Саха тыла Финскэй Тылбаастаа

Саха-түүр тыла, манна Арассыыйа хотугулуу- Илиҥҥи өттүгэр мөлүйүөн аҥаарыттан тахса киһи саҥарыллар. Тыл саҥа официальнай билиниини ылбытынан, уруккутунан сахалыы тылбаас өҥөтүгэр дьоһун ирдэбил баар. Бу ыстатыйаҕа Саха тылын уонна кинини кытта тылбаас суолтатын ырытан көрүөхпүт, ону тэҥэ бу процесска сыһыаннаах проблемалары дьүүллэһиэхпит.

Саха тылыгар Россияҕа эрэ буолбакка, Монголия, Кытай уонна Казахстан курдук дойдуларга эмиэ этэллэр. Ол аата Саха тылыгар, ону таһынан дойду иһигэр тылбаас өҥөтүгэр аан дойдутааҕы наадыйыы баар. Тылбаас сүрүн сыала Саха тылыгар уонна кинини кытта - төрүт омуктар обществоларын уонна атын интэриэстээх өрүттэрин ортотугар бодоруһуу. Ону тэҥэ юридическай докумуоннарга, дипломатическай сөбүлэһиилэргэ, үөрэх матырыйаалларыгар, маассабай информация уонна культура уонна да атын докумуоннарга сыһыаннаах матырыйааллар наадалар.

Дьыала Саха тылыгар уонна кинини кытта тылбаас тиийдэҕинэ сорох дьоһуннаах проблемалары өйдүөххэ наада. Бастатан туран, производство кыһалҕата баар. Саха тылыгар региональнай диалектан көрөн тылга уратылар бааллар. Онон, тылбаасчыттар бу регионнааҕы вариациялары кытта билсиһэн, чуолкайдаһан үлэлииллэрэ наадалаах. Өссө биир проблеманан үгүс тыл туттулларыттан тутулуга суох хас да суолталаах. Ити тыл сөптөөх суолтатын эбэтэр суолтатын быһаарыыны тылбаасчыттарга ыарырҕатар.

Саха тыла уонна кинини кытта сибээстээх ыарахаттар баалларын үрдүнэн, бу процесс суолтатын билинии улахан суолталаах. Саха тыла билиниини ылыытын салгыы сайыннарар буолан, Саха тылын уонна киниттэн атын тылбаас үрдүк хаачыстыбатын уонна чуолкай хааччыллыытын хааччыйара улахан суолталаах. Олоңхо достоинство для поддержания культуры и связи, особенно среди коренных общиналар, культуры так часто маргинализацияланар.

Ханнык дойдуларга сахалыы саҥаралларый?

Саха тылыгар Россияҕа, Кытайга уонна Монголияҕа дииллэр.

Саха тылын историята хайдаҕый?

Саха тыла-хотугулуу- арҕаа түүр тылларыгар сыһыаннаах түүр тыла. Онно Россия Республикатыгар 500 000 киһи, сүрүннээн Лена өрүс бассейныгар уонна кини притоков бааллар. Саха тыла 14- с үйэ бастакы литературатыгар киирэр баай литературнай историялаах. Саха литературата Суфия поэттарын чугастааҕы Илин уонна киин Азия поэттарын, ону тэҥэ император Арассыыйаттан нуучча суруйааччылара уонна автордара күүстээх сабыдыаллаабыттара. Саха тылыгар бастакы сурун тиэкистэр, ол иһигэр корантан уонна лэгэнтэйтэн быһа тардыылар юсуфа уонна Зулайх туһунан итэҕэл тиэкистэрэ бааллара.
Саха тылыгар суруйбут бастакы оригинальнай айымньылара 19 үйэ бүтэһигэр баар буолбуттара: хоһооннор, кэпсээннэр уонна романнар, Саха норуотун күннээҕи олоҕун туһунан кэпсээннэр. Саха суруйааччылара эмиэ бэйэлэрин айымньыларыгар колониализмы утары охсуһуу, Сибиир культуратын уонна регион батталлаах норуоттарын ыарахан балаһыанньатын курдук киэҥ темалары чинчийии саҕаламмыта. 1920-1930 сс. Саха тыла Юрий Чегерев, Анатолий Семенов, Геннадий Титов уонна Иван Тазетдинов курдук суруйааччылары салайбыт литературнай ренессанс буолбута. Бу кэмҥэ Саха тылыгар бэчээттэммит кинигэ ахсаана лаппа улаатта, ону тэҥэ бу тылы Правительство уонна административнай докумуоннарга туһаныы элбээтэ.
Билигин Саха тыла кини аатын сөргүтэр, онно хас да саҥа хаһыат, сурунаал тахсар. Ону тэҥэ Саха тылын Россия тас өттүгэр үөрэтиигэ интэриэстэрэ улаатар, тоҕо диэтэххэ, аҕыйах университет бу тылынан курстары туруорсар.

Саха тылын сайдыытыгар саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Юрий Николаевич Винокуров-лингвист, историк уонна филолог; 2. Степан Георгиевич Островскай – Саха поэта, драматург, прозаик уонна тылбаасчыт; 3. Олег Михайлович Беляев – Саха литературоведа уонна публицист; 4. Лилия Владимировна Багаутдинова – Саха фольклориһа; 5. Акулина Еловна Павлова-лексикограф уонна диалектология чинчийээччи.

Саха тылын структурата хайдах оҥоһулунна?

Саха тыла түүр тылларыгар сыһыаннаах уонна хотугулуу- Илиҥҥи бөлөх сорҕото буолар. Бу агглютинативнай тыл, ол аата кини суффикстары туһанар, кинилэр саҥа суолталары уонна формалары айарга дьүөрэлэһэр кыахтаах суффикстары туһаналлар. Саха тыла үрдүк флексиянан уратылаах, ол аата этиигэ туттуллалларыттан көрөн бэйэтин форматын уларыталлар. Суолталаах, солбуйар ааттар, даҕааһыннар уонна туохтуурдар кинилэр формаларын миэстэттэн көрөн быһаарыыны ирдииллэр.

Саха тылын саамай сөптөөх ньыманан үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Саха тылын учебнига эбэтэр инструкторга аналлаах экземпляры ылыҥ. Бу матырыйаалларга аҕалыллыбыт уруоктары чочуйуу-тылы тупсарыыга бастыҥ ньыма.
2. Практикаланыҥ, аудованиеҕа үөрэниҥ. Ханнык баҕарар тылы үөрэтэргэ бастыҥ ньыма - кинини практикалыахха сөп курдук, онон кэпсэтээччини буларга кыһаныҥ.
3. Сахалыы тылынан суруллубут матырыйаалы ааҕыҥ. Ол эһиэхэ тыл структуратын уонна грамматикатын өйдүүрүгэр көмөлөһөр.
4. Саха культуратын уонна историятын кытта билсиҥ. Дьон-сэргэ, кинилэр образтарын туһунан элбэҕи билэргит буоллар, ол эһиэхэ тылы өйдүүргүт ордук.
5. Сахалыы СИЭРИ- туому тутуһуҥ уонна истиҥ. Онлайн ресурсата элбэх: радиопрограмманы уонна тэлэбиидэнньэни киллэрэн туран, бу тылга киирэр.
6. Саха Сиригэр Кэлэ Сылдьыҥ. Региоҥҥа бириэмэни ыытан, тылы илдьэ сылдьар дьону кытта сэһэргэһэр кыаҕы ылыаххыт.

Финансовай тылбаас өҥөтө билигин да ирдэниллэр буолан, финскэй тыл глобальнай бизнескэ улахан суолталаах тыл буолар. Финскэй тылыгар тылбаас улахан уопуту ирдиир-тылга эрэ буолбакка, финскэй культураҕа, идиомах уонна нюанстарга. Финскэй тылыгар үрдүк квалификациялаах тылбаасчыт тыл дириҥ өйдөбүллээх уонна киэҥ культуралаах билиини эрэйэр, ону чопчу биэриэххэ наада.

Финал тыла Финляндия официальнай тыл буолар, онтон саамай элбэх туһанааччы ахсаана финн тыллаах финн, ол эрээри дойдуга швед тылын сүдү тутаах киһинэн буолар. Кыараҕас аймахтарыгар шведскай, финскэй тыл бэйэтин грамматикатын уонна тылдьытын саппааһынан туспа тыл буолар. Тыллары тутааччылар бу икки тыл икки ардыгар олус улахан уратылартан үгүстүк өйдүүллэр. Ол төрүөтүнэн английскай тылга тылбаастара финалга тахсар профессиональнай тылбаасчыт, икки тылы үчүгэйдик баһылаабыт профессиональнай тылбаасчыт буолуохтаах.

Финскэй тыл уустук буоларын таһынан техническэй докумуоннарга уонна тематическай матырыйаалларга киэҥник туһанылларын таһынан, көһөрүү процеһа өссө уустугурар. Тылбаасчыт аныгы билиилээх- көрүүлээх тиэрминнэри уонна концепциялары туһаныахтаах, ону тэҥэ докумуонунан ситимнээх, чопчу түмүктэри ыларга ирдэбиллэри кытта билсиэхтээх.

Ол кэмҥэ тылбаасчыт синтаксиска, идиомах уонна акценталарга синньигэс уратыларын учуоттаан, тылын- өһүн, кэрэ дьүһүнүн, дьүһүнүн көрдөрөр буолуохтаах. Итини финскэй тыл араас диалектарын кытта билсэр киһи идеалыгар эрэ ситиһиэн сөп – дойду үрдүнэн үгүс кэпсэтиигэ этиллэр буолан, тыл араас диалектарын кытта билсэр идеалыгар.

Финскайтан тылбаасчыт көрдөөтөҕүнэ, хайаан да олус уопуттаах, эрэллээх уонна айымньылаах киһини Булуҥ. Бастыҥ финскэй тылбаасчыттар тылбаастарын ис хоһоонун тылбаастаан, тылбаас культурнай Ньурбаларын болҕомтоҕо ылан, бэйэлэрин тылбаастарыгар тиэрдэр кыахтаахтар. Итинник тылбаасчыты кытта үлэ эһиэхэ эбэтэр эһиги хампаанньаҕыт туһунан иһитиннэрии тус аудиторияҕа чуолкайдык уонна көдьүүстээхтик тиэрдиллиэ диэн мэктиэлиир.

Ханнык дойдуларга финскэй тылынан саҥаралларый?

Финскэй тыл Финляндияҕа официальнай тыл буолар, онно омук тыла Швецияҕа, Эстонияҕа, Норвегияҕа уонна Россияҕа тыллаахтар.

Финскэй тыл историята хайдаҕый?

Финскэй тыл финно- угорскай тыл дьиэ кэргэн чилиэнэ уонна Эстония уонна атын Урал тылларын кытта ыкса сибээстээх. Финскэй тыл саамай эрдэ формаларыгар биһиги эрабыт 800- чэкэ сылынан ааҕыллар, ол гынан баран ити туһунан сурук- Бичик 16- с үйэҕэ сыһыаннаһар, Микаэль Агрикола финскэй тылга саҥа кэс тылын тылбаастаабыт диэн ааҕыллар.
19- с үйэҕэ Финляндия Россия империятын сорҕото этэ, нуучча тыла управление уонна үөрэх тыла этэ. Ол түмүгэр финскэй тылы туттуу аҕыйаата, официальнай тыл статуһа хам баттанна. 1906 с. финскэй тыл шведскэй статуһу ылбыта, онтон 1919 с. финскэй саҥа тутулуга суох Финляндия официальнай тыл буолбута.
Ол кэмтэн ыла финскэй тыл аныгы сөргүтүү, саҥаттан саҥа тыллары, киирии тыллары эбии киллэрбиттэрэ. Билигин бу радиоҕа, телевидениеҕэ, киинэлэргэ уонна кинигэлэргэ туттуллар Европа союһун официальнай тылларыттан биирдэстэрэ.

Саха тылын үөрэтиигэ саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Эллас Леннрот (1802 – 1884): "финского языка аҕата" диэн ааҕыллар, Элас Леннрот филолог уонна фольклорист, Финляндия "Калевал"национальнай эпоһын састааба этэ. Кини тыл араас диалектарын биир көрүҥҥэ түмэр эпическэй поэманы айарга урукку хоһооннору, ырыалары туһанара.
2. Микаэль Агрикола (1510 – 1557): Агрикола финскэй сурук- Бичик төрүттээччи билиннэ. Кини грамматическай текстэри суруйбута уонна финскэй саҥа кэс тылын тылбаастаабыта, тыл стандартыгар көмөлөспүтэ. Кини үлэтэ билигин да дьоһун суолталаах буолан турар.
3. Й. В. Снеллман (1806-1881): Снеллман судаарыстыбаннай деятель, философ уонна журналист этэ, кини финскэй тылын өйүүргэ элбэх суруллубута. Кини финскэй тылга тэннээх статус биэриэхтээх, ону тэҥэ финскэй культура сайдыытыгар ыҥырар.
4. Карл Аксела Аксела Галлела (1865-1931): Галл- Каллела художник уонна скульптор этэ,кини каллевала уонна кини мифологията. Кини финскэй тылын популяризациялыырга көмөлөспүтэ, Калевал туһунан историяны бэйэтин уус- уран үлэтин көмөтүнэн киэҥ аудиторияҕа таһаарбыта.
5. Эйн Лейн (1878-1926): финскэй да, швед тылыгар да суруллар поэт этэ. Кини үлэлэрэ тыл сайдыытыгар сүҥкэн сабыдыалы оҥорбуттара, ону тэҥэ билигин да туһаныллар грамматика хас да учебниктарын суруйбута.

Финскэй тыл структурата хайдах оҥоһулунна?

Финскэй тыл агглютинативнай структуралаах. Ол аата тылы туттуу көмөтүнэн, үксүгэр суффикс эбэтэр приставкалар көмөлөрүнэн, тылы уларытыы көмөтүнэн ситимниир ньымалар оҥоһуллаллар. Бу чаастары аат даҕааһын, даҕааһын, туохтуурдары уонна сыһыаттары, ону тэҥэ эбиискэлэри уонна сыһыарыылары киллэриэхтэрин сөп.
Баара- суоҕа 15 төгүл аҕыйах ахсааҥҥа уонна 7 төгүл тиийэ тарҕанар. Туохтуурдар сирэйдэрин, бириэмэлэрин, киэптэрин, киэптэрин, куоластарын кытта ситимнииллэр. Туохтуур сыыһа формалара эмиэ баар. Даҕааһын уонна сыһыаттары тэҥниир уонна баһыйар көрүҥнээхтэр.
Финскэй тыл үс сүрүн диалектан – арҕаа, илин уонна хотугу өртүттэн турар. Алан арыыларын автономнай провинциятыгар эмиэ туспа диалектар бааллар.

Финскэй тылы саамай сөптөөх ньыманан үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Төрдүттэн саҕаланар: финскэй алфавиты үөрэтииттэн уонна буукубаны хайдах сөпкө этииттэн саҕалааҥ. Онтон сүрүн грамматическай быраабылалары уонна тылдьыты үөрэтиҥ.
2. Использование онлайн ресурсы: Вользуйтесь больничные онлайн учебные матырыйаалы, как курс финского языка, приложения и веб- сайты.
3. Погрузте с чувством: проведите время время с носителей финского языка, чтобы лучше понять язык и его нюйства.
4. Практика: үп- харчы музыкатын истэн, үп- харчы кинигэлэрин аахтаран, үөрүйэхтэрин уһугуннарыҥ.
5. Хаһан да туттарымаҥ: саҥа тылы үөрэтии хаһан да чэпчэки буолбат, онон айаҥҥа мэһэй буолуҥ. Туохха барытыгар тулуурдаах буолуҥ, реалистическай сыалы бэйэҕитигэр туруоруҥ.