Саха тыла Турецкай Тылбаастаа

Саха-түүр тыла, манна Арассыыйа хотугулуу- Илиҥҥи өттүгэр мөлүйүөн аҥаарыттан тахса киһи саҥарыллар. Тыл саҥа официальнай билиниини ылбытынан, уруккутунан сахалыы тылбаас өҥөтүгэр дьоһун ирдэбил баар. Бу ыстатыйаҕа Саха тылын уонна кинини кытта тылбаас суолтатын ырытан көрүөхпүт, ону тэҥэ бу процесска сыһыаннаах проблемалары дьүүллэһиэхпит.

Саха тылыгар Россияҕа эрэ буолбакка, Монголия, Кытай уонна Казахстан курдук дойдуларга эмиэ этэллэр. Ол аата Саха тылыгар, ону таһынан дойду иһигэр тылбаас өҥөтүгэр аан дойдутааҕы наадыйыы баар. Тылбаас сүрүн сыала Саха тылыгар уонна кинини кытта - төрүт омуктар обществоларын уонна атын интэриэстээх өрүттэрин ортотугар бодоруһуу. Ону тэҥэ юридическай докумуоннарга, дипломатическай сөбүлэһиилэргэ, үөрэх матырыйаалларыгар, маассабай информация уонна культура уонна да атын докумуоннарга сыһыаннаах матырыйааллар наадалар.

Дьыала Саха тылыгар уонна кинини кытта тылбаас тиийдэҕинэ сорох дьоһуннаах проблемалары өйдүөххэ наада. Бастатан туран, производство кыһалҕата баар. Саха тылыгар региональнай диалектан көрөн тылга уратылар бааллар. Онон, тылбаасчыттар бу регионнааҕы вариациялары кытта билсиһэн, чуолкайдаһан үлэлииллэрэ наадалаах. Өссө биир проблеманан үгүс тыл туттулларыттан тутулуга суох хас да суолталаах. Ити тыл сөптөөх суолтатын эбэтэр суолтатын быһаарыыны тылбаасчыттарга ыарырҕатар.

Саха тыла уонна кинини кытта сибээстээх ыарахаттар баалларын үрдүнэн, бу процесс суолтатын билинии улахан суолталаах. Саха тыла билиниини ылыытын салгыы сайыннарар буолан, Саха тылын уонна киниттэн атын тылбаас үрдүк хаачыстыбатын уонна чуолкай хааччыллыытын хааччыйара улахан суолталаах. Олоңхо достоинство для поддержания культуры и связи, особенно среди коренных общиналар, культуры так часто маргинализацияланар.

Ханнык дойдуларга сахалыы саҥаралларый?

Саха тылыгар Россияҕа, Кытайга уонна Монголияҕа дииллэр.

Саха тылын историята хайдаҕый?

Саха тыла-хотугулуу- арҕаа түүр тылларыгар сыһыаннаах түүр тыла. Онно Россия Республикатыгар 500 000 киһи, сүрүннээн Лена өрүс бассейныгар уонна кини притоков бааллар. Саха тыла 14- с үйэ бастакы литературатыгар киирэр баай литературнай историялаах. Саха литературата Суфия поэттарын чугастааҕы Илин уонна киин Азия поэттарын, ону тэҥэ император Арассыыйаттан нуучча суруйааччылара уонна автордара күүстээх сабыдыаллаабыттара. Саха тылыгар бастакы сурун тиэкистэр, ол иһигэр корантан уонна лэгэнтэйтэн быһа тардыылар юсуфа уонна Зулайх туһунан итэҕэл тиэкистэрэ бааллара.
Саха тылыгар суруйбут бастакы оригинальнай айымньылара 19 үйэ бүтэһигэр баар буолбуттара: хоһооннор, кэпсээннэр уонна романнар, Саха норуотун күннээҕи олоҕун туһунан кэпсээннэр. Саха суруйааччылара эмиэ бэйэлэрин айымньыларыгар колониализмы утары охсуһуу, Сибиир культуратын уонна регион батталлаах норуоттарын ыарахан балаһыанньатын курдук киэҥ темалары чинчийии саҕаламмыта. 1920-1930 сс. Саха тыла Юрий Чегерев, Анатолий Семенов, Геннадий Титов уонна Иван Тазетдинов курдук суруйааччылары салайбыт литературнай ренессанс буолбута. Бу кэмҥэ Саха тылыгар бэчээттэммит кинигэ ахсаана лаппа улаатта, ону тэҥэ бу тылы Правительство уонна административнай докумуоннарга туһаныы элбээтэ.
Билигин Саха тыла кини аатын сөргүтэр, онно хас да саҥа хаһыат, сурунаал тахсар. Ону тэҥэ Саха тылын Россия тас өттүгэр үөрэтиигэ интэриэстэрэ улаатар, тоҕо диэтэххэ, аҕыйах университет бу тылынан курстары туруорсар.

Саха тылын сайдыытыгар саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Юрий Николаевич Винокуров-лингвист, историк уонна филолог; 2. Степан Георгиевич Островскай – Саха поэта, драматург, прозаик уонна тылбаасчыт; 3. Олег Михайлович Беляев – Саха литературоведа уонна публицист; 4. Лилия Владимировна Багаутдинова – Саха фольклориһа; 5. Акулина Еловна Павлова-лексикограф уонна диалектология чинчийээччи.

Саха тылын структурата хайдах оҥоһулунна?

Саха тыла түүр тылларыгар сыһыаннаах уонна хотугулуу- Илиҥҥи бөлөх сорҕото буолар. Бу агглютинативнай тыл, ол аата кини суффикстары туһанар, кинилэр саҥа суолталары уонна формалары айарга дьүөрэлэһэр кыахтаах суффикстары туһаналлар. Саха тыла үрдүк флексиянан уратылаах, ол аата этиигэ туттуллалларыттан көрөн бэйэтин форматын уларыталлар. Суолталаах, солбуйар ааттар, даҕааһыннар уонна туохтуурдар кинилэр формаларын миэстэттэн көрөн быһаарыыны ирдииллэр.

Саха тылын саамай сөптөөх ньыманан үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Саха тылын учебнига эбэтэр инструкторга аналлаах экземпляры ылыҥ. Бу матырыйаалларга аҕалыллыбыт уруоктары чочуйуу-тылы тупсарыыга бастыҥ ньыма.
2. Практикаланыҥ, аудованиеҕа үөрэниҥ. Ханнык баҕарар тылы үөрэтэргэ бастыҥ ньыма - кинини практикалыахха сөп курдук, онон кэпсэтээччини буларга кыһаныҥ.
3. Сахалыы тылынан суруллубут матырыйаалы ааҕыҥ. Ол эһиэхэ тыл структуратын уонна грамматикатын өйдүүрүгэр көмөлөһөр.
4. Саха культуратын уонна историятын кытта билсиҥ. Дьон-сэргэ, кинилэр образтарын туһунан элбэҕи билэргит буоллар, ол эһиэхэ тылы өйдүүргүт ордук.
5. Сахалыы СИЭРИ- туому тутуһуҥ уонна истиҥ. Онлайн ресурсата элбэх: радиопрограмманы уонна тэлэбиидэнньэни киллэрэн туран, бу тылга киирэр.
6. Саха Сиригэр Кэлэ Сылдьыҥ. Региоҥҥа бириэмэни ыытан, тылы илдьэ сылдьар дьону кытта сэһэргэһэр кыаҕы ылыаххыт.

Турецкай-былыргы, аан дойду үрдүнэн тыһыынчанан сыл уонна мөлүйүөнүнэн киһи олорор киин Азия силистээх- мутуктаах тыллара. Турец тыла төһө да сэдэх, интэриэһинэй уонна сурук- Бичик өҥөтүгэр ирдэбил улаатта, ордук Арҕаа Европаҕа, дойду глобализированнай уонна хардарыта ситимнээх буолан иһэр.

Турок өр уонна уустук историятын көмөтүнэн аан дойдуга биир саамай хомоҕой тыллаах- өстөөх, культуралаах уонна синтаксис кини уһулуччулаах грамматикатыгар уонна лексикатыгар олоҕурбут тыл буолар. Ол төрүөтүнэн тылбаасчыт өҥөтө тылтан үчүгэйдик билэр профессионал- носителем тылтан бэриллиэхтээх, тыл точноһын уонна сүүрүгүн хааччыйар туһугар.

Туроктар эбэтэр туроктар тылларыгар тыл толору сүһүөхтэрин, идиомун учуоттуур суолталаах. Ону таһынан стандарт сурукка эбии элбэх кэпсэтии баар, онон олохтоох саҥаҕа уонна тус сыаллаах аудитория тылдьытыгар улахан болҕомто ууруллуохтаах.

Турок тылыгар тылбаастаммыт өссө биир проблеманан бу тылга суффикс олус сиһилии системата буолар. Хас биирдии буукуба грамматическай быраабылаҕа сөп түбэһиннэрэн уларыйыан сөп; уопуттаах тылбаасчыт ону билэн- көрөн, сөпкө туһаныан сөп.

Уопсайынан, турецкай-уустук уонна кэрэ тыл үгэһин тутуһар, сатабыллаах тыл ирдэнэр. Квалификациялаах тылбаасчыт эһиги докумуоннаргытын туроктыы тылынан эбэтэр онто суох хаалларалларыгар көмөлөһүөн сөп.

Турецкай тылынан ханнык дойдуларга этэллэрий?

Турецкай тылынан ордук Турцияҕа, ону тэҥэ Кипр, Ирагы, Болгарияны, Греция уонна Германия сорох чаастарыгар саҥараллар.

Турецкай тыл историята хайдаҕый?

Турок тыла, тюрк тыла диэн киэҥник биллэр, Алтай ыалын салаата буолар. Кини билиҥҥи Турция сиригэр- уотугар Дулҕалаах биистэр тылларыттан, биһиги эрабыт бастакы тыһыынча сыл бастакы сылларыгар үөскээбитэ диэн ааҕыллар. Тыл өркөн сайдыбыта уонна чугастааҕы Илин уонна киин Азия тыллара араб, перс уонна грек курдук күүстээх сабыдыалларынан сылдьыбыта.
Турец тылын саамай эрдэ сурун формата 13- с үйэҕэ датыллан туроктарга-сельдьуктарга бу сырыыга Анатолий улахан аҥарын ылбыттар туроктарга суруллар. Кинилэр туһанар тыллара "былыргыанатолого- турок" диэн ааттанар, онно араас перс уонна Арабскай киирии тыллар элбэхтэр.
Осман империятын (14-19 үйэттэн ыла) кэмигэр стамбуль диалектыгар олоҕурбут, общество бары таһымыгар уонна империя регионнарыгар туттуллар стандартизированнай тыл үөскээбитэ. Бу араб, перс уонна грек курдук тыллартан элбэх тылы туттубут Османскай-турецкай тыл быһыытынан биллибитэ. Сүнньүнэн араб вязья суруллубута.
1928 сыллаахха билиҥҥи турецкай Өрөспүүбүлүкэтин төрүттээбит Ататюрк Латинскай алфавиты солбуйан турец тылыгар саҥа алфавиты киллэрбитэ. Бу өрөбөлүүссүйэни турок тылынан үөрэтиини уонна туһаныыны судургутутуу буолбута. Билигин туроктарга аан дойду үрдүнэн 65 мөлүйүөнтэн тахса киһи, Европаҕа саамай тарҕаммыт тыллартан биирдэстэрэ оҥорор.

Турция тылын үөрэтиигэ саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Мустафа Кемал Ататүрк: турецкай Республикатын бастакы Президенэ уонна бастакы Президеммит турецкай тылга радикальнай реформалары ыытыы, алфавиты судургутутуу, омук тылын үөрэтиигэ уонна туһаныыга актыыбынай көмөнү оҥоруу туһунан үгүстүк суруллар.
2. Ахмет Джеведет: Осман учуонайа, Ахмет Джеведет бастакы турецкай тылдьытын суруйда, элбэх араб уонна Персия киирии тылларыгар уонна турецкай тылларыгар стандартнай суолталары туттарда.
3. Халит Зия Ушаклыгиль: 20 үйэ саҕаланыытыгар аатырбыт романист ушаклыгилюй 16 үйэ анараа өттүгэр назим Хикмет поэтическай стилигэр интэриэһи сөргүтэргэ, ону тэҥэ тыл уонна риторическай боппуруостар курдук литературнай приемнары туһаныыга интэриэстэрин сөргүтэргэ ананар.
4. Редактор Тайп Эрдоган: билиҥҥи Турция Президенэ Эрдоган омук тылын бэйэтин этинэн- хаанынан билгэлиир национальнай идентичность чувствотын киллэрии уонна турецкай тылын общественнай олоххо туһаныы көмөтө улахан оруоллаах.
5. Бедри Рахм Эйюглу: 1940- с сыллартан бастакы турецкай поэзия биир биллэр фигурата, Эйюглу турецкай литератураҕа, ону тэҥэ күннээҕи турецкай лиэксикэни туһаныы элеменнэрин олоххо киллэриигэ көмөлөспүтэ.

Турецкай тыл структурата хайдаҕый?

Турок-агглютинативнай тыл, ол аата тылы туттуу (тылы бүтэрдэҕинэ) элбэх информацияны уонна нюансаны биэриигэ туттуллар. Онно Субъект тыл бэрээдэгэ эмиэ баар-туохтуур. Туроктар тыллара аһаҕас дорҕоонунан уратылардаах. Онно сөп түбэһиннэрэр хас да бөлөхтөр, ону тэҥэ икки сүһүөхтэринэн охсуу араас тииптээх.

Туроктар тыллара ордук сөптөөх ньыманан үөрэтэллэрий?

1. Алфавит уонна базовай грамматика курдук төрүт тылы үөрэтииттэн саҕалааҥ. 2. Босхо онлайн ресурсалары туһаныҥ, турецкай тыл куурустарын, көмө уонна видео куурустарын курдук, билиилэрин кэҥэтэргэ. 3. Составить для себя занятие графига, не обязанная на себя Обязательный Обязательный язык неделю не раза. 4. Практикаланыҥ: тылы носители кытта кэпсэтиҥ эбэтэр тыл атастаһыы бырагырааматын көмөтүнэн. 5. Хаартыскалары уонна өйгүтүгэр хатааҥ, кинилэр тутаах тыллары, этиилэргитин өйүөххүт. 6. Турецкай музыканы истиҥ уонна турецкай киинэлэри ордук культураларын, аудиирование үөрүйэхтэрин тупсарарга кыһаллыҥ. 7. Тугу билбиккит, туһаммыккыт иһин мэлдьи тохтуу- тохтуу сылдьыҥ. 8. Алҕаһы оҥорортон куттанымаҥ, алҕастар-үөрэх процеһын сорҕото. 9. Бэйэҕитин тургутуҥ, тугу эрэ саҥаны боруобалааҥ, кирбиилэргитин түҥэтиҥ. 10. Үөрэх кэмигэр дуоһуйууну ылыҥ!