ыйын луун Кытай суруйааччыта уонна революционера этэ, Кытай тылын аныгы Кытай тылынан үөрэтиини балачча популяризациялаабыта.
4. Мао Цзэдун (1893-1976): Мао Цзэдун Кытай тылын латинизациялааһын систематын Кытай бэлиитикэ лидерэ этэ, үөрэтиигэ да, Кытай тылын да суругунан да үөрэтиигэ революцияны оҥорбута.
5. Чжоу Югуан (1906-2017): Чжоуан Кытай тылын лингвиһэ уонна предпринимателэ этэ, билигин Кытайга тылы үөрэтии стандарта буолар.

Кытай тылын структурата хайдаҕый?

Кытай тыла-тональнай тыл, ол аата тыл тоноҕуттан тутулуга суох араас суолталаах буолуон сөп. Кытай тыла хас биирдии сүһүөхтэн биир эрэ бүппэт идеялаах эбэтэр суолталаах буолар. Ону таһынан Кытай тыла иероглифтартан (биитэр ханьцзтан), бу туспа штрихтартан уонна радикаллартан турар.

Кытай тыла саамай сөптөөх ньыманан үөрэтэрий?

1. Сүрүн үөрэтииттэн саҕалааҥ: интонация, айымньы уонна Кытай грамматикатын төрүттэрэ. 2. Ордук киэҥник тарҕаммыт бэлиэлэри, этиилэри үөрэтэргэ уонна өйдөтөргө бириэмэни ыытыҥ. 3. Куннэтэ онлайн-курсу эбэтэр носители кытта бодоруһуҥ. 4. Кытай кытайдарын, эбэтэр Кытай киинэлэрин төрөөбүт тылынан билиһиннэрээри көрүҥ. 5. Эн куруук олоххо киириэн сөп тыллаах- өстөөх атастаһыыларынан партнеру Булуҥ. 6. Кытайга кэлиҥ эбэтэр Кытай тылын үөрэтиигэ бүүс- бүтүннүү тиэгирээри. 7. Кытай тылынан кинигэлэри, хаһыаттары, сурунааллары ааҕыҥ. 8. Кытай тылыгар онлайн эбэтэр тус бэйэҕитигэр холбоһуҥ.